Pterygium

Inhoudsopgave

1 Prevalentie van pterygium
- 1.1 België
- 1.2 Nederland
2 Oorzaken en risicofactoren van oogaandoening
3 Erfelijkheid van pterygium
4 Soorten
5 Symptomen
6 Lichamelijke gevolgen
7 Psychische gevolgen
8 Diagnose en oogonderzoeken bij een pterygium
9 Behandelingen van een oogaandoening
- 9.1 Medische behandelingen
- 9.2 Psychische behandelingen
10 Prognose van pterygium
11 Complicaties van oogafwijking
- 11.1 Complicaties van een pterygium
- 11.2 Behandeling van complicaties
12 Preventie van pterygium
- 12.1 Preventieve maatregelen
13 Omgaan met pterygium in het dagelijks leven

Prevalentie van pterygium

Pterygium is een veelvoorkomende oogaandoening waarbij een driehoekig of vleugelvormig weefselgroei optreedt op het conjunctiva, het transparante membraan dat het witte deel van het oog en het binnenste ooglid bedekt. Pterygium kan leiden tot cosmetische zorgen en, in sommige gevallen, tot irritatie en roodheid van het oog.

België

In België, zoals in vele andere landen, is pterygium een relatief veelvoorkomende oogaandoening. De exacte prevalentie varieert enigszins afhankelijk van de regio, demografische factoren en klimatologische omstandigheden. Over het algemeen wordt geschat dat pterygium voorkomt bij ongeveer 2% tot 14% van de bevolking in België. Dit varieert echter afhankelijk van de leeftijd en blootstelling aan omgevingsfactoren, zoals zonlicht en wind.

Nederland

In Nederland wordt ook geconfronteerd met de uitdaging van pterygium, hoewel de prevalentie vergelijkbaar is met die in België. Het wordt geschat dat pterygium voorkomt bij ongeveer 2% tot 14% van de Nederlandse bevolking. Zoals in België, kan de prevalentie variëren afhankelijk van de geografische locatie en de levensstijl van personen.

Oorzaken en risicofactoren van oogaandoening

Overmatige blootstelling aan UV-straling

Een van de belangrijkste risicofactoren voor de ontwikkeling van een pterygium is overmatige blootstelling aan ultraviolette (UV) straling, met name UV-B straling. Langdurige blootstelling aan de zon, vooral in regio’s met veel zonneschijn, kan het risico verhogen. Dit maakt het dragen van een zonnebril met UV-bescherming en een breedgerande hoed essentieel voor oogbescherming.

Zonlicht

Leeftijd

Hoewel pterygium op elke leeftijd kan voorkomen, lijkt het risico toe te nemen met de leeftijd. Oudere personen hebben mogelijk een hoger risico op het ontwikkelen van deze aandoening.

Geslacht

Er is enig bewijs dat mannen vaker worden getroffen door pterygium dan vrouwen, hoewel de reden hiervoor niet volledig begrepen is.

Genetische predispositie

Er zijn aanwijzingen dat genetische factoren een rol kunnen spelen bij de vatbaarheid voor pterygium. Personen met een familiegeschiedenis van de aandoening kunnen een verhoogd risico lopen.

Omgevingsfactoren

Winderige omstandigheden: Personen die wonen of werken in winderige omgevingen, zoals landbouwers of vissers, kunnen een hoger risico lopen vanwege blootstelling aan stof en irriterende deeltjes.
Droge klimaten: Droge en stoffige klimaten kunnen het risico verhogen.

Langdurig buitenshuis werk

Personen die beroepsmatig veel tijd buiten doorbrengen, zoals bouwvakkers, tuiniers of strandwachten, kunnen vatbaarder zijn voor pterygium vanwege hun blootstelling aan de zon en andere omgevingsfactoren.

Blootstelling aan rook en luchtvervuiling

Langdurige blootstelling aan rook en luchtvervuiling kan ook het risico op pterygium vergroten.

Erfelijkheid van pterygium

Genetische predispositie

Pterygium wordt vaak beschouwd als een multifactoriële aandoening, wat betekent dat zowel genetische als omgevingsfactoren een rol kunnen spelen bij de ontwikkeling ervan. Er zijn verschillende overwegingen met betrekking tot de erfelijkheid van een pterygium:

Familiegeschiedenis: Een van de meest opvallende indicatoren van genetische predispositie is een positieve familiegeschiedenis van pterygium. Personen met eerstegraads familieleden, zoals ouders of broers en zussen, die de aandoening hebben, