Leeshulpmiddelen voor blinden en slechtzienden

Blinden en slechtzienden worden vaak geconfronteerd met uitdagingen bij het lezen en verkrijgen van informatie. Gelukkig zijn er tegenwoordig tal van leeshulpmiddelen beschikbaar die het lezen en toegang tot geschreven informatie aanzienlijk kunnen vergemakkelijken. In dit artikel worden verschillende soorten leeshulpmiddelen beschreven die blinden en slechtzienden kunnen helpen bij het lezen van boeken, tijdschriften, cursussen, en meer. Deze leeshulpmiddelen zijn vaak van onschatbare waarde voor mensen met een visuele beperking. Mensen kunnen hierdoor genieten van literatuur, toegang krijgen tot educatieve materialen en volledig deelnemen aan de informatiegestuurde samenleving. Dankzij de juiste combinatie van leeshulpmiddelen verhoogt de levenskwaliteit van blinden en slechtzienden.

Apps voor vergroting en voorlezen

Vergrotingsapps

Kenmerken: Vergrotingsapps vergroten gedrukte tekst, waardoor letters duidelijker en gemakkelijker leesbaar worden voor mensen met een visuele beperking. Gebruikers hebben de mogelijkheid om de tekstgrootte en kleurcontrast aan te passen volgens hun persoonlijke voorkeur. Dit maakt het lezen van boeken, tijdschriften, documenten en andere geschreven materialen comfortabeler en toegankelijker.
Voordelen: Vergrotingsapps bieden slechtzienden de mogelijkheid om gedrukte tekst te lezen zonder dat ze afhankelijk zijn van fysieke hulpmiddelen. Ze kunnen de leeservaring aanpassen aan hun persoonlijke behoeften.
Nadelen: Sommige vergrotingsapps kunnen afhankelijk zijn van de technische mogelijkheden van het apparaat en de gebruikte software. Bovendien kunnen vergrotingsapps mogelijk afbeeldingen of complexe lay-outs niet effectief weergeven.
Tips, Adviezen en Aandachtspunten: Kies een vergrotingsapp met aanpasbare opties, zoals tekstgrootte, kleurcontrast en lettertype. Zorg ervoor dat de app compatibel is met jouw apparaat en besturingssysteem.

Voorleesapps

Kenmerken: Voorleesapps zetten geschreven tekst om in gesproken woorden. Deze apps bieden mensen met een visuele beperking de mogelijkheid om teksten te beluisteren in plaats van te lezen. Dit kan nuttig zijn bij het lezen van nieuwsartikelen, boeken, e-mails en meer.
Voordelen: Voorleesapps bieden een alternatieve manier om informatie te verkrijgen, waardoor mensen met een visuele beperking kunnen genieten van geschreven inhoud zonder visueel te hoeven lezen.
Nadelen: Voorleesapps kunnen soms moeite hebben met het correct uitspreken van complexe woorden of het interpreteren van context. Dit kan leiden tot verkeerde interpretaties van de tekst.
Tips, Adviezen en Aandachtspunten: Probeer verschillende voorleesapps uit en kijk welke app het beste past bij jouw luistervoorkeuren. Houd er rekening mee dat taal- en uitspraakinstellingen de nauwkeurigheid van de voorleesapp kunnen beïnvloeden.

Boeken, kranten, tijdschriften, cursussen en meer

Audioboeken

Kenmerken: Audioboeken bieden dezelfde inhoud als gedrukte boeken, maar worden voorgelezen.
Voordelen: Door audioboeken kunnen mensen met een visuele beperking literatuur consumeren terwijl ze onderweg zijn of andere activiteiten uitvoeren.
Nadelen: Sommige mensen geven de voorkeur aan visueel lezen en kunnen moeite hebben met het volgen van de verhaallijn bij het luisteren.
Tips, Adviezen en Aandachtspunten: Probeer verschillende vertelstijlen en genres van audioboeken om te ontdekken wat het beste bij jouw smaak past.

