Blind of slechtziend: Rouwproces rond verlies van gezichtsvermogen

Het rouwproces bij mensen die plots of geleidelijk te maken krijgen met blind- of slechtziendheid, is complex en individueel. Dit proces vertoont dat veel overeenkomsten met het rouwproces na het verlies van een dierbare. Omgevers kunnen een belangrijke rol spelen bij het ondersteunen van hun dierbaren tijdens dit emotionele proces. Het begrijpen van de stadia van rouw en het bieden van passende ondersteuning en begeleiding kunnen helpen bij het opbouwen van veerkracht en het vinden van acceptatie in het leven met gezichtsverlies. Elke persoon zal zijn eigen unieke reis doormaken, maar met de juiste ondersteuning en begeleiding kunnen mensen met gezichtsverlies een bevredigend en zinvol leven leiden.

Opmerking: Deze tekst richt zich op personen die op latere leeftijd blind of slecht zijn geworden. Er is ook een tekst geschreven over het rouwproces rond het afwezige of verminderde gezichtsvermogen bij mensen die blind of slechtziend geboren zijn.

Inhoudsopgave

Stadia van rouw bij verlies van gezichtsvermogen

Het proces van rouwverwerking bij blindheid of slechtziendheid omvat verschillende emotionele fasen. Deze fasen kunnen variëren in intensiteit en volgorde, en niet alle mensen ervaren alle stadia. Dit rouwproces is een natuurlijk onderdeel van het aanpassingsproces aan het verlies van het gezichtsvermogen. Hier zijn de fasen van rouwverwerking bij visusverlies, met extra uitleg en voorbeelden

Ontkenning: Overweldigd door ongeloof

Wanneer iemand wordt geconfronteerd met het nieuws van verlies van gezichtsvermogen, kunnen gevoelens van ongeloof overheersen. In dit stadium weigeren mensen vaak de realiteit van het verlies te accepteren. Ze kunnen gedachten hebben als “Dit kan niet gebeuren” of “Dit is niet waar”. Zelfs na verloop van tijd kunnen momenten van ongeloof zich herhalen, waarbij de persoon zich afvraagt of dit echt gebeurt. Ontkenning dient als een beschermingsmechanisme om de overweldigende emoties die gepaard gaan met het verlies tijdelijk te verminderen. Het kan een copingmechanisme zijn om de schok van het plotselinge verlies van het gezichtsvermogen te verzachten.

Voorbeeld: Een persoon die plotseling blind wordt na een ongeval kan in eerste instantie weigeren te geloven dat hij zijn gezichtsvermogen heeft verloren en kan vasthouden aan de hoop dat het slechts tijdelijk is.

Depressie: Verlies van hoop en isolatie

Tijdens dit stadium ervaren mensen een diep gevoel van verdriet, verlies en isolatie. Ze kunnen zich neerslachtig, hopeloos en teruggetrokken voelen. De persoon kan zich eenzaam voelen en denken dat niemand anders hun ervaring begrijpt. Sociale activiteiten kunnen verminderen, wat kan leiden tot een gevoel van hopeloosheid. Het besef van de definitieve realiteit van het verlies kan een zware emotionele last met zich meebrengen.

Voorbeeld: Een persoon die blind is geworden door een ongeval kan een periode van een diepe depressie doormaken waarin ze moeite hebben om de zin van het leven te vinden zonder hun zicht. Of een persoon die blind of slechtziend is geworden en eerder actief deelnam aan groepsactiviteiten, kan in deze fase terughoudend zijn om deel te nemen vanwege zorgen over ongemak of onbegrip.

Woede

De fase van woede kan maar hoeft niet noodzakelijk te volgen op een depressie. Nu er meer energie beschikbaar is naarmate depressieve gevoelens afnemen, kunnen gevoelens van woede naar boven komen. Dit kan helpen bij het uiten van ingehouden emoties en het proces van emotionele bevrijding. De persoon kan zich machteloos, onrechtvaardig behandeld en gefrustreerd voelen over de gevolgen van de visuele beperking. De persoon kan zich afvragen “waarom overkomt mij dit?” De woede kan zich richten op zichzelf, anderen, de situatie of zelfs het lot.

Voorbeeld: Een persoon die blind wordt door een genetische aandoening kan boosheid voelen over het feit dat ze deze aandoening hebben geërfd en dat het hen belemmert om hun leven op de manier voort te zetten zoals ze dat gewend waren. Of een blind of slechtziend geworden persoon kan gefrustreerd raken door de beperkte toegang tot informatie en hulpmiddelen die hij nodig heeft.

Onderhandelen

Tijdens dit stadium proberen mensen vaak een deal te sluiten om het verlies ongedaan te maken. Ze kunnen gedachten hebben als “Als ik dit had gedaan, zou ik mijn zicht misschien niet hebben verloren” of “Als ik deze behandeling probeer, kan ik misschien mijn zicht terugkrijgen”. Het is een poging om controle te krijgen over de situatie en hoop te vinden in mogelijke oplossingen.

Voorbeeld: Een persoon die slechtziend is geworden door een oogaandoening kan onderhandelen met zichzelf en hulpverleners over verschillende behandelingsmogelijkheden om hun zicht te verbeteren.

Aanvaarding

Het laatste stadium van rouw is aanvaarding, waarbij mensen beginnen de realiteit van het verlies te accepteren / er mee om leren gaan en zich aan te passen aan hun nieuwe situatie. Het betekent niet dat ze het verlies volledig vergeten of dat het geen verdriet meer veroorzaakt, maar ze zijn bereid om verder te gaan en hun leven opnieuw vorm te geven met hun visuele beperking. Hoopvolle momenten worden ervaren, en de motivatie om nieuwe vaardigheden te verwerven en terug te keren naar dagelijkse activiteiten wordt sterker..

Voorbeeld: Na een periode van rouwen en aanpassing kan een persoon die slechtziend is geworden, leren om hun dagelijkse activiteiten aan te passen, hulpmiddelen te gebruiken en de hulp van anderen te accepteren om een bevredigend leven te leiden. Zo kan iemand zich bijvoorbeeld aanmelden voor oriëntatie- en mobiliteitstraining om de zelfstandigheid te vergroten.

Naast de beschreven fasen kunnen er ook andere emoties en reacties optreden:

Rouwdimensies bij visusverlies

Lichamelijke dimensie

Het ervaren van een plotselinge achteruitgang in het gezichtsvermogen kan een diepgaande impact hebben op zowel de geest als het lichaam. Het proces van rouwverwerking bij visusverlies kan leiden tot een aanzienlijke lichamelijke uitputting en stress, wat op zijn beurt kan leiden tot een scala aan psychosomatische klachten. Deze lichamelijke symptomen kunnen variëren van subtiel tot duidelijk en dienen als belangrijke signalen van rouw die niet over het hoofd mogen worden gezien.

Lichamelijke uitputting en stress

De plotselinge verandering in het gezichtsvermogen kan intense stress veroorzaken, aangezien het individu wordt geconfronteerd met nieuwe uitdagingen en aanpassingen in hun dagelijks leven. De stressrespons van het lichaam, die bekend staat als de ‘vecht-of-vlucht’-reactie, kan in overdrive raken.

Dit kan leiden tot:

Vermoeidheid: Vermoeide vrouw achter laptop

Vermoeidheid: Vermoeide vrouw achter laptop

Psychosomatische klachten: Uitdrukking van rouw

Psychosomatische klachten zijn fysieke symptomen die beïnvloed worden door emotionele en psychologische factoren. In het rouwproces kunnen deze klachten een manier zijn waarop het lichaam reageert op de emotionele stress en spanning.

Voorbeelden van psychosomatische klachten bij visusverlies:

  • Hoofdpijn: Onder invloed van stress kunnen spanning en hoofdpijn toenemen. De fysieke druk kan leiden tot pijnlijke hoofdpijnen die het concentreren bemoeilijken.
  • Vermoeidheid: De emotionele belasting van rouwverwerking kan resulteren in chronische vermoeidheid en gebrek aan energie, waardoor dagelijkse activiteiten moeilijker worden.
  • Stijve spieren: Stress kan leiden tot spierspanning en stijfheid, vooral in nek, schouders en rug. Dit kan pijn en ongemak veroorzaken.
  • Huiduitslag: Emotionele stress kan het immuunsysteem beïnvloeden en huidreacties veroorzaken, zoals een huiduitslag of jeuk.
  • Verminderde eetlust: Rouw kan de eetlust beïnvloeden, wat kan leiden tot gewichtsverlies en een verzwakt immuunsysteem.
  • Seksuele disfunctie: Stress en emotionele belasting kunnen leiden tot verminderd seksueel verlangen en functie.

