Prikkelverwerking bij blinde en slechtziende personen

Prikkelverwerking bepaalt hoe je hersenen informatie uit je omgeving opnemen en verwerken. Voor blinde en slechtziende mensen werkt dit vaak anders dan voor ziende personen. Omdat het zicht beperkt is of ontbreekt, gebruiken je andere zintuigen — zoals gehoor, tast, geur en smaak — intensiever. Dit zorgt ervoor dat je brein veel meer prikkels via deze kanalen ontvangt. Hoe je hier precies op reageert en wat je ervaart, verschilt sterk per persoon. In dit artikel lees je hoe prikkelverwerking bij jou kan verlopen, welke uitdagingen en mogelijkheden er zijn, en krijg je praktische tips om beter met prikkels om te gaan.

Wat is prikkelverwerking en waarom is die anders bij blinden en slechtzienden?

Prikkelverwerking is het proces waarmee je hersenen zintuiglijke informatie, zoals geluiden, aanrakingen en geuren, interpreteren. Bij mensen zonder visuele beperking is het zicht een dominant zintuig. Wanneer dat wegvalt of minder wordt, neemt je brein meer informatie op via andere zintuigen. Dit noemen onderzoekers ook wel ‘sensorische compensatie’. Daardoor kunnen gehoor, tast en geur bij blinde en slechtziende mensen scherper en gevoeliger zijn dan gemiddeld.

Blinde personen registreren soms meer prikkels , maar dat het verwerken en filteren ervan kan ook uitdagender zijn. De hersenen moeten harder werken om relevante informatie eruit te halen en overbodige prikkels te negeren. Dit kan leiden tot een snellere mentale vermoeidheid en overbelasting.

Prikkelverwerking is voor iedereen anders

Belangrijk is dat prikkelverwerking zeer persoonlijk is. Niet iedereen met een visuele beperking reageert hetzelfde op prikkels. Sommigen zijn snel overprikkeld en raken vermoeid of gestrest door drukte, harde geluiden of sterke geuren. Anderen hebben juist extra prikkels nodig om zich alert en energiek te voelen. Ook kan het per situatie verschillen: een prikkel die op kantoor als vervelend wordt ervaren, kan buiten in de natuur juist rustgevend zijn.

Daarnaast spelen factoren als leeftijd, gezondheid, ervaringen en eventueel bijkomende aandoeningen mee. Zo heeft iemand met autismespectrumstoornis bijvoorbeeld vaker moeite met prikkelverwerking, ook als die persoon blind is.

Uitdagingen in het dagelijks leven

Doordat je minder visuele informatie hebt, moet je meer vertrouwen op gehoor, tast en andere zintuigen. Dit betekent dat je bijvoorbeeld op drukke plekken sneller overprikkeld kunt raken. Denk aan een supermarkt, drukke straat of een feest. Ook onverwachte geluiden of aanrakingen kunnen een schrikreactie veroorzaken, omdat je deze moeilijker vooraf kunt inschatten.

Door deze overbelasting kun je last krijgen van vermoeidheid, concentratieproblemen, prikkelbaarheid en soms ook fysieke klachten zoals hoofdpijn. Het vraagt extra energie om je te oriënteren en te focussen in zo’n omgeving.

Vermoeidheid: Vermoeide vrouw achter laptop

Vermoeidheid: Vermoeide vrouw achter laptop

Tips om beter met prikkels om te gaan

Leer je eigen signalen kennen

Let goed op wanneer je merkt dat je overprikkeld raakt. Dat kan zich uiten in fysieke of mentale klachten, zoals vermoeidheid, hoofdpijn, irritatie of moeite met concentreren. Door die signalen tijdig te herkennen, kun je ingrijpen voordat je helemaal overbelast bent.