Brailleboeken

Kenmerken: Brailleboeken bevatten dezelfde inhoud als gedrukte boeken, maar de tekst is omgezet in braille. Elke pagina bevat verhoogde puntjes die tactiel kunnen worden gelezen.
Voordelen: Brailleboeken bieden een directe en tastbare manier om tekst te lezen voor mensen die braille beheersen. Gebruikers kunnen hierdoor onafhankelijk en discreet lezen zonder geluid, waardoor ze volledige controle hebben over hun leeservaring.
Nadelen: Het aanleren van braille vereist tijd, oefening en toewijding. Niet iedereen met een visuele beperking beheerst braille. Bovendien kunnen brailleboeken groot en zwaar zijn, wat invloed kan hebben op draagbaarheid en opslag.

Braille

Tips, Adviezen en Aandachtspunten:

Mensen die braille willen leren, zoeken naar cursussen en bronnen die beschikbaar zijn via bibliotheken (BE en NL) en online platforms.
Overleg met braillegebruikers om meer te weten te komen over de beschikbaarheid van brailleboeken en strategieën om jouw collectie te beheren.
Gebruik hulpmiddelen zoals een brailleleesregel om braille te lezen op digitale apparaten zoals een computer en smartphone.
Houd rekening met de beschikbaarheid van specifieke brailleboeken en de noodzaak om een gevarieerde collectie te hebben die past bij de persoonlijke interesses en leerbehoeften.

Digitale boeken en andere digitale lectuur

Digitale boeken: E-books in toegankelijke formaten, zoals ePub of DAISY, kunnen worden gelezen met behulp van schermlezers of vergrotingssoftware op computers, tablets of e-readers.
Voordelen: Digitale boeken zijn draagbaar en kunnen gemakkelijk worden aangepast aan de leesvoorkeuren van individuele gebruikers.
Nadelen: Niet alle e-books zijn beschikbaar in toegankelijke formaten, waardoor de keuze soms beperkt kan zijn.
Tips, Adviezen en Aandachtspunten: Zoek naar digitale boeken in toegankelijke formaten bij gespecialiseerde bibliotheken en online boekwinkels.

Gesproken kranten en tijdschriften

Kenmerken: Diensten zoals Kamelego (BE) en Passend Lezen (NL) bieden dagelijkse nieuwsupdates en tijdschriften in gesproken vorm.
Voordelen: Gesproken kranten en tijdschriften zorgen ervoor dat gebruikers up-to-date kunnen blijven met het laatste nieuws en actuele gebeurtenissen.
Nadelen: De beschikbaarheid van specifieke nieuwsbronnen kan variëren.
Tips, Adviezen en Aandachtspunten: Zoek naar nieuwsdiensten die audiomogelijkheden aanbieden voor mensen met een visuele beperking.

Brailletijdschriften

Kenmerken: Brailletijdschriften zijn gedrukte publicaties die brailletekens gebruiken om de tekst voor mensen met een visuele beperking leesbaar te maken. Ze worden gemaakt met behulp van brailleprinters of andere brailletechnologieën.
Voordelen: Dankzij brailletijdschriften kunnen blinden en slechtzienden op de hoogte blijven van het laatste nieuws, actuele gebeurtenissen en culturele inhoud. Ze bieden een unieke leeservaring en lezers kunnen hierdoor op hun eigen tempo en in hun eigen ruimte lezen.
Nadelen: Het produceren van brailletijdschriften kan arbeidsintensief zijn en het kost tijd om ze te produceren en te verspreiden. De beschikbaarheid van braillepublicaties kan variëren afhankelijk van de locatie en de taal.

Tips, Adviezen en Aandachtspunten:

Zoek naar brailletijdschriften die beschikbaar zijn in jouw regio of taal.
Raadpleeg bibliotheken en organisaties voor mensen met een visuele beperking om informatie te krijgen over de beschikbaarheid van braillepublicaties.
Overweeg abonnementen op braillepublicaties om regelmatig nieuwe inhoud te ontvangen.