Naast de genoemde voorbeelden kunnen er nog andere psychosomatische klachten optreden, zoals:

Psychosomatische klachten zijn een reëel en vaak onvermijdelijk onderdeel van het rouwproces. Het is belangrijk om te begrijpen dat deze klachten niet alleen fysiek, maar ook emotioneel van aard zijn.

Verband tussen lichaam en geest

Het lichaam en de geest zijn nauw met elkaar verbonden, en veranderingen in het ene kunnen veranderingen in het andere teweegbrengen. Lichamelijke symptomen kunnen aangeven dat het lichaam bezig is met het verwerken van emotionele en psychologische uitdagingen. Dit biedt een gelegenheid om bewust te worden van de emotionele impact van visusverlies en aandacht te besteden aan zowel fysieke als psychologische welzijn.

Zorg voor zowel lichaam als geest

Naast het raadplegen van een medische professional voor lichamelijke klachten, zijn er diverse stappen die u kunt nemen om lichaam en geest te ondersteunen tijdens het rouwproces bij visusverlies:

Gezonde voeding:

  • Consumptie van een evenwichtige voeding, rijk aan vitaminen, mineralen en vezels, kan het immuunsysteem versterken, energie aanvullen en stress verminderen.
  • Kies voor verse groenten en fruit, volkoren granen, magere eiwitten en gezonde vetten.
  • Vermijd bewerkte voedingsmiddelen, suikerhoudende dranken en overmatige hoeveelheden cafeïne en alcohol.

Ontspanningstechnieken:

  • Meditatie, ademhalingsoefeningen en yoga kunnen helpen bij het verminderen van stress, angst en spanning.
  • Deze technieken bevorderen lichamelijke en mentale ontspanning, wat kan leiden tot een betere slaap en algehele welzijn.
  • Er zijn diverse online bronnen en apps beschikbaar om je te helpen met deze technieken.

Zelfzorg:

  • Maak tijd voor activiteiten die je plezier en ontspanning brengen, zoals lezen, muziek luisteren of tijd doorbrengen in de natuur.
  • Neem regelmatig een warm bad of douche om spieren te ontspannen en stress te verminderen.
  • Zorg voor voldoende lichaamsbeweging, aangepast aan je mogelijkheden. Dit kan je humeur verbeteren, energie verhogen en stress verminderen.
  • Luister naar uw lichaam en neem rust wanneer je dat nodig heeft.

Slaapritme:

  • Het handhaven van een consistent slaapschema, met vaste tijden voor in bed gaan en opstaan, kan de nachtrust bevorderen.
  • Zorg voor een donkere, rustige en koele slaapkamer.
  • Vermijd schermen (telefoon, tablet, computer) in de uren voordat je gaat slapen.
  • Ontspannende activiteiten voor het slapengaan, zoals lezen of meditatie, kunnen je helpen om makkelijker in slaap te vallen.

Emotionele ondersteuning:

  • Praat met partner, familie, vrienden of een therapeut over je gevoelens en ervaringen.
  • Er zijn diverse steungroepen beschikbaar voor mensen met visusverlies en hun naasten.
  • Deelname aan een steungroep kan u helpen om contact te maken met anderen die soortgelijke ervaringen meemaken, lotgenotencontact te ervaren en waardevolle tips en adviezen te krijgen.

Het erkennen van de impact van rouw op je lichaam is cruciaal. Door zorg te dragen voor zowel lichaam als geest, kan je veerkracht opbouwen en een positieve weg inslaan naar aanpassing en acceptatie van je visusverlies.

Emotionele en voelende dimensie

Rouw is een diepgaande emotionele ervaring die diep geworteld is in het weefsel van ons bestaan. Het proces van rouwverwerking is niet alleen een mentale reis, maar ook een intense emotionele ontdekkingsreis. Het koesteren en uiten van deze emoties is van vitaal belang om gezond en effectief te kunnen rouwen na het verlies van het gezichtsvermogen. Hier bespreken we de rol van emoties in het rouwproces, de betekenis van het vinden van een ondersteunend netwerk en de verscheidenheid aan manieren waarop personen omgaan met het voelend rouwen.

Rol van emoties in rouwverwerking

Emoties zijn de stemmen van ons innerlijke zelf en spelen een cruciale rol in het rouwproces. Het uiten en begrijpen van deze emoties is als een poort naar heling en aanpassing. Tijdens het rouwproces kunnen verschillende emoties naar voren komen, zoals:

  • Verdriet: Dit is de meest primaire emotie in rouw en kan zich uiten in tranen, verdriet, somberheid en een gevoel van leegte.
  • Woede: Woede kan gericht zijn op jezelf, anderen of de wereld in het algemeen. Het is belangrijk om deze woede te erkennen en te uiten op een gezonde manier.
  • Angst: Angst voor de toekomst, angst voor het onbekende, angst om hulpeloos te zijn, zijn veelvoorkomende angsten die tijdens rouw kunnen optreden.
  • Verwarring: Verwarring over de diagnose, verwarring over de toekomst, verwarring over de impact van het visusverlies op het dagelijks leven, zijn normale reacties op het verlies.
  • Vreugde en acceptatie: Momenten van vreugde en acceptatie kunnen zich ook manifesteren tijdens rouw. Dit betekent niet dat het proces voorbij is, maar duidt op een gezonde integratie van het verlies in het leven.

Elk van deze emoties heeft zijn eigen plek en betekenis in de reis van verlies en aanpassing. Het onderdrukken of negeren van emoties kan het rouwproces verlengen en leiden tot psychosomatische klachten.

Belang van uiten en delen

Het uiten van emoties is een cruciaal aspect van de rouwverwerking. Het delen van je gevoelens met anderen biedt een gevoel van verbondenheid en steun, wat enorm belangrijk is tijdens deze moeilijke periode.

De kracht van delen:

  • Vermindert gevoel van isolatie: Door je gevoelens te delen, voel je je minder alleen in je verdriet.
  • Valideert je emoties: Anderen erkennen je pijn en verdriet, wat belangrijk is voor je emotionele welzijn.
  • Biedt perspectief: Praten met anderen kan je helpen om je gevoelens te begrijpen en te ordenen.
  • Ontvangt steun: Partner, familie, vrienden en professionals kunnen emotionele en praktische ondersteuning bieden.
  • Versterkt relaties: Openheid en kwetsbaarheid verdiepen de band met dierbaren.

De rol van omstanders:

Mensen die betrokken zijn bij het leven van een blinde of slechtziende persoon – zoals partners, vrienden, familieleden of professionals – spelen een essentiële rol in het bieden van een luisterend oor en een veilige ruimte om emoties te delen.

Tips voor omstanders:

  • Bied een luisterend oor: Luister aandachtig en zonder oordeel naar de gevoelens van de rouwende persoon.
  • Wees empathisch: Probeer je in te leven in de positie van de rouwende persoon en toon begrip.
  • Vermijd clichés: Zeg geen dingen als “Het komt goed” of “Tijd heelt alle wonden”.
  • Respecteer grenzen: Als de rouwende persoon niet wil praten, dring dan niet aan.
  • Bied praktische hulp: Help met dagelijkse taken of klussen die de rouwende persoon te veel zijn.

Belang van een evenwicht:

Het is belangrijk om een evenwicht te vinden tussen empathie en het behouden van een zekere emotionele afstand. Dit helpt zowel de rouwende persoon als de omstander om niet overweldigd te raken door de intensiteit van emoties.

Tips voor het behouden van emotionele afstand:

  • Zorg voor jezelf: Zorg voor voldoende rust, ontspanning en lichaamsbeweging.
  • Praat met anderen: Deel je eigen gevoelens en ervaringen met een vertrouwde persoon.
  • Stel grenzen: Bepaal hoeveel je aankan en durf “nee” te zeggen.
  • Zoek professionele hulp: Als je moeite hebt om met de emoties van de rouwende persoon om te gaan, zoek dan professionele hulp.
Steun gevende handen

Steun gevende handen

Diverse uitingsvormen van rouwen

Ieder mens is uniek en rouwt op zijn eigen manier. Er is geen vaste set regels of stappen die iedereen moet volgen. De manier waarop je emoties uit en ervaart tijdens het rouwproces is net zo individueel als je vingerafdruk.