Creëer rustmomenten

Plan in je dag pauzes waarin je je even kunt terugtrekken in een rustige, prikkelarme omgeving. Dit kan thuis zijn of op werk, bijvoorbeeld een stille ruimte zonder fel licht of lawaai. Rust helpt je hersenen om te herstellen.

Gebruik hulpmiddelen

Denk aan oordoppen of noise-cancelling koptelefoons om storende geluiden te dempen. Geurige producten kun je vermijden of vervangen door neutrale alternatieven. Sommige mensen vinden tactiele hulpmiddelen, zoals een stressbal, ontspannend.

Plan activiteiten en omgevingen bewust

Vermijd als het kan drukke of chaotische plekken en plan belangrijke taken op momenten waarop je energie hebt. Zoek plekken op die voor jou prettig zijn, bijvoorbeeld de natuur of rustige cafés.

Communiceer over je behoeften

Vertel aan mensen in je omgeving wat voor jou helpt of juist niet. Vaak begrijpen ze het beter als je uitlegt waarom je bijvoorbeeld een pauze nodig hebt of oordoppen draagt.

Vraag professionele ondersteuning

Een ergotherapeut of coach kan je helpen strategieën te ontwikkelen die bij jou passen. Zij kunnen samen met jou bekijken hoe je prikkels beter kunt reguleren en omgaan met stress.

Balans vinden tussen prikkels en rust

Prikkelverwerking is geen probleem op zich, maar het gaat om het vinden van een balans. Het bewust omgaan met prikkels kan je helpen om je beter te voelen, minder moe te zijn en je dagelijkse leven prettiger in te richten. Door inzicht te krijgen in je eigen behoeften, vergroot je je zelfstandigheid en zelfvertrouwen.