Computer met hulpmiddelen

Schermlezers

Kenmerken: Schermlezers zijn softwaretoepassingen die de tekst op het computerscherm omzetten in gesproken woorden. Ze maken navigatie en interactie met programma’s mogelijk door auditieve feedback te bieden.
Voordelen: Dankzij schermuitleesprogramma’s kunnen mensen met een visuele beperking digitale inhoud verkennen, op het internet bladeren, e-mails lezen en schrijven, en softwaretoepassingen gebruiken.
Nadelen: Het leren gebruiken van een schermlezer kan tijd en oefening vergen, vooral voor nieuwkomers op het gebied van technologie.
Tips, Adviezen en Aandachtspunten: Investeer tijd in het leren gebruiken van een schermlezer en leer de toetscombinaties die nodig zijn om effectief door digitale inhoud te navigeren.

Vergrotingssoftware

Kenmerken: Vergrotingssoftware is bedoeld om de tekst op het computerscherm te vergroten en aan te passen. Het kan helpen bij het lezen van websites, documenten en andere digitale content.
Voordelen: Vergrotingssoftware maakt het gemakkelijker om kleine tekst te lezen en kan ook het contrast verbeteren, waardoor de leesbaarheid toeneemt.
Nadelen: Sommige elementen van webpagina’s en digitale documenten kunnen nog steeds moeilijk leesbaar zijn, zelfs met vergrotingssoftware.
Tips, Adviezen en Aandachtspunten: Experimenteer met de verschillende instellingen van de vergrotingssoftware om de beste visuele weergave te vinden die past bij jouw behoeften.

Brailleleesregel

Kenmerken: Een brailleleesregel is een hardwaretoestel dat digitale tekst omzet in braille, waardoor mensen met een visuele beperking toegang hebben tot digitale inhoud en informatie. Een brailleleesregel bestaat uit een reeks braillecellen die omhoog komen om brailletekens te vormen wanneer tekst wordt ingevoerd. Deze braillecellen kunnen verbonden zijn met een computer, smartphone of ander digitaal apparaat.
Voordelen: Een brailleleesregel biedt gebruikers de mogelijkheid om digitale tekst in braille te lezen, waardoor ze toegang hebben tot websites, documenten, e-mails en andere digitale content.
Nadelen: Brailleleesregels kunnen prijzig zijn en het vergt enige oefening om ze effectief te gebruiken. Niet alle digitale content is geoptimaliseerd voor brailleweergave, wat de leeservaring kan beïnvloeden.
Tips, Adviezen en Aandachtspunten:
- Leer de layout van de brailleleesregel en de verschillende knoppen en functies die beschikbaar zijn.
- Oefen regelmatig om vertrouwd te raken met het gebruik van de brailleleesregel en om de leessnelheid te verbeteren.
- Zorg ervoor dat de brailleleesregel compatibel is met de gebruikte digitale apparaten en dat eventuele benodigde software correct is geïnstalleerd.
- Raadpleeg bronnen en handleidingen die beschikbaar zijn bij de fabrikant of via visuele revalidatiecentra om meer te leren over het effectief gebruiken van een brailleleesregel.

Vingers lezen braille op een brailleleesregel

Memorecorder

Kenmerken: Dankzij memorecorders kunnen gebruikers gesproken notities opnemen, zoals herinneringen, ideeën en notities. Sommige gebruikers krijgen teksten en cursussen aangeboden in audio, opgenomen via een memorecorder.
Voordelen: Memorecorders bieden een eenvoudige manier om belangrijke gedachten en informatie vast te leggen zonder te hoeven schrijven.
Nadelen: Het kan soms lastig zijn om terug te gaan naar specifieke opnames als er geen gedetailleerde organisatie is.
Tips, Adviezen en Aandachtspunten: Gebruik duidelijke titels en labels bij het opnemen van notities om later gemakkelijk te kunnen terugvinden.

Optische hulpmiddelen

Optische hulpmiddelen helpen slechtzienden bij het vergroten en verhelderen van objecten en tekst, waardoor ze beter toegang krijgen tot de omgeving. Deze hulpmiddelen bieden praktische oplossingen voor het vergroten van kleine details, het verbeteren van leesbaarheid en het verminderen van visuele vermoeidheid.