Verschillende manieren om te rouwen:

  • Creatieve expressie: Sommigen vinden troost in het uiten van hun gevoelens door middel van kunst, muziek, poëzie of andere creatieve activiteiten. Dit kan een manier zijn om emoties te verwerken die moeilijk te verwoorden zijn.
  • Gesprekken: Anderen vinden het prettig om te praten over hun gevoelens met dierbaren, vrienden of professionals. Praten kan helpen om emoties te ordenen, perspectief te krijgen en steun te ervaren.
  • Stilte en reflectie: Er zijn ook momenten waarop stilte en reflectie belangrijk zijn. Dit kan tijd zijn om na te denken over het verlies, te mediteren of gewoon te rusten.
  • Andere vormen: Sommige mensen vinden troost in rituelen, religie, humor of het helpen van anderen. Er zijn geen grenzen aan de manieren waarop je kunt rouwen.

Het is belangrijk om te onthouden:

  • Er is geen ‘juiste’ of ‘verkeerde’ manier om te rouwen. Wat voor de een werkt, werkt misschien niet voor de ander.
  • Het rouwproces is niet lineair. Er zullen goede en slechte dagen zijn.
  • Wees geduldig met jezelf. Rouw kost tijd.
  • Vraag om hulp als je die nodig hebt. Er zijn veel mensen die je kunnen ondersteunen.

Enkele tips:

  • Luister naar je lichaam en geest. Wat heb je nodig op dit moment?
  • Experimenteer met verschillende manieren van rouwen. Vind wat voor jou het beste werkt.
  • Praat met anderen over je ervaringen. Deel je gevoelens en gedachten.
  • Zoek professionele hulp als je moeite hebt om te rouwen. Een psycholoog of rouwconsulent kan je helpen.

Duur en complexiteit van voelend rouwen

Het proces van voelend rouwen na het verlies van het gezichtsvermogen is een unieke en complexe reis voor elke persoon. Er is geen vaste tijdslijn of set regels te volgen. De duur en intensiteit van rouw variëren sterk van persoon tot persoon.

Factoren die de duur van rouw beïnvloeden:

  • De ernst van het visusverlies: Plotseling en volledig visusverlies kan leiden tot een langere en intensere rouwperiode dan geleidelijk visusverlies.
  • Copingmechanismen: Mensen met gezonde copingmechanismen, zoals steungroepen of creatieve expressie, kunnen sneller door de rouwfases heengaan.
  • Persoonlijke factoren: Leeftijd, persoonlijkheid, eerdere ervaringen met verlies en culturele achtergrond kunnen allemaal de rouw beïnvloeden.

Fases van rouw:

  • Ontkenning: Dit is een normale reactie op verlies. Mensen kunnen ontkennen dat ze blind worden of de ernst van de impact ervan op hun leven minimaliseren.
  • Verdriet: Dit is de meest prominente fase van rouw en kan zich uiten in tranen, woede, angst en depressie.
  • Woede: Woede kan gericht zijn op zichzelf, anderen, de wereld of zelfs op de overledene. Het is belangrijk om deze woede te erkennen en op een gezonde manier te uiten.
  • Onderhandeling: Sommige mensen proberen te onderhandelen met God of het lot om hun visus terug te krijgen.
  • Acceptatie: Dit is de laatste fase van rouw, waarin men het verlies accepteert en een nieuw leven begint op te bouwen.

Invloed van factoren op rouwverwerking

De manier waarop mensen omgaan met voelend rouwen na het verlies van het gezichtsvermogen wordt beïnvloed door diverse factoren. Deze factoren creëren een unieke rouwervaring voor elk individu.

Factoren die de rouwverwerking beïnvloeden:

Omgeving en opvoeding:

  • Culturele normen: Culturen hebben verschillende normen rond rouw en uiting van emoties.
  • Religieuze overtuigingen: Religie kan troost en perspectief bieden, maar ook schuldgevoelens en angst.
  • Gezinsdynamiek: De steun en het begrip van familie en vrienden spelen een belangrijke rol.

Persoonlijkheidskenmerken:

  • Copingmechanismen: Mensen met gezonde copingmechanismen, zoals veerkracht en optimisme, kunnen beter omgaan met stress en rouw.
  • Emotieregulatie: De vaardigheid om emoties te uiten en te beheersen kan de rouwervaring beïnvloeden.
  • Zelfvertrouwen: Een sterk gevoel van eigenwaarde kan helpen bij het aanpassen aan nieuwe omstandigheden.

Levensfase:

  • Leeftijd: Kinderen en ouderen kunnen rouwen op een andere manier dan volwassenen.
  • Levensgebeurtenissen: Andere belangrijke levensgebeurtenissen rond het moment van visusverlies kunnen de rouw beïnvloeden.
  • Sociale rollen: Verlies van visus kan iemands rol in de familie, op het werk of in de maatschappij beïnvloeden.

Bewustzijn van deze factoren helpt:

  • Begrijpen van de unieke reacties van personen: Het is belangrijk om te erkennen dat er geen ‘normale’ manier is om te rouwen.
  • Zelfreflectie: Door te begrijpen hoe jouw eigen factoren je rouw beïnvloeden, kun je je emoties beter begrijpen en beïnvloeden.
  • Ondersteuning op maat: Hulpverleners en dierbaren kunnen hun ondersteuning afstemmen op de individuele behoeften van de rouwende persoon.

Denkende dimensie

Wanneer het gezichtsvermogen verloren gaat door slechtziendheid of blindheid, begint een innerlijke zoektocht naar betekenis en begrip van dit verlies. Het denkproces wordt een krachtig instrument voor het omgaan met de complexe emoties en veranderingen die gepaard gaan met rouwen. Hieronder onderzoeken we hoe gedachten een rol spelen in het rouwproces, hoe existentiële vragen kunnen bijdragen aan het vinden van betekenis, en hoe men effectief met deze gedachten kan omgaan om het rouwproces te ondersteunen.

Diverse gezichtsicoontjes naast elkaar: van heel verdrietig naar naar heel blij

Diverse gezichtsicoontjes naast elkaar: van heel verdrietig naar naar heel blij

Gedachten en betekenisgeving

Onze gedachten zijn als gidsen in de zoektocht naar betekenis tijdens het rouwproces. Zodra het gezichtsvermogen afneemt, begint de geest te verkennen en te analyseren wat dit verlies betekent voor ons leven. Existentiële vragen zoals “Wat is de betekenis van mijn ervaring?” en “Wat is mijn plaats in deze nieuwe realiteit?” kunnen opkomen. Het stellen van deze vragen is een natuurlijke reactie op verandering en verlies, en ze kunnen helpen om een dieper begrip te krijgen van de impact van de nieuwe situatie.

Evenwicht bewaren

Hoewel het denkproces kan leiden tot verhelderende inzichten, is het ook belangrijk om een gezond evenwicht te bewaren. Overmatig piekeren en blijven hangen in negatieve gedachten kan schadelijk zijn voor het rouwproces. Het kan leiden tot een gevoel van overweldiging en vertraging in het aanpassingsproces. Daarom is het cruciaal om bewust te zijn van de grens tussen zinvolle reflectie en destructief piekeren.

Vergelijking en uniek rouwproces

Een andere valkuil is het vergelijken van je eigen rouwproces met dat van anderen. Iedere persoon ervaart rouw op zijn eigen unieke manier, beïnvloed door persoonlijke ervaringen, overtuigingen en omstandigheden. Het vergelijken van jouw rouwproces met anderen kan leiden tot gevoelens van inadequaatheid of onzekerheid. Het is belangrijk om te erkennen dat er geen “juiste” manier is om te rouwen en dat jouw eigen ervaring waardevol en geldig is.

Omgaan met gedachten en emoties

Gedachten en emoties zijn onvermijdelijk tijdens het rouwproces. Het is echter de manier waarop je met deze gedachten omgaat die het verschil maakt. In plaats van ze weg te duwen, is het effectiever om ze te omarmen en ze een gepaste plek te geven in je innerlijke wereld. Dit betekent erkennen dat ze er zijn, maar ze niet toestaan om je leven te overheersen. Een praktische benadering, zoals mindfulness, kan hierbij nuttig zijn. Mindfulness leert je om bewust te zijn van je gedachten zonder erdoor te worden meegesleept. Hierdoor ontstaat er ruimte voor acceptatie en heling.

