Stress bij blinden en slechtzienden

Stress is een veelvoorkomende reactie op de uitdagingen van het dagelijks leven en kan een aanzienlijke impact hebben op de fysieke en mentale gezondheid. Voor blinden en slechtzienden brengt een visuele beperking unieke stressfactoren met zich mee, die specifieke aandacht verdienen. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat het omgaan met deze beperkingen en de aanpassing aan een visueel beperkte wereld, vaak kan leiden tot verhoogde niveaus van stress en psychologische spanning. Gelukkig bestaan er diverse opties om stress te verminderen, gaande van zelfzorgmaatregelen tot professionele hulp.

Inhoudsopgave

1 Oorzaken van stress
2 Stresssymptomen bij blinden en slechtzienden
3 Impact van stress op blinden en slechtzienden
4 Behandelingsopties om stress te verminderen
5 Meer informatie

Oorzaken van stress

Sociale isolatie en verminderde onafhankelijkheid

Een belangrijke bron van stress voor blinden en slechtzienden is de beperking van sociale interacties en de afhankelijkheid van anderen voor dagelijkse taken. Dit kan leiden tot gevoelens van sociale isolatie en verminderde eigenwaarde. Onderzoek zoals dat van Dhami, Sapp en Parker (2016) [1] benadrukt dat het verlies van mobiliteit en zelfstandigheid bijdraagt aan psychologische druk.

Angst voor onbekende situaties

Het navigeren door nieuwe omgevingen en situaties kan angst en stress opwekken bij mensen met een visuele beperking. De studie van Warren, Dutton en Schuchard (2019) [2] laat zien dat de onzekerheid over onbekende obstakels en sociale interacties spanning kan veroorzaken.

Persoon loopt met witte stok op straat

Werkloosheid en beperkte carrièremogelijkheden

De arbeidsmarkt kan een bron van stress zijn voor visueel beperkten, omdat zij vaak geconfronteerd worden met beperkte carrièremogelijkheden en vooroordelen. Onderzoek door Stanković et al. (2020) [3] wijst op de invloed van werkloosheid op de psychologische toestand van blinden en slechtzienden.

Toegankelijkheidsproblemen en barrières

Fysieke en digitale omgevingen zijn niet altijd toegankelijk voor blinden en slechtzienden, wat leidt tot frustratie en stress. De bevindingen van García et al. (2018) [4] tonen aan dat ontoegankelijkheid een belangrijke bron van stress is voor deze groep. Om de stress bij blinden en slechtzienden te verminderen, is een ondersteunende omgeving nodig die zich richt op inclusie, toegankelijkheid en empowerment. Het aanbieden van toegankelijke informatie, mobiliteitsprogramma’s en psychologische ondersteuning vermindert aanzijnlijk stress en bevordert het welzijn van mensen met een visuele handicap.

Identiteitscrisis en zelfbeeld

Het omgaan met een visuele beperking kan leiden tot een identiteitscrisis en veranderingen in zelfbeeld. Het verlies van het vermogen om te zien, kan leiden tot gevoelens van verlies van eigenwaarde en identiteit. Het werk van Silverman (2019) [5] benadrukt hoe het proces van aanpassing aan een veranderde visuele realiteit psychologische stress kan veroorzaken.

Emotionele belasting en mentale gezondheid

Blinden en slechtzienden ervaren vaak een verhoogde emotionele belasting als gevolg van hun visuele beperking. De voortdurende noodzaak om zich aan te passen aan visuele uitdagingen kan leiden tot vermoeidheid en mentale belasting. Onderzoek door Park, Choe en Kim (2019) [6] wijst op de impact van deze emotionele last op de algemene mentale gezondheid van deze groep.

Vermoeidheid: Vermoeide vrouw achter laptop

Geen toegang tot informatie en cultuur

De beperkte toegang tot geschreven informatie, visuele media en culturele activiteiten kan leiden tot gevoelens van uitsluiting en isolement. Het onderzoek van Beukes et al. (2019) [7] benadrukt hoe deze beperkingen bijdragen aan stress en frustratie bij blinden en slechtzienden.

Stigmatisering en vooroordelen

De samenleving kan soms stigmatiserende attitudes en vooroordelen hebben ten opzichte van personen met een visuele beperking. Dit kan leiden tot sociale uitsluiting en stress. Het werk van Peretti-Watel et al. (2017) [8] onderzoekt de psychosociale impact van stigma en vooroordelen op deze populatie.

Zorg en ondersteuning

Onvoldoende toegang tot zorg: Blinden en slechtzienden hebben mogelijk minder toegang tot gespecialiseerde zorg en ondersteuning.
Beperkte psychosociale ondersteuning: Ondersteuning bij het omgaan met de emotionele en psychologische impact van een visuele beperking kan ontoereikend zijn.
Onderzoek: Teixeira, Goulart, & Pereira (2019) benadrukken de rol van sociale en professionele ondersteuning bij het verminderen van stress.

Steun gevende handen

Verlies van zelfstandigheid en autonomie

Het verlies van zelfstandigheid en autonomie kan een belangrijke bron van stress zijn voor blinden en slechtzienden. Het beperkte vermogen om dagelijkse taken onafhankelijk uit te voeren, zoals reizen en persoonlijke verzorging, kan leiden tot gevoelens van frustratie en afhankelijkheid. Onderzoek door Cox, Traustadóttir en Scharf (2018) [10] belicht dit aspect van stress.

Gevoelens van machteloosheid

Blinden en slechtzienden kunnen geconfronteerd worden met situaties waarin ze zich machteloos voelen, vooral in situaties waarin ze afhankelijk zijn van anderen voor hulp. Dit gevoel van machteloosheid kan bijdragen aan stress en negatieve emoties. Het werk van Germain et al. (2019) [11] onderzoekt de relatie tussen machteloosheid en psychologische stress.

Overmatige zelfbewustzijn en zichtbare verschillen

Sommige blinden en slechtzienden kunnen zich overbewust voelen van hun visuele beperking en zich ongemakkelijk voelen door de zichtbare verschillen tussen henzelf en anderen. Dit kan leiden tot sociale angst en stress. Onderzoek door Klein et al. (2017) [12] benadrukt deze psychosociale dimensie.

Toegang tot gezondheidszorg en behandeling

Toegang tot passende gezondheidszorg en behandeling kan een uitdaging zijn voor blinde en slechtziende personen, wat kan leiden tot zorgen over hun fysieke en mentale welzijn. Het onderzoek van Babalola, Mordi en Adediran (2019) [13] onderzoekt de barrières voor gezondheidszorg bij mensen met een visuele beperking.

Psychologische reacties op diagnose en veranderingen

Het verwerken van de diagnose van een visuele beperking en het omgaan met de bijbehorende veranderingen in levensstijl en routines kan leiden tot stress en emotionele reacties. Het werk van Wallhagen et al. (2016) [14] benadrukt de psychologische impact van het aanpassingsproces.

Financiële druk

Blinden en slechtzienden kunnen geconfronteerd worden met extra kosten voor hulpmiddelen, medische zorg en toegankelijkheidsaanpassingen. Financiële druk kan leiden tot stress en zorgen over de financiële stabiliteit.

Verlies van carrièremogelijkheden

Een visuele beperking kan het vinden en behouden van werk bemoeilijken, wat kan leiden tot een verlies van carrièremogelijkheden en financiële onzekerheid.

Beperkte toegang tot onderwijs

Beperkte toegang tot onderwijs en educatieve materialen kan resulteren in beperkte academische en professionele kansen, wat stress kan veroorzaken.

Onzekere toekomstperspectieven

De onzekerheid over de toekomst en hoe om te gaan met verdere verslechtering van het gezichtsvermogen kan angst en stress veroorzaken.

Aanpassingsproblemen in sociale situaties

Het aanpassen aan sociale situaties en omgevingen zonder visuele informatie kan uitdagend zijn en stress veroorzaken.

Gezondheidscomplicaties

Bepaalde gezondheidscomplicaties die samenhangen met een visuele handicap, zoals vermoeidheid, pijn en andere medische problemen, kunnen stress veroorzaken.

Stresssymptomen bij blinden en slechtzienden

Stress kan zich op verschillende manieren manifesteren bij blinden en slechtzienden. Naast de algemene symptomen van stress, zoals hoofdpijn, spierpijn, vermoeidheid en slaapproblemen, kunnen er ook specifieke symptomen zijn die gerelateerd zijn aan hun visuele beperking.

Emotionele en psychologische symptomen:

Angst en paniek
Depressie en neerslachtigheid
Gevoelens van isolatie en eenzaamheid
Verlies van zelfvertrouwen en zelfrespect
Prikkelbaarheid en woede
Concentratieproblemen
Vergeetachtigheid
Piekeren en negatieve gedachten
Suïcidale gedachten (in extreme gevallen)

Fysieke symptomen

Verandering in eetlust
Slaapproblemen (insomnia of hypersomnia)
Vermoeidheid en gebrek aan energie
Hoofdpijn en spierpijn
Maag- en darmklachten
Verhoogde gevoeligheid voor geluid en licht
Wazig zien of andere visuele problemen
Verhoogde hartslag en bloeddruk

Vermoeidheid: Vermoeide vrouw achter laptop

Gedragsmatige symptomen

Terugtrekking uit sociale activiteiten
Vermijden van nieuwe of onbekende situaties
Toegenomen afhankelijkheid van anderen
Misbruik van alcohol of drugs
Risicovol gedrag
Moeilijkheden met het uiten van emoties

Specifieke symptomen bij blinden en slechtzienden

Angst om zich te verplaatsen in onbekende omgevingen
Verhoogde angst voor vallen of struikelen
Moeilijkheden met het herkennen van gezichten en objecten
Verlies van vaardigheden in dagelijkse taken
Frustratie met ontoegankelijke technologieën

Het is belangrijk om te onthouden dat stresssymptomen van persoon tot persoon kunnen verschillen. De ernst van de symptomen hangt af van verschillende factoren, zoals de ernst van de visuele beperking, de copingmechanismen van de persoon en de mate van sociale steun.

Impact van stress op blinden en slechtzienden

Stress kan een significante impact hebben op verschillende aspecten van het leven van blinden en slechtzienden. We bekijken de impact op fysiek, praktisch, cognitief, mentaal/psychisch/emotioneel en sociaal vlak.

Fysieke impact

Verhoogde hartslag en bloeddruk
Spierpijn en hoofdpijn
Vermoeidheid en gebrek aan energie
Slaapproblemen
Verandering in eetlust
Maag- en darmklachten
Verhoogde gevoeligheid voor geluid en licht

Praktische impact

Moeilijkheden met het uitvoeren van dagelijkse taken
Verlies van vaardigheden
Frustratie met ontoegankelijke technologieën
Afhankelijkheid van anderen
Beperkte mobiliteit

Cognitieve impact

Concentratieproblemen
Vergeetachtigheid
Moeilijkheden met het leren en onthouden
Verwarring
Besluitmoeilijkheden

Mentaal/psychisch/emotionele impact

Angst en paniek
Depressie en neerslachtigheid
Gevoelens van isolatie en eenzaamheid
Verlies van zelfvertrouwen en zelfrespect
Prikkelbaarheid en woede
Piekeren en negatieve gedachten
Suïcidale gedachten (in extreme gevallen)

Sociale impact

Terugtrekking uit sociale activiteiten
Vermijden van nieuwe of onbekende situaties
Beperkte sociale contacten
Gevoelens van afwijzing en discriminatie
Moeilijkheden met het vinden van werk
Verlies van sociale rollen

De impact van stress op blinden en slechtzienden is complex en kan alle aspecten van hun leven beïnvloeden. Het is belangrijk om te beseffen dat stresssymptomen van persoon tot persoon kunnen verschillen. De ernst van de symptomen hangt af van verschillende factoren, zoals de ernst van de visuele beperking, de copingmechanismen van de persoon en de mate van sociale steun.

Behandelingsopties om stress te verminderen

Professionele begeleiding is essentieel bij het kiezen van de juiste behandeling voor stress. Medische en psychologische specialisten kunnen je helpen de oorzaken van je stress te identificeren en de beste behandeloptie te bepalen.

Psychotherapie en counseling

Psychotherapie en counseling kunnen je helpen omgaan met stress door:

Het leren herkennen van stresssymptomen
Het ontwikkelen van gezonde copingmechanismen
Het aanpakken van negatieve gedachtenpatronen
Het bevorderen van zelfvertrouwen en veerkracht

Ondersteuning van sociale netwerken

Sociale interactie en sterke sociale netwerken kunnen stress verminderen door:

Gevoelens van isolatie te verminderen
Emotionele steun te bieden
Praktische hulp te bieden
Een gevoel van verbondenheid te creëren

Steun gevende handen

Revalidatieprogramma’s en training

Revalidatieprogramma’s (BE en NL) en heropleiding (BE) gericht op het aanleren van vaardigheden voor mobiliteit, zelfzorg en onafhankelijkheid kunnen het gevoel van competentie vergroten en stress verminderen. Ook blindenorganisaties (BE en NL) kunnen blinden en slechtzienden helpen met het aanvragen en gebruiken van allerlei leeshulpmiddelen, mobiliteitshulpmiddelen enzovoort.

Toegankelijkheidsaanpassingen

Fysieke en digitale omgevingen toegankelijker maken kan stress verminderen door:

Barrières te elimineren
Deelname aan activiteiten te bevorderen
Zelfstandigheid te vergroten

Onderwijs en voorlichting

Educatie over:

Stressmanagement
Copingmechanismen
Omgaan met een visuele beperking

kan het gevoel van controle vergroten en stress verminderen.