Soorten

Brillen: Optische brillen, waaronder loepenbrillen en overzetbrillen, bieden vergroting en verbeteren het zicht van mensen met een visuele beperking. Deze brillen worden over bestaande brillen gedragen en zijn handig voor situaties waarin extra vergroting nodig is.
Loepen: Handloepen, vouw- en klaploepen zijn voorbeelden van draagbare optische hulpmiddelen die objecten en tekst vergroten. Ze zijn ideaal voor activiteiten zoals het lezen van kleine lettertjes, het bekijken van details op foto’s of het onderzoeken van objecten. Beeldschermloepen zijn vaste toestellen die helpen om teksten te kunnen lezen of objecten van dichterbij te bekijken.
Kijkertjes: Draagbare kijkertjes bieden vergroting op afstand en zijn handig voor het bekijken van objecten of tekst die zich verder weg bevindt. Ze zijn nuttig bij activiteiten zoals het lezen van een menu in een restaurant of het identificeren van straatnamen.
Lampen: Speciale verlichtingshulpmiddelen verbeteren de zichtbaarheid en verminderen schaduwen. Deze lampen zorgen voor gelijkmatige en heldere verlichting, waardoor tekst en objecten gemakkelijker te zien zijn.

Voordelen

Verbeterde leesbaarheid: Optische hulpmiddelen vergroten teksten en objecten, waardoor ze gemakkelijker te lezen en te herkennen zijn.
Toegenomen zelfstandigheid: Dankzij deze hulpmiddelen kunnen mensen met een visuele beperking zelfstandiger deelnemen aan dagelijkse activiteiten zoals lezen, schrijven, winkelen en meer.
Betere toegang tot informatie: Optische hulpmiddelen maken het mogelijk om gedrukte materialen, zoals boeken, kranten en handleidingen, toegankelijk te maken voor mensen met beperkt zicht.
Vermindering van visuele vermoeidheid: Het gebruik van optische hulpmiddelen kan de inspanning verminderen die nodig is om details te zien, waardoor vermoeidheid wordt verminderd.

Nadelen en Aandachtspunten

Ergonomie: Het kiezen van het juiste, aangepaste hulpmiddel is zeer belangrijk om ongemak te voorkomen.
Training: Sommige optische hulpmiddelen vergen oefening om ze effectief te gebruiken, vooral in verschillende situaties.
Beperkingen: Hoewel optische hulpmiddelen de zichtbaarheid vergroten, kunnen ze niet alle vormen van slechtziendheid volledig oplossen.

Een ergonomische zithouding is belangrijk om rugpijn te voorkomen

Het is belangrijk om een ergonomische zithouding aan te houden bij het werken met een beeldschermloep om klachten zoals rugpijn te voorkomen.

Tips en Aanbevelingen

Overleg met een specialist in visuele revalidatie (BE en NL) om de juiste optische hulpmiddelen voor de persoonlijke behoeften te vinden.
Probeer verschillende hulpmiddelen uit om het meest optimaal hulpmiddel te vinden dat past bij de eigen specifieke situatie. Dit kan bijvoorbeeld bij een hulpmiddelenleverancier (BE en NL) ter plaatse of thuis door de leverancier gebeuren, of mensen kunnen advies inwinnen en hulpmiddelen testen op een hulpmiddelenbeurs (BE en NL) of een ander event (BE en NL) waar de leveranciers aanwezig zijn.
Leer de juiste technieken om optische hulpmiddelen effectief te gebruiken, zoals de juiste afstand en belichting. Hierbij kan een heropleidings- of revalidatiespecialist (BE en NL), ergotherapeut of low vision-specialist (BE of NL) helpen.

Voorleestoestel

Kenmerken: Deze speciale apparaten zetten gedrukte tekst om in spraak. Ze kunnen boeken, brieven en documenten voorlezen.
Voordelen: Voorleestoestellen bieden een zelfstandige oplossing voor het toegankelijk maken van gedrukte informatie.
Nadelen: Voorleestoestellen kunnen beperkt zijn tot specifieke formaten en kunnen soms moeite hebben met complexe lay-outs.
Tips, Adviezen en Aandachtspunten: Kies een voorleestoestel dat compatibel is met de gewenste leesdocumenten en zorg ervoor dat het gebruiksvriendelijk is.

Meer informatie

Deel dit:

Advertenties

Laatst bijgewerkt op 15 april 2024 – 14:03

Lectuur & Literatuur