Mindfulness en rouw

Mindfulness is een beoefening die gericht is op het cultiveren van bewustzijn en acceptatie van het huidige moment. Het kan bijzonder waardevol zijn tijdens het rouwproces, omdat het helpt om te focussen op het hier en nu, zonder veroordeling of kritiek. Mindfulness kan je helpen om een gezonde afstand te bewaren van destructieve gedachten, waardoor je ruimte creëert voor groei en aanpassing.

Handelende dimensie

Het proces van rouw na het verlies van het gezichtsvermogen omvat niet alleen emotionele reacties, maar ook actieve stappen om aanpassing en herstel te bevorderen. Dit actieve rouwproces kan worden onderverdeeld in twee dimensies: verliesgerichte copingmechanismen en herstelgerichte copingmechanismen. Hieronder verkennen we hoe deze strategieën samenwerken en hoe ze kunnen helpen bij het omgaan met het verlies van het gezichtsvermogen.

Beginfase: Confrontatie en reflectie

In het begin kan het verlies van het gezichtsvermogen overweldigend zijn. Het merken dat kleuren vervagen, geliefden niet langer visueel waarneembaar zijn en eenvoudige taken zoals het lezen van de krant moeilijk worden, kan confronterend en verwarrend zijn. Gedachten kunnen in de knoop raken terwijl je je afvraagt hoe je je leven zult voortzetten. Dit stadium markeert de confrontatie met de realiteit en vormt de basis voor het rouwproces.

Isolatie en verbondenheid

Naarmate je de impact van het verlies begint te begrijpen, kunnen uiteenlopende reacties ontstaan. Sommige mensen kunnen zich terugtrekken en isoleren op een emotioneel “eiland”. Ze vermijden gesprekken over hun visuele veranderingen en kunnen terughoudend zijn om hun ervaringen te delen. Dit kan een teken zijn van rouw, waarbij de persoon tijd en ruimte nodig heeft om de emotionele last te verwerken.

Aan de andere kant zijn er mensen die juist de behoefte voelen om zich te verbinden en te engageren. Ze worden actiever in hun leven en gaan nieuwe uitdagingen aan. Dit kan zich uiten in het zoeken naar sociale interactie, deelname aan sportieve activiteiten en het verkennen van nieuwe mogelijkheden. Deze actieve aanpak kan dienen als een manier om het verlies te omarmen en zich aan te passen aan de nieuwe realiteit.

Verliesgerichte coping: Balans tussen verlies en positiviteit

Binnen het actieve rouwproces spelen verliesgerichte copingmechanismen een cruciale rol. Hierbij wordt niet alleen gefocust op het verlies zelf, maar ook op positieve ervaringen en herinneringen die verband houden met het gezichtsvermogen. Praten over kleuren, het uiterlijk van mensen, muziek en andere visuele prikkels kan helpen om een gezond evenwicht te behouden tussen de confrontatie met verlies en het koesteren van levendige herinneringen.

Herstelgerichte coping: Praktische aanpassing en ondersteuning

Terwijl het rouwproces vordert, verschuift de aandacht vaak naar herstelgerichte copingmechanismen. Dit omvat het actief zoeken naar manieren om het dagelijks leven te hervatten en aan te passen aan de nieuwe omstandigheden. Hulpmiddelen, aanpassingen, begeleiding en ondersteuning spelen hierbij een cruciale rol. Door deze praktische benadering kunnen personen zich richten op hun mogelijkheden en leren omgaan met uitdagingen.

Samenwerking van copingmechanismen

Verliesgerichte en herstelgerichte copingmechanismen sluiten elkaar niet uit. Ze werken eerder samen in een continuüm van aanpassing. In de loop van de tijd kunnen personen bewegen tussen deze strategieën naarmate ze zich aanpassen aan de nieuwe realiteit. Het vinden van de juiste balans tussen reflectie en actie, verlies en herstel, is een persoonlijke reis die uniek is voor elke persoon.

Steun en begeleiding

Het actieve rouwproces na het verlies van het gezichtsvermogen vereist niet alleen innerlijke kracht, maar ook externe steun. Familie, vrienden en professionals kunnen een waardevolle rol spelen bij het ondersteunen van zowel verliesgerichte als herstelgerichte copingmechanismen. Open communicatie, begrip en het delen van ervaringen kunnen bijdragen aan een veerkrachtig en adaptief rouwproces.

Energetische dynamiek van rouwen als je blind of slechtziend wordt

Negatieve energiespiraal

In de aanvang van het rouwproces worden lichaam en geest vaak overspoeld door een golf van negatieve energie. De emotionele tol van verlies uit zich in gevoelens van woede, verdriet, angst en een diepgaande ervaring van afhankelijkheid en anders-zijn dan anderen. Het is een complex samenspel van ongeloof, ontkenning, verdoving, schuldgevoel, jaloezie jegens de zienden, onmacht en schaamte. Initiatieven die voorheen vanzelfsprekend waren, zoals buiten plezier maken, het gebruik van hulpmiddelen, autorijden of zelfstandig fietsen, worden nu uitdagend en kunnen ontmoediging teweegbrengen.

Het rouwproces volgt geen gestandaardiseerd pad, maar is eerder een golvende reis van ups en downs, uniek voor elke persoon. Zelfs wanneer de blinde of slechtziende persoon de handicap heeft geaccepteerd, is het volstrekt normaal om sporadisch gevoelens van boosheid of verdriet te ervaren vanwege het onvermogen om bepaalde dingen te doen. Negatieve energie kan zich ook uitstrekken naar de nauwe omgeving, waardoor relaties kunnen bloeien of afbrokkelen. Vertrouwen op betrouwbare personen en het delen van ervaringen met gelijkgestemden kan waardevolle steun bieden.

Positieve krachten binnenlaten

De kunst ligt in het vermogen om de aanvankelijke negatieve energie om te buigen naar een positieve kracht. Voorbeelden hiervan zijn het (her)ontdekken van sociale activiteiten met behulp van een witte stok of blindengeleidehond, het vermogen om zelf maaltijden te bereiden voor geliefden, persoonlijke verzorging te behouden en zelfs te genieten van tandemrijden. Deze successen vormen een brug tussen het gevoel van afhankelijkheid en de vreugde van empowerment. Terwijl het blind of slechtziend zijn ongetwijfeld een uitdaging is, hoeft het zeker geen onoverkomelijke hindernis te zijn. Hedendaagse samenlevingen en technologische vooruitgang bieden talloze mogelijkheden om zowel emotioneel als praktisch om te gaan met blind- of slechtziendheid.

Tandem

Tandem

Schakelaar van positiviteit

De weg naar positieve energie begint met het draaien van de schakelaar in je geest. Zelfs nadat je je handicap hebt geaccepteerd, kunnen er momenten zijn waarop frustraties opduiken of droefheid je overvalt vanwege de beperkingen die je tegenkomt. De sleutel is om deze gevoelens een plaats te geven zonder dat ze je dagelijkse leven beheersen. Creativiteit, humor en het omarmen van je nieuwe zintuiglijke realiteit kunnen hierbij helpen.

Waakzaamheid tegen overmatige inspanning

Soms ontstaat de drang om de wereld te laten zien dat je nog steeds alles kunt doen, of om dezelfde snelheid van leven te handhaven als voorheen. Dit kan echter leiden tot een burn-out. De ware kracht en schoonheid schuilen in de bereidheid om het leven opnieuw zinvol te maken, ondanks de visuele uitdagingen, en om het verlies van het gezichtsvermogen een plaats te geven met behulp van ondersteuning. Het overstijgen van je grenzen is niet nodig, want het aanvaarden van hulp is even krachtig.

Samenleving en hulp: Een uitgestoken hand

Dankzij zowel persoonlijke als digitale ondersteuning hoef je de weg van blind of slechtziend zijn niet alleen te bewandelen. Verschillende organisaties en personen staan klaar om je te begeleiden bij het omgaan met deze nieuwe levensfase. Deze ondersteuning kan niet alleen leiden tot persoonlijke groei, maar ook tot trots op de prestaties en bijdragen die je in het leven levert.

De reis van energie tijdens rouw is een intrinsiek onderdeel van het menselijk aanpassingsvermogen. Hoewel het aanvankelijk wordt gekenmerkt door negatieve gevoelens, kan het door bewuste inspanning en ondersteuning worden omgezet in een krachtige en veerkrachtige motor voor persoonlijke groei en welzijn.