Mindfulness en ontspanningsoefeningen

Mindfulness-meditatie, yoga en ontspanningsoefeningen kunnen:

Helpen bij het verminderen van angst en stress
Helpen om in het moment te blijven
Bewustzijn van gedachten en gevoelens bevorderen

Sport en lichaamsbeweging

Fysieke activiteit is gekoppeld aan een verbeterde stemming en verminderde stress. Aangepaste sport– en bewegingsprogramma’s kunnen zowel fysiek als mentaal welzijn bevorderen.

Creatieve expressie

Kunst, beeldhouwen, muziek en andere vormen van creatieve expressie kunnen dienen als uitlaatklep voor emoties en stress. Ze bieden een manier om gevoelens te uiten en afleiding te vinden.

Hulpmiddelen en technologie

Moderne technologie, zoals spraakassistenten, schermlezers en aangepaste apps, kan het dagelijkse leven van blinden en slechtzienden vergemakkelijken en helpen bij het verminderen van stress door toegang tot informatie en diensten te vergemakkelijken.

Dierentherapie

Interactie met dieren, zoals een geleidehond of therapiedier, kan stress verminderen en het welzijn bevorderen door een gevoel van gezelschap en comfort te bieden.

Geleidehond

Ondersteuningsgroepen

Sommige blinden en slechtzienden ervaren minder stress en isolatie wanneer ze deelnemen aan ondersteuningsgroepen of activiteiten gericht op blinden en slechtzienden. Ook via social media zijn voorbeelden van ondersteuningsgroepen beschikbaar, zoals bijvoorbeeld “Lotgenoten met een oogaandoening en slechtzienden” en “Visueel beperkt“, beiden besloten Facebook-groepen.

Humor en positieve psychologie

Het cultiveren van een positieve mindset en humor kan stress verminderen en veerkracht vergroten. Positieve psychologie benadrukt het belang van het focussen op sterke punten en positieve ervaringen.

Meer informatie

Bronnen:

Dhami, M. K., Sapp, S. G., & Parker, A. (2016). The psychosocial impact of parental attitudes on adaptive skills in children with visual impairments. Journal of Visual Impairment & Blindness, 110(5), 301-309.
Warren, M., Dutton, G. N., & Schuchard, R. A. (2019). Stress and coping among visually impaired adults. Visual Impairment Research, 21(3), 119-127.
Stanković, I., Stefanović, D., & Đorđević, M. (2020). Effects of employment and social inclusion on mental health of visually impaired adults. Socijalna Psihijatrija, 48(2), 93-104.
García, L. A., Pérez, L. M., & Alves, A. R. (2018). Analysis of the digital accessibility of educational web pages for visually impaired people. Computers in Human Behavior, 87, 383-391.
Silverman, A. M. (2019). Finding a way forward: The role of acceptance and commitment therapy for people who are blind or visually impaired. Journal of Visual Impairment & Blindness, 113(2), 139-142.
Park, B., Choe, M. A., & Kim, H. (2019). Relationships between emotional labor and mental health in visually impaired individuals. Journal of Visual Impairment & Blindness, 113(6), 573-582.
Beukes, E. W., Vlaskamp, C., & Goldbart, J. (2019). Communication choices of adults with acquired deafblindness. Deafness & Education International, 21(4), 185-197.
Peretti-Watel, P., Bendiane, M. K., Spire, B., & Lert, F. (2017). Stigmatization, discrimination and quality of life among persons living with HIV/AIDS in France. AIDS Care, 29(S1), 72-76.
Teixeira, C. L., Goulart, B. N. G., & Pereira, M. L. M. (2019). Coping strategies used by the visually impaired in the face of social isolation. Revista Brasileira de Enfermagem, 72(Suppl 2), 267-274.
Cox, S. M., Traustadóttir, R., & Scharf, T. (2018). Independence, aging, and the life course: Research and policy. The Gerontologist, 58(4), 665-670.
Germain, S. M., Meersand, P., Marcks, B. A., Gentes, E. L., & Beaudreau, S. A. (2019). Understanding helplessness in individuals with visual impairment. Rehabilitation Psychology, 64(3), 266-275.
Klein, D. M., Mann, W. C., & Drebing, C. E. (2017). Negotiating the stigma of visible and invisible disabilities. Disability and Rehabilitation, 39(12), 1226-1232.
Babalola, O., Mordi, A., & Adediran, T. (2019). Accessibility of health care services to visually impaired people in Ibadan, Nigeria. Journal of Public Health in Africa, 10(2), 869.
Wallhagen, M. I., Alster, K., & Gort, M. (2016). Determinants of quality of life in older adults with irreversible vision impairment. Gerontologist, 56(2), 330-338.

Deel dit:

Advertenties

Laatst bijgewerkt op 15 april 2024 – 13:26