Meer informatie

Deel dit:
Delen
Advertenties

  1. Prikkelverwerking bij blinde en slechtziende personen26-07-2025 06:07:37
  2. Opgedrongen hulp aan blinde en slechtziende personen27-05-2025 06:05:16
  3. Op vakantie als je blind of slechtziend bent25-05-2025 04:05:46
  4. Erfelijke oogproblemen: Wat betekent dit als je aan kinderen wilt beginnen?17-06-2024 06:06:56
  5. Corneale crosslinking: Behandeling van progressieve hoornvliesaandoeningen03-06-2024 06:06:10
  6. Contactlenzen en oogmedicatie30-05-2024 06:05:58
  7. Faalangst bij blinden en slechtzienden28-05-2024 03:05:24
  8. Onvoorspelbaarheid en onzekerheid van oogproblemen07-05-2024 05:05:31
  9. Noten en ooggezondheid04-05-2024 06:05:13
  10. Willen blinde en slechtziende personen wel (weer) (goed) zien?16-04-2024 06:04:36
  11. Tips voor thuisverpleegkundigen die bij een blinde of slechtziende persoon komen15-04-2024 07:04:41
  12. Onbegrip over vermoeidheid bij blinden en slechtzienden07-04-2024 12:04:54
  13. Blind of slechtziend: Hand- en polsproblemen tijdens het stoklopen04-04-2024 12:04:21
  14. Omgaan met menstruatie als je een visuele beperking hebt31-03-2024 07:03:13
  15. Misselijkheid bij blinden en slechtzienden27-03-2024 03:03:09
  16. Korstjes op de oogleden27-03-2024 03:03:38
  17. Endoftalmitis (ontsteking van binnenste van oog)27-03-2024 03:03:14
  18. Dacryocystitis (ontsteking van traanzak)27-03-2024 03:03:41
  19. Iritis27-03-2024 03:03:09
  20. Iridocyclitis (uveitis anterior)26-03-2024 06:03:43
  21. Droge lucht en oogproblemen23-03-2024 05:03:09
  22. Verhoogde alertheid bij blinden en slechtzienden21-03-2024 07:03:19
  23. Aanpassingsstoornissen bij personen met een visuele handicap16-03-2024 08:03:41
  24. Vitaminen en ooggezondheid13-03-2024 07:03:10
  25. Oogproblemen bij het Chronisch Vermoeidheidssyndroom (CVS)12-03-2024 12:03:22
  26. Tranende / Waterige ogen08-03-2024 08:03:44
  27. Oogafscheiding07-03-2024 06:03:38
  28. Oogallergie06-03-2024 04:03:47
  29. Gezwollen ogen en oogleden05-03-2024 08:03:08
  30. Brandende ogen04-03-2024 06:03:39
  31. Oogwrijven28-02-2024 03:02:01
  32. Rode ogen27-02-2024 07:02:01
  33. Acupunctuur voor de ogen26-02-2024 04:02:00
  34. Slechtziend: Tips bij plotselinge misselijkheid door fel licht24-02-2024 05:02:38
  35. Problemen met het zien van details24-02-2024 01:02:17
  36. Ectropion (onderste ooglid draait naar buiten)20-02-2024 01:02:26
  37. Waarom mag je niet met je ogen in de zon kijken?20-02-2024 08:02:50
  38. Jeukende ogen19-02-2024 02:02:04
  39. Visuele cortex in hersenen: Verwerken van visuele informatie19-02-2024 02:02:12
  40. Oogproblemen bij Multiple Sclerose (MS)19-02-2024 06:02:50
  41. Wisselend zicht bij slechtzienden19-02-2024 05:02:16
  42. Kunnen blinden en slechtzienden lijden aan reisziekte?09-01-2024 07:01:22
  43. Kunnen blinden en slechtzienden ook claustrofobie hebben?14-12-2023 07:12:22
  44. Posttraumatische stressstoornis (PTSS) bij blinden en slechtzienden09-12-2023 03:12:00
  45. Automutilatie (zelfverwonding) bij blinden en slechtzienden09-12-2023 02:12:54
  46. Vervormd zien (metamorfopsie)19-11-2023 07:11:22
  47. Maculagat18-11-2023 04:11:07
  48. Iris (regenboogvlies): Aandoeningen en problemen13-11-2023 06:11:03
  49. Oogzenuw (opticus nervus): Aandoeningen en problemen11-11-2023 04:11:00
  50. Oogbindvlies (conjunctiva): Aandoeningen en problemen11-11-2023 02:11:17
  51. Ooglid / Oogleden: Aandoeningen en problemen11-11-2023 01:11:24
  52. Netvlies (retina): Aandoeningen en problemen11-11-2023 08:11:22
  53. Wetenschappelijke onderzoeken die blinden weer willen doen zien06-11-2023 07:11:28
  54. Foropter: Instrument voor oogonderzoeken en bepalen van oogcorrectie04-11-2023 05:11:50
  55. Pterygium04-11-2023 03:11:56
  56. Pinguecula04-11-2023 03:11:33
  57. Trachoom04-11-2023 03:11:05
  58. Premature retinopathie04-11-2023 03:11:22
  59. Trichiasis04-11-2023 03:11:44
  60. Subconjunctivale bloeding04-11-2023 03:11:02
  61. Hoornvlieslittekens04-11-2023 03:11:11
  62. Scleritis04-11-2023 03:11:46
  63. Oogziekte van Graves04-11-2023 03:11:21
  64. De invloed van hydratatie op de ooggezondheid03-11-2023 03:11:38
  65. Oogontsteking02-11-2023 02:11:48
  66. Oogzenuwontsteking02-11-2023 02:11:32
  67. Oogkasontsteking (orbitale cellulitis)02-11-2023 01:11:01
  68. Nachtblindheid01-11-2023 01:11:32
  69. Hormonale veranderingen en oogproblemen01-11-2023 12:11:06
  70. Oogirritatie01-11-2023 07:11:00
  71. Ooginfarct01-11-2023 07:11:35
  72. Oftalmoplegie (verzwakte of verlamde oogspieren)01-11-2023 07:11:51
  73. Oculaire toxoplasmose01-11-2023 07:11:44
  74. Meibomitis29-10-2023 08:10:19
  75. Hoornvlies: Aandoeningen en problemen met de cornea29-10-2023 03:10:09
  76. Ziekte van Coats29-10-2023 02:10:31
  77. Lagoftalmie (niet kunnen knipperen of ogen niet volledig kunnen sluiten)29-10-2023 02:10:45
  78. Macula-oedeem29-10-2023 02:10:30
  79. Maculapucker29-10-2023 02:10:20
  80. Kleurenblindheid29-10-2023 02:10:30
  81. Keratitis (hoornvliesontsteking)27-10-2023 01:10:02
  82. Coördinatieproblemen bij blinden en slechtzienden26-10-2023 02:10:47
  83. Duizeligheid bij blinden en slechtzienden26-10-2023 07:10:21
  84. Hypertensieve retinopathie25-10-2023 05:10:59
  85. Herpes in het oog (oculaire herpes, oogherpes)25-10-2023 05:10:43
  86. Gordelroos in het oog25-10-2023 05:10:07
  87. Hoornvlieszweer25-10-2023 05:10:14
  88. Hoornvliestroebelingen25-10-2023 05:10:27
  89. Paniekaanvallen bij blinden en slechtzienden25-10-2023 05:10:15
  90. Ziekenhuisinfecties die de ogen kunnen aantasten24-10-2023 11:10:48
  91. Invloed van airconditioning op de ooggezondheid24-10-2023 11:10:57
  92. Hart- en vaataandoeningen bij blinden en slechtzienden24-10-2023 05:10:17
  93. Fluoresceïnekleuring van het oog: Diagnostische hulpmiddel voor oogaandoeningen24-10-2023 05:10:22
  94. Ooginfecties23-10-2023 05:10:46
  95. Eenzaamheid bij blinden en slechtzienden23-10-2023 03:10:04
  96. Hordeolum (strontje): Ooginfectie23-10-2023 07:10:57
  97. Hoornvliesletsels23-10-2023 07:10:30
  98. Usher-syndroom23-10-2023 07:10:04
  99. Hemianopsie: Verlies van gezichtsveld in één of beide ogen23-10-2023 07:10:14
  100. Invloed van melatonine op blinden21-10-2023 01:10:58
  101. Leber Congenitale Amaurose21-10-2023 11:10:18
  102. Sneeuwblindheid21-10-2023 11:10:37
  103. Retinoblastoom (netvlieskanker)21-10-2023 11:10:23
  104. Oogkanker21-10-2023 11:10:08
  105. Halo’s en lichtverblinding21-10-2023 11:10:36
  106. Hoornvliesdystrofie21-10-2023 11:10:59
  107. Hand- en polsklachten bij blinden en slechtzienden20-10-2023 03:10:08
  108. Keratoconus (kegelvormig en dunner hoornvlies)20-10-2023 11:10:46
  109. Scotomen (blinde vlekken in gezichtsveld)20-10-2023 11:10:27
  110. Ptosis (ptose): Afhangend ooglid20-10-2023 11:10:25
  111. Visual snow syndrome20-10-2023 11:10:57
  112. Uveïtis20-10-2023 11:10:13
  113. Lichttherapie bij blinden als behandeling voor melatoninetekort19-10-2023 05:10:29
  114. Scleralenzen: Behandeling van verschillende oogproblemen19-10-2023 04:10:22
  115. Scheelzien (strabisme, strabismus)19-10-2023 07:10:52
  116. Vaak voorkomende oogproblemen en oogziekten bij kinderen19-10-2023 06:10:44
  117. Leber Erfelijke Optische Neuropathie (LHON)18-10-2023 11:10:30
  118. Verziendheid (hypermetropie)18-10-2023 07:10:02
  119. Droge ogen17-10-2023 05:10:51
  120. Kunsttranen17-10-2023 04:10:05
  121. Schouderpijn en schouderklachten bij blinden en slechtzienden16-10-2023 10:10:08
  122. Rugpijn en rugklachten bij blinden en slechtzienden16-10-2023 07:10:02
  123. Nystagmus (onwillekeurige, ritmische oogbewegingen)16-10-2023 06:10:24
  124. Binoculair onderzoek: Onderzoek van samenwerking tussen de ogen14-10-2023 06:10:22
  125. MRI-scan van de ogen: Gedetailleerde beelden van ogen en omliggende structuren14-10-2023 06:10:46
  126. Lichtgevoeligheidstest: Onderzoeken van oogreacties op licht14-10-2023 06:10:06
  127. Biopsie van het oog: Weefsel uit oog verwijderen en onderzoeken14-10-2023 06:10:56
  128. Traanfilmonderzoek13-10-2023 06:10:57
  129. Spleetlamponderzoek (biomicroscopie)13-10-2023 06:10:03
  130. Refractie-onderzoek (oogmeting)13-10-2023 05:10:32
  131. Pupilverwijding (pupildilatatie): Pupil vergroten (meestal via oogdruppels)13-10-2023 05:10:18
  132. Pachymetrie van het hoornvlies: Dikte van hoornvlies meten13-10-2023 05:10:22
  133. Oogspierfunctietest: Bewegingen van oogspieren beoordelen13-10-2023 05:10:33
  134. Oogdrukmeting (tonometrie)13-10-2023 05:10:33
  135. Oogechografie: Gedetailleerde blik op de oogstructuren13-10-2023 05:10:44
  136. Oftalmoscopie (fundoscopie): Diepgaand onderzoek van het oog13-10-2023 05:10:47
  137. OCT-angiografie: Beeldvorming van oogbloedvaten zonder kleurstoffen13-10-2023 05:10:10
  138. Netvliesonderzoek: Afwijkingen of problemen in netvlies opsporen13-10-2023 05:10:02
  139. Kleurentest: Beoordeling van kleurenzicht13-10-2023 04:10:08
  140. Gonioscopie: Beoordeling van de ooghoek13-10-2023 04:10:16
  141. Fundusfotografie: Gedetailleerde beelden van achterste deel van het oog13-10-2023 04:10:50
  142. Fluoresceïne-angiografie: Onderzoek van netvliesbloedvaten met kleurstof13-10-2023 04:10:33
  143. Elektrofysiologische oogonderzoeken: Elektrische evaluatie van de gezondheid van het oog13-10-2023 04:10:44
  144. CT-scan van de ogen en oogkas: Gedetailleerde beeldvorming13-10-2023 03:10:58
  145. Corneatopografie: Gedetailleerde meting van het hoornvlies13-10-2023 03:10:53
  146. Contrastgevoeligheidstest: Oogonderzoek om contrastvermogen te onderzoeken13-10-2023 03:10:33
  147. Biometrie: Oogonderzoek om nauwkeurige oogmetingen te krijgen13-10-2023 03:10:08
  148. Oogzalven: Soorten, gebruik, tips en hulpmiddelen13-10-2023 06:10:58
  149. Netvliesloslating09-10-2023 01:10:45
  150. Onzekerheid bij blinden en slechtzienden08-10-2023 01:10:17
  151. Abnormale hoofdpositie bij oogproblemen08-10-2023 01:10:21
  152. Spierstijfheid, spierpijn en spierspanning bij blinden en slechtzienden08-10-2023 12:10:57
  153. Nekpijn bij blinden en slechtzienden08-10-2023 12:10:36
  154. Burn-out bij blinden en slechtzienden08-10-2023 07:10:34
  155. Ziekte van Stargardt (juveniele maculadegeneratie)07-10-2023 01:10:25
  156. Glasvochtbloeding07-10-2023 11:10:22
  157. Fotopsie: (Licht)flitsen of flikkeringen in gezichtsveld zien07-10-2023 06:10:46
  158. Floaters (mouches volantes): Zwevende deeltjes in gezichtsveld07-10-2023 05:10:04
  159. Psychische oorzaken van tijdelijke of permanente slechtziendheid en blindheid05-10-2023 05:10:55
  160. Pupilgrootte: Miosis (abnormaal vernauwde pupillen) en mydriasis (abnormaal verwijde pupillen)05-10-2023 06:10:56
  161. Retinitis pigmentosa (RP)04-10-2023 04:10:18
  162. Vragen stellen aan je oogarts04-10-2023 01:10:21
  163. Zeer slechtziend en naar de oogarts blijven gaan04-10-2023 12:10:50
  164. Gezichtsveld en gezichtsveldonderzoek03-10-2023 04:10:30
  165. Gevoelens van verlies bij blinden en slechtzienden02-10-2023 05:10:25
  166. Mentale impact van ernstige oogproblemen bij blinden en slechtzienden02-10-2023 02:10:33
  167. Hoofdpijn bij blinden en slechtzienden02-10-2023 05:10:58
  168. Exoftalmie (proptosis) (abnormaal uitpuilende ogen)30-09-2023 02:09:01
  169. Episcleritis30-09-2023 02:09:22
  170. Entropion (onderste ooglid draait naar binnen)30-09-2023 02:09:29
  171. Diplopie (dubbelzien)30-09-2023 02:09:56
  172. Dacryostenose30-09-2023 02:09:24
  173. Visuele hallucinaties30-09-2023 10:09:48
  174. Drugsverslaving en medicatiemisbruik: Effecten op de ogen en ooggezondheid30-09-2023 07:09:24
  175. De invloed van het gebruik van medicatie op de ogen en ooggezondheid30-09-2023 06:09:31
  176. Body Integrity Identity Disorder (BIID): Verlangen om blind te zijn29-09-2023 01:09:30
  177. Omgaan met (constante) veranderende en/of bevende beelden in gezichtsvermogen29-09-2023 11:09:46
  178. Kunnen blinden en slechtzienden hoogtevrees hebben?29-09-2023 07:09:20
  179. Weer (iets) kunnen zien na tijdelijk of permanent blind of slechtziend te zijn geweest29-09-2023 07:09:14
  180. Cytomegalovirus (CMV) retinitis28-09-2023 04:09:49
  181. Convergentie-insufficiëntie28-09-2023 04:09:41
  182. Conjunctivitis (oogbindvliesontsteking)28-09-2023 04:09:14
  183. Computer Vision Syndrome28-09-2023 04:09:01
  184. Coloboom28-09-2023 04:09:55
  185. Chalazion (gerstekorrel aan ooglid)28-09-2023 04:09:25
  186. Cerebrale Visuele Inperking (CVI)28-09-2023 04:09:04
  187. Centrale sereuze retinopathie28-09-2023 04:09:08
  188. Cat Eye Syndroom28-09-2023 04:09:30
  189. ADOA (autosomale dominante optische atrofie)28-09-2023 04:09:50
  190. Bradyopsie28-09-2023 04:09:00
  191. Blefarospasme (overmatig oogknipperen)28-09-2023 04:09:28
  192. Blefaritis28-09-2023 04:09:49
  193. Birdshot Chorioretinopathie28-09-2023 04:09:19
  194. Bijziendheid (myopie)28-09-2023 04:09:46
  195. Astigmatisme28-09-2023 04:09:18
  196. Vermoeide ogen (oogvermoeidheid)28-09-2023 04:09:47
  197. Anoftalmie28-09-2023 04:09:15
  198. Anisocorie28-09-2023 04:09:45
  199. Aniridie28-09-2023 04:09:43
  200. Geen dieptezicht hebben27-09-2023 07:09:19

Laatst bijgewerkt op 26 juli 2025 – 06:23