Duur van rouwproces

De aanpassingsduur bij het verlies van gezichtsvermogen varieert sterk van persoon tot persoon. Het rouwproces dat gepaard gaat met blind of slechtziend worden, kan voor sommige mensen enkele weken of maanden duren, terwijl het voor anderen langer kan duren. Er is geen vastgestelde tijdsduur voor het rouwproces, en het is essentieel om te erkennen dat het een individuele en persoonlijke reis is.

De mate van aanpassing hangt af van verschillende factoren, waaronder de persoonlijkheid, de leeftijd, eerdere ervaringen en het gevoel van eigenwaarde van de persoon die met het verlies te maken krijgt. Oudere mensen kunnen bijvoorbeeld andere uitdagingen en obstakels tegenkomen dan jongere mensen bij het omgaan met gezichtsverlies. Mensen die van nature veerkrachtiger zijn en over een sterk sociaal netwerk beschikken, kunnen mogelijk sneller aanpassen dan anderen.

Het is cruciaal om te erkennen dat gezichtsverlies niet alleen een persoonlijke aangelegenheid is. Het heeft ook een diepgaande impact op het hele sociale netwerk rondom de persoon. Familieleden, vrienden en naasten worden ook beïnvloed en kunnen zichzelf als verzorgers vinden, die taken op zich nemen die de persoon met gezichtsverlies niet meer kan uitvoeren. Deze verschuivingen in de dynamiek van de relaties kunnen uitdagingen met zich meebrengen en kunnen ook emoties van verlies en verdriet opwekken bij de dierbaren.

Hulpverlening bij een (plotse) visuele beperking

Onvoldoende doorverwijzing

In de complexe wereld van rouw na visueel verlies blijft het vaak voorkomen dat mensen niet worden doorverwezen naar passende hulpbronnen, zelfs nadat ze een bezoek hebben gebracht aan de oogarts. In een zee van onzekerheden blijven zij achter met talloze onbeantwoorde vragen en een gevoel van verlies. Dit komt voort uit een gebrek aan bewustzijn over de beschikbare mogelijkheden en hulpmiddelen voor blinden en slechtzienden. Om deze lacune aan te pakken, organiseren diverse organisaties voor nazorg en ondersteuning in zowel België als Nederland regelmatig bijscholingen, opleidingen en congressen voor (toekomstige) huisartsen en oogspecialisten. Door het vergroten van hun kennis kunnen deze professionals hun patiënten beter begeleiden op het pad van hulpverlening en herstel.

Oogonderzoek bij oogarts

Oogonderzoek bij oogarts

Persoonlijke dienstverlening

De rouwreis hoef je niet alleen te betreden. Je omgeving kan een waardevolle bron van steun zijn, zowel emotioneel als praktisch. Naast dit sociale vangnet, kunnen professionals zoals psychotherapeuten, huisartsen, low vision-specialisten en maatschappelijk werkers van onschatbare waarde zijn tijdens het verwerkingsproces. In België en Nederland zijn er gerenommeerde organisaties voor nazorg en begeleiding, die gespecialiseerde psycho- en ergotherapeuten in hun team hebben, die vertrouwd zijn met de uitdagingen van blinden en slechtzienden (BE en NL). Deze professionals bieden niet alleen een luisterend oor, maar introduceren ook hulpmiddelen en technieken om de dagelijkse activiteiten weer zelfstandig op te pakken. Het verlies van gezichtsvermogen hoeft niet te betekenen dat je belemmerd wordt in wat je kunt bereiken.

Blindenverenigingen zijn dynamische en veelzijdige bronnen van ondersteuning. Ze bieden een breed scala aan diensten, waaronder:

  • Sociale activiteiten en vakanties met lotgenoten
  • Doorverwijzing naar relevante instanties en organisaties
  • Ondersteuning bij dagelijkse activiteiten
  • Begeleiding bij het genieten van financiële en sociale voordelen
  • Onderwijs en training
  • Praatgroepen en professionele begeleiding
  • Revalidatie en het gebruik van hulpmiddelen
  • Advies voor werk, school en thuissituatie
  • Ondersteuning bij wonen en dagbesteding

Aanvaarden van hulp

De acceptatie van hulp kan een transformerende stap zijn op het pad van rouw. Voor velen kan het echter een uitdaging zijn om de hulp van nazorgorganisaties te zoeken en actief met hulpmiddelen aan de slag te gaan. Het gebruik van een witte stok, symbool van visuele beperking, kan bijvoorbeeld moeilijk zijn om te omarmen. Sommigen verkiezen deze stok nog niet te gebruiken, zelfs op vertrouwd terrein. Toch biedt een witte stok mobiliteit en onafhankelijkheid, en het geleidelijk accepteren en omarmen ervan kan een empowerment zijn.

Evolueren en aanpassen

Naarmate het zicht geleidelijk of plotseling verslechtert, komen er nieuwe uitdagingen om de hoek kijken. Voorheen vanzelfsprekende taken vergen nu meer inspanning en vaardigheid. Eerst kun je misschien trucjes gebruiken om je beperking te verbergen, maar deze benadering heeft haar grenzen. Uiteindelijk moet je een keuze maken: stappen nemen in de richting van zelfstandigheid met behulp van hulpmiddelen zoals vergroting, de witte stok, enz. Elke stap is een ontdekking van nieuwe mogelijkheden, en het is een teken van kracht en veerkracht om deze stappen te zetten.

Online dienstverlening

Met de opkomst van het internet zijn er talloze online initiatieven ontstaan om lotgenoten te verbinden, evenementen aan te kondigen en informatie over een visuele beperking te delen. Sociale mediaplatforms zoals Facebook, Twitter en LinkedIn bieden communities, groepen en pagina’s gewijd aan een visuele handicap. Voor sommigen vormt online informatie de eerste stap naar zelfontplooiing en het contact leggen met nazorgorganisaties. Acceptatie van hulp kan een uitdaging zijn, maar het is een essentiële stap op weg naar hernieuwde onafhankelijkheid en een vervullend leven. Je kan live bij tal van steun-, praat-, lotgenotengroepen en oogcafés terecht. Blindennazorgwerken (BE en NL) kunnen je hier naar doorverwijzen, al kan je vaak ook online informatie vinden over dergelijke bijeenkomsten (Agenda BE en Agenda NL). Daarnaast bestaan ook besloten Facebook-groepen waar je je verhaal kwijt kan en vragen kan stellen, zoals “Visueel beperkt” en “Lotgenoten met een oogaandoening en slechtzienden“.

Samen sterker

Het rouwproces na visueel verlies mag dan een innerlijke reis zijn, maar het wordt gevoed en verrijkt door de verbinding met anderen. Door bewust de hulpbronnen en ondersteuning te omarmen, kan de rouwende niet alleen overleven, maar uiteindelijk ook gedijen. Of het nu gaat om persoonlijke begeleiding, professionele hulp, praktische aanpassingen of online groepen, deze diverse paden leiden uiteindelijk naar een leven dat helderder schijnt, ondanks de schaduw van verlies.

Ondersteuning door naasten

In de schaduw van blind of slechtziend worden ligt een onzichtbare wereld van uitdagingen en emotionele tumult, vaak onderschat door zij die het van dichtbij meemaken. Naasten spelen een essentiële rol in het begrijpen, ondersteunen en begeleiden van hun geliefden door het proces van rouwverwerking en aanpassing aan een nieuw leven.

Bewustwording en empathie

Het begint met bewustwording – een diepgeworteld besef dat gezichtsverlies niet enkel fysiek is, maar een emotioneel en psychologisch krachtenveld omvat. Naasten moeten zich inleven in de innerlijke wereld van degenen die hun zicht verliezen, en begrijpen dat het pad naar aanpassing bezaaid is met wisselende emoties. Familie, vrienden en geliefden kunnen op zoek gaan naar informatie en educatie om te begrijpen hoe het verlies van gezichtsvermogen de geestelijke toestand kan beïnvloeden en hoe ze beter kunnen bijdragen aan de verlichting van die last.

Reizen door de stadia

De stadia van rouw – ontkenning, woede, onderhandeling, depressie en aanvaarding – vormen een gids voor naasten om de emotionele achtbaan van hun dierbaren te navigeren. Het is niet slechts een theoretisch concept, maar een kompas dat richting geeft aan begrip en ondersteuning. Met compassie en geduld kunnen naasten hun dierbaren begeleiden door de verschillende fasen van rouw, een luisterend oor bieden wanneer de woede opvlamt, en de hand reiken wanneer hoop begint te gloren.

Veiligheid en heling

Een veilige haven is van onschatbare waarde voor degenen die rouwen. Naasten kunnen een warme, oordeelloze ruimte creëren waarin emoties kunnen stromen en trauma’s kunnen worden gedeeld. Deze veiligheid dient als voedingsbodem voor heling en groei. Naasten kunnen hierdoor ook hun dierbaren wijzen op professionele steungroepen, gespecialiseerde diensten en therapeuten die kunnen bijdragen aan het proces van verwerking en genezing.

Aanmoedigen van acceptatie

Acceptatie is geen eindstation, maar eerder een reis. Naasten hebben de kracht om hun dierbaren aan te moedigen om de huidige realiteit te omarmen en nieuwe wegen te verkennen, terwijl ze zich ontdoen van de last van verzet. Door te begrijpen dat acceptatie een dynamisch proces is met hoogte- en dieptepunten, kunnen naasten fungeren als gidsen op deze innerlijke reis.

Herontdekking en groei

Het verlies van het gezichtsvermogen kan leiden tot een verschuiving in identiteit. Naasten hebben de kans om hun dierbaren te helpen bij het ontdekken van nieuwe aspecten van zichzelf, en hen aan te moedigen om nieuwe rollen en mogelijkheden te omarmen. Het versterken van zelfwaardering en zelfrespect is een integraal onderdeel van dit proces.

Verwijzing en samenwerking

Naasten kunnen fungeren als wegwijzers naar een wereld van gespecialiseerde ondersteuning. Het doorverwijzen van blinde of slechtziende personen naar organisaties en actiegroepen die bewustzijn creëren en hulp bieden, versterkt niet alleen de toegang tot ondersteuning, maar draagt ook bij aan een bredere beweging van begrip en verandering.

In het licht van de liefde en compassie van naasten wordt de last van gezichtsverlies verlicht. Samen creëren ze een ruimte waarin rouw, aanpassing en groei kunnen gedijen, en waarin zij die het meemaken, kunnen worden geleid naar een pad van innerlijke kracht en vernieuwd welzijn.

Tips voor het omgaan met blindheid of slechtziendheid: Do’s en Don’ts

Het verlies van het gezichtsvermogen is een levensveranderende gebeurtenis die diepgaande emoties en onzekerheden kan oproepen. Het navigeren door deze nieuwe realiteit vereist veerkracht, steun en zelfzorg. Hier zijn enkele uitgebreidere do’s en don’ts om mensen te helpen bij het omgaan met blindheid of slechtziendheid, en om hen veilig te begeleiden tijdens deze periode van aanpassing.

Do’s: Bouwen aan veerkracht en zelfzorg

  1. Open communicatie en emotionele uitlaatklep: Onderdruk je gevoelens niet, maar deel ze met vertrouwde personen zoals familie, vrienden of professionals. Het uiten van je emoties creëert een ruimte voor begrip en empathie, wat essentieel is voor je mentale welzijn.
  2. Sluit je aan bij steungroepen: Sluit je aan bij steungroepen voor mensen met gelijksoortige ervaringen. Deze groepen bieden een veilige haven om te delen, van elkaar te leren en emotionele steun te bieden tijdens het proces van aanpassing.
  3. Ontdek hulpbronnen en ondersteuning: Zoek professionele begeleiding, sluit je aan bij organisaties die gespecialiseerd zijn in een visuele beperking en leer aanpassingsvaardigheden en technieken om je zelfstandigheid te vergroten.
  4. Prioriteer zelfzorg: Zorg voor je lichaam en geest door voldoende rust en ontspanning te nemen. Het is normaal dat je meer vermoeidheid ervaart, dus gun jezelf de nodige tijd om op te laden.
  5. Erken en uitdrukking van emoties: Het is oké om je verdrietig, boos of gefrustreerd te voelen. Zie jezelf niet als zwak wanneer je hulp nodig hebt, maar als iemand die de kracht heeft om moeilijkheden het hoofd te bieden.
  6. Effectieve communicatie: Communiceer duidelijk je behoeften naar anderen. Of het nu gaat om praktische hulp of emotionele steun, openheid bevordert begrip en helpt anderen om bij te dragen aan je welzijn.

Don’ts: Vermijd valstrikken en obstakels

  1. Isolatie vermijden: Het is begrijpelijk dat je je wilt terugtrekken, maar volledige isolatie kan je gevoel van verbondenheid en steun verminderen. Blijf in contact met anderen en zoek ondersteuning wanneer je die nodig hebt.
  2. Emotionele onderdrukking: Het negeren van je emoties kan leiden tot interne spanning en negatieve gevolgen voor je mentale gezondheid. Sta jezelf toe om te voelen en zoek indien nodig professionele begeleiding.
  3. Kracht van hulp: Hulp vragen is geen teken van zwakte, maar juist een teken van moed en kracht. Het erkennen van je behoeften en het aanvaarden van hulp is een belangrijk onderdeel van zelfzorg.

Het pad naar aanpassing aan blindheid of slechtziendheid is een individuele reis, en het is belangrijk om mildheid voor jezelf te cultiveren. Door openheid, gemeenschap en zelfzorg te omarmen, kun je veerkracht opbouwen en de uitdagingen van het leven met een visuele beperking met vertrouwen tegemoet treden. Onthoud dat je niet alleen staat, en er zijn bronnen en ondersteuning beschikbaar om je te begeleiden op deze weg van aanpassing en groei.

Rouwproces bij blind geboren personen

Het proces van het verliezen van het gezichtsvermogen op latere leeftijd, of dit nu door blindheid of slechtziendheid is, brengt een complexe reeks emoties en uitdagingen met zich mee. Vaak wordt gedacht dat alleen mensen die het gezichtsvermogen hebben gehad en het later verliezen, door een rouwproces gaan. Echter, dit rouwproces is niet exclusief voor deze personen. Zelfs voor mensen die vanaf hun geboorte blind zijn, speelt rouw een belangrijke rol bij het omgaan met de constante bewustwording van de visuele wereld om hen heen.

Onzichtbare rouwproces

Voor mensen die vanaf hun geboorte blind zijn, kan het lijken alsof er weinig ruimte is voor rouw, omdat ze nooit hebben geweten hoe het is om te zien. Echter, het ontdekken en aanvaarden van hun identiteit als iemand die leeft met een visuele beperking kan ook een vorm van rouwen zijn. Het besef dat je ervaring van de wereld anders is dan die van anderen, zelfs als dit altijd al zo is geweest, kan een emotioneel proces zijn dat vergelijkbaar is met rouw.

Belang van erkenning en begrip

Het is van vitaal belang om het rouwproces te erkennen en te begrijpen, ongeacht of iemand vanaf de geboorte blind is of op latere leeftijd het gezichtsvermogen verliest. Dit erkenning geven, biedt ruimte voor het delen van emoties en kan leiden tot een dieper begrip van het eigen zelf en de impact van de visuele beperking op verschillende aspecten van het leven.

Rouw in verschillende levensfasen

Het verlies van het gezichtsvermogen kan zich in verschillende fasen van het leven anders manifesteren. In de puberteit kan het gevoel van anders zijn ten opzichte van leeftijdsgenoten versterkt worden, wat tot een diepgaand rouwproces kan leiden. Voor ouders die blind zijn en een kind krijgen, kan het rouwproces weer opnieuw opkomen wanneer ze beseffen dat ze de visuele aspecten van ouder-zijn niet kunnen ervaren zoals anderen dat doen.

Overwinnen en groeien

Rouw is een natuurlijk onderdeel van het proces van het omgaan met verlies en verandering. Het kan mensen aanzetten tot introspectie, persoonlijke groei en veerkracht. Het leren omgaan met en accepteren van de rouw is een manier om weer controle te krijgen over het eigen leven en positieve aanpassingen te maken.

Conclusie

Het rouwproces bij het verliezen van het gezichtsvermogen is een complex en persoonlijk traject, dat zowel mensen die op latere leeftijd blind of slechtziend worden als degenen die vanaf hun geboorte blind zijn, aangaat. Het is van groot belang om dit proces te erkennen en te bespreken, zowel binnen de gemeenschap van mensen met een visuele beperking als daarbuiten, om begrip en empathie te bevorderen.

Meer informatie

Deel dit:
Delen
Advertenties

  1. BE: Lion-Francout prijs: Een prestigieuze jaarlijkse onderscheiding voor een volledig blinde persoon10-11-2024 06:11:50
  2. Zelfregulatie, hulp vragen en de zoektocht naar zin als je blind of slechtziend bent07-06-2024 01:06:05
  3. Ongemakkelijke stiltes bij blinden en slechtzienden31-05-2024 06:05:01
  4. Kan je wennen aan het blind of slechtziend geworden zijn?29-05-2024 06:05:20
  5. Overwin je innerlijke criticus: Leer jezelf waarderen, ook met een visuele beperking28-05-2024 03:05:49
  6. Piekeren als je blind of slechtziend bent28-05-2024 06:05:22
  7. Voldoende rust nemen als je blind of slechtziend bent28-05-2024 05:05:18
  8. Emotionele uitputting bij blinden en slechtzienden20-05-2024 12:05:55
  9. Gevoelens van ontoereikendheid bij blinden en slechtzienden20-05-2024 05:05:19
  10. Perfectionisme bij blinden en slechtzienden20-05-2024 05:05:10
  11. Prikkelbaarheid bij blinden en slechtzienden18-05-2024 12:05:41
  12. Zichzelf als blinde of slechtziende persoon vergelijken met andere blinden en slechtzienden18-05-2024 05:05:50
  13. Gevoelens van teleurstelling bij blinde en slechtziende personen17-05-2024 06:05:52
  14. Mensen die denken voor blinden en slechtzienden15-05-2024 06:05:04
  15. Stereotypering van blinde en slechtziende personen14-05-2024 06:05:06
  16. Misvatting: Bewindvoering voor blinden en slechtzienden14-05-2024 06:05:51
  17. Kunnen blinden en slechtzienden gelukkig zijn?09-05-2024 11:05:15
  18. Praten over je gevoelens als je blind of slechtziend bent09-05-2024 07:05:11
  19. Zelfcompassie bij blinden en slechtzienden09-05-2024 07:05:20
  20. Waarom accepteren sommigen sneller hun visuele beperking dan anderen?09-05-2024 06:05:25
  21. Gevoelens van waardeloosheid als je blind of slechtziend bent07-05-2024 06:05:43
  22. Gevoelens van wanhoop als je blind of slechtziend bent07-05-2024 06:05:36
  23. Bang om met blinde of slechtziende mensen om te gaan06-05-2024 06:05:11
  24. Ongemakkelijke situaties en blunders als je blind of slechtziend bent03-05-2024 04:05:57
  25. Kwetsbaarheid bij blinden en slechtzienden03-05-2024 02:05:29
  26. Boosheid bij blinden en slechtzienden02-05-2024 06:05:39
  27. Gevoelens van miskenning bij blinden en slechtzienden28-04-2024 06:04:48
  28. Praat met blinden en slechtzienden niet enkel over hun beperking28-04-2024 06:04:43
  29. Ook positief ingestelde blinde en slechtziende personen ervaren dipjes27-04-2024 07:04:19
  30. Existentiële vragen en zingeving als je blind of slechtziend bent25-04-2024 06:04:20
  31. Omgaan met een visuele beperking zonder steun van je omgeving24-04-2024 06:04:58
  32. Strijden doet lijden tijdens rouwproces bij visuele beperking21-04-2024 12:04:06
  33. Wat “zien” volledig blinde personen?21-04-2024 07:04:01
  34. Staren naar blinde en slechtziende personen20-04-2024 12:04:43
  35. Jaloezie onder blinde en slechtziende personen17-04-2024 12:04:41
  36. Hoe kan je beelden van iets of iemand vormen als je blind bent?14-04-2024 06:04:11
  37. Veranderende manier van omgaan van anderen rond ontstane visuele handicap13-04-2024 01:04:33
  38. Voor jezelf opkomen: Assertiviteit voor mensen met een visuele beperking13-04-2024 07:04:44
  39. “Daar, die blinde / slechtziende!”12-04-2024 02:04:56
  40. Onwetendheid over visuele beperking: Omgaan met frustraties, tips en suggesties09-04-2024 04:04:17
  41. Tips om positief te blijven als je blind of slechtziend bent07-04-2024 01:04:07
  42. Ervaringsdeskundigheid met een visuele beperking inzetten06-04-2024 12:04:23
  43. Vragen en reacties aan partners van blinden en slechtzienden05-04-2024 06:04:51
  44. Ben je liever blind of doof?04-04-2024 12:04:43
  45. Zelfintroductie met een visuele beperking02-04-2024 04:04:28
  46. Behoefte aan “me-time” als je blind of slechtziend bent01-04-2024 06:04:57
  47. Herhaling bij de ontwikkeling van blinde en slechtziende kinderen30-03-2024 01:03:56
  48. Gevoelens van onrechtvaardigheid bij blinden en slechtzienden29-03-2024 07:03:25
  49. Contact maken met anderen als je blind of slechtziend bent18-03-2024 08:03:48
  50. Zelfmedelijden, een valkuil voor blinden en slechtzienden17-03-2024 01:03:57
  51. Leren voelen als je blind of slechtziend bent10-03-2024 03:03:15
  52. Betutteling van blinden en slechtzienden26-02-2024 06:02:36
  53. Overcompensatie van blind- of slechtziendheid25-02-2024 01:02:20
  54. Verlies van onafhankelijkheid bij blindheid of slechtziendheid24-02-2024 06:02:16
  55. Hoe leg ik mijn eigen blind- of slechtziendheid uit?19-02-2024 01:02:52
  56. Plots blind of slechtziend: Verlangen naar het leven van voor de visuele beperking03-02-2024 07:02:23
  57. Blind of slechtziend: Angst om buiten te komen18-01-2024 12:01:22
  58. Blind of slechtziend: Hoe kan je omgaan met onbedoelde goede adviezen?11-01-2024 06:01:48
  59. Vragen die je best niet aan een blinde of slechtziende persoon stelt09-01-2024 06:01:29
  60. Blind of slechtziend: Vaak meer tijd nodig13-12-2023 12:12:57
  61. Ongevraagd aanraken van blinden en slechtzienden11-12-2023 03:12:36
  62. Blind of slechtziend: Overgevoelig voor geluiden (hyperacusis)11-12-2023 01:12:00
  63. Blind of slechtziend en afspreken met andere blinde of slechtziende persoon09-12-2023 06:12:37
  64. Kijk verder dan de handicap!06-12-2023 01:12:10
  65. Zelfredzaamheid bij blinden en slechtzienden05-12-2023 12:12:21
  66. Impact van tastzin voor blinden en slechtzienden04-12-2023 07:12:23
  67. Slechtzienden die dichtbij het televisietoestel plakken25-11-2023 08:11:48
  68. Kunnen blinden bang zijn in het donker?24-11-2023 04:11:00
  69. Aanpassen aan het verlies van het gezichtsvermogen24-11-2023 07:11:17
  70. Inclusieve beeldvorming van blinden en slechtzienden in de media22-11-2023 03:11:00
  71. Negatieve en positieve vraagstelling rond een visuele beperking22-11-2023 11:11:27
  72. Identiteitsvorming bij blinden en slechtzienden21-11-2023 07:11:38
  73. Waarom hebben sommige blinden en slechtzienden alleen contact met lotgenoten?20-11-2023 03:11:14
  74. Waarom kijken blinden en slechtzienden soms naar hun smartphonescherm?18-11-2023 01:11:01
  75. Slechtzienden die absoluut gedrukte tekst willen blijven lezen16-11-2023 06:11:02
  76. Gevoelens van onderhandeling bij blinden en slechtzienden16-11-2023 07:11:36
  77. Gevoelens van minderwaardigheid bij blinden en slechtzienden15-11-2023 05:11:58
  78. Existentiële crisis bij blinden en slechtzienden15-11-2023 04:11:47
  79. Radeloosheid / Besluiteloosheid bij blinden en slechtzienden15-11-2023 08:11:16
  80. Misvatting: Dichterbij staan voor communicatie met blinden en slechtzienden09-11-2023 06:11:09
  81. Misvattingen: Blinden en slechtzienden leven in een instelling en kunnen niet werken09-11-2023 04:11:02
  82. Anderen die het leven van blinden en slechtzienden overnemen06-11-2023 04:11:52
  83. Waarom laten blinde mensen soms het licht aan?06-11-2023 06:11:33
  84. Neuroplasticiteit bij blinden31-10-2023 08:10:17
  85. Stigmatisering van blinden en slechtzienden30-10-2023 05:10:05
  86. Woede bij blinden en slechtzienden30-10-2023 05:10:37
  87. Schaamte bij blinden en slechtzienden30-10-2023 04:10:15
  88. Copingmechanismen bij blind- of slechtziendheid of oogproblemen30-10-2023 04:10:38
  89. Blindgeboren en blind geworden personen: Overeenkomsten en verschillen27-10-2023 06:10:22
  90. Hoe leg je het concept van een regenboog uit aan blindgeboren personen?27-10-2023 05:10:37
  91. Verlies van controle als je blind of slechtziend bent26-10-2023 01:10:35
  92. Motivatie en demotivatie bij blinden en slechtzienden24-10-2023 07:10:20
  93. Hulpeloosheid bij blinden en slechtzienden24-10-2023 06:10:23
  94. Acceptatie van visuele handicap (leren omgaan met je beperking)19-10-2023 01:10:00
  95. Waarom houden blinden de ogen open of juist gesloten?15-10-2023 03:10:31
  96. Concentratieproblemen bij blinden en slechtzienden15-10-2023 02:10:23
  97. Verwardheid / Verwarring bij blinden en slechtzienden15-10-2023 06:10:05
  98. Ontmoediging bij blinden en slechtzienden15-10-2023 05:10:43
  99. Omgaan met vergelijkingen van blindheid of slechtziendheid14-10-2023 04:10:35
  100. Machteloosheid en onmacht bij blinden en slechtzienden10-10-2023 07:10:55
  101. Hoe kan je omgaan met ongepaste opmerkingen van kinderen over blinden en slechtzienden?08-10-2023 06:10:37
  102. Verdriet bij blinden en slechtzienden08-10-2023 05:10:55
  103. Zelfacceptatie, zelfbeeld en eigenwaarde: Omarmen van het blind of slechtziend zijn07-10-2023 06:10:57
  104. Twijfels bij blinden en slechtzienden07-10-2023 05:10:44
  105. Blind of slechtziend: Omgaan met overdreven nieuwsgierigheid van anderen07-10-2023 04:10:03
  106. Toestand van verlamming (freeze-situatie) na een oogdiagnose05-10-2023 01:10:36
  107. Loslaten van je blind of slechtziend kind04-10-2023 06:10:19
  108. Hooggevoeligheid bij blinden en slechtzienden03-10-2023 11:10:41
  109. Zichtbare afwijkingen aan oog of ogen03-10-2023 06:10:24
  110. Humor en zelfspot bij het omgaan met een visuele handicap02-10-2023 02:10:36
  111. Omgaan met je visuele beperking: Welke factoren spelen mee?02-10-2023 01:10:43
  112. Begrip van licht en kleuren voor personen zonder lichtperceptie29-09-2023 04:09:06
  113. De rol van opvoeding, omgeving en sociale factoren bij het omgaan met een visuele handicap27-09-2023 03:09:46
  114. Impact van privacyschending bij blinden en slechtzienden27-09-2023 03:09:22
  115. Inleefwandelingen: De wereld ervaren van blinden en slechtzienden27-09-2023 07:09:34
  116. Visuele herinneringen als je blind of slechtziend bent25-09-2023 02:09:06
  117. Validisme bij blinde en slechtziende personen24-09-2023 05:09:35
  118. Steungroepen en patiëntenverenigingen voor blinden en slechtzienden24-09-2023 06:09:23
  119. Oogcontact maken door blinden en slechtzienden22-09-2023 05:09:45
  120. Grenzen stellen als je blind of slechtziend bent22-09-2023 07:09:00
  121. Blind of slechtziend en over de eigen grenzen heen gaan22-09-2023 06:09:49
  122. Wat missen blinden en slechtzienden het meest?20-09-2023 04:09:06
  123. Discriminatie van mensen met een visuele beperking20-09-2023 03:09:24
  124. Andere zintuigen verbeteren bij blinden en slechtzienden20-09-2023 03:09:22
  125. Frustratie bij blinden en slechtzienden18-09-2023 05:09:07
  126. Dineren in het donker: Voordelen, kenmerken en locaties in België en Nederland17-09-2023 01:09:55
  127. Simulatietools (apps, websites en brillen) voor slechtziendheid17-09-2023 12:09:47
  128. Omgaan met (extreme) bewondering en adoratie vanwege een visuele handicap16-09-2023 05:09:29
  129. Omgaan met reacties en vragen rond visuele handicap en oogproblemen15-09-2023 05:09:22
  130. Omgaan met een visuele beperking: Een persoonlijke reis14-09-2023 02:09:30
  131. De schoonheid van het onzichtbare: Wat is mooi?13-09-2023 11:09:09
  132. Zelfstigmatisering bij personen met een visuele beperking12-09-2023 12:09:28
  133. Kwaliteit van leven bij blinden en slechtzienden09-09-2023 11:09:45
  134. Ontkenning van een visuele beperking09-09-2023 06:09:42
  135. Ongeloof over blind- of slechtziendheid: “Jij kan wel goed zien!”04-09-2023 01:09:35
  136. Het gebruik van de woorden “zien”, “kijken” en “lezen” bij communicatie met blinden en slechtzienden03-09-2023 04:09:11
  137. Alle mensen zijn anders en uniek, ook blinden en slechtzienden02-09-2023 05:09:03
  138. Hoe leg ik kinderen uit wat het is om blind of slechtziend te zijn?02-09-2023 12:09:19
  139. Sociale isolatie bij blinden en slechtzienden01-09-2023 02:09:17
  140. Emoties bij anderen herkennen als je blind of slechtziend bent31-08-2023 12:08:18
  141. Hoe reageer je wanneer je geliefde slecht nieuws kreeg van de oogarts?31-08-2023 06:08:33
  142. Blind of slechtziend en weinig zelfvertrouwen31-08-2023 05:08:34
  143. De oogarts kan mij niet meer helpen en mijn zicht is of wordt heel slecht. Wat nu?30-08-2023 04:08:30
  144. Omgaan met de visuele wereld als je slechtziend of blind bent30-08-2023 08:08:11
  145. Blind of slechtziend: Eigen uiterlijk en zich opmaken27-08-2023 03:08:41
  146. Revalidatietraining voor blinden en slechtzienden26-08-2023 01:08:55
  147. Ervaren wat het is om slechtziend of blind te zijn25-08-2023 02:08:05
  148. Begrijpen en aanleren van kleuren aan blinde personen22-08-2023 02:08:13
  149. Werken de zintuigen van blinden en slechtzienden beter?22-08-2023 01:08:43
  150. Positieve aspecten aan leven met een visuele beperking17-08-2023 04:08:46
  151. Blind of slechtziend geboren en rouwproces rond afwezig of slecht gezichtsvermogen16-08-2023 01:08:35
  152. Ouderschap als je blind of slechtziend bent14-08-2023 07:08:48
  153. Blind of slechtziend: Hoe kan je een sociaal netwerk opbouwen en wat zijn de obstakels?11-08-2023 04:08:22
  154. Hoe leg je slechtziendheid uit en hoe ga je om met vooroordelen?11-08-2023 02:08:16
  155. Omgaan met non-verbale communicatie als je blind of slechtziend bent08-08-2023 03:08:37
  156. Blind of slechtziend: Rouwproces rond verlies van gezichtsvermogen08-08-2023 06:08:00
  157. Kunnen blinden beelden zien in hun dromen?07-08-2023 04:08:09
  158. Tips: Als partner omgaan met iemand die blind of slechtziend is05-08-2023 06:08:34
  159. Vooroordelen en misvattingen over mensen met een visuele beperking05-08-2023 01:08:39
  160. Universele pictogrammen voor blinden en slechtzienden05-08-2023 06:08:07
  161. Waarom dragen sommige blinden en slechtzienden een zonnebril?03-08-2023 06:08:37
  162. Repetitieve bewegingen en handelingen bij blinde en slechtziende personen29-07-2023 02:07:00
  163. Je bent blind of slechtziend als je …07-07-2017 12:07:25
  164. Blindismen: wat zijn ze en wat doen we ermee?01-11-2013 03:11:00

Laatst bijgewerkt op 29 mei 2024 – 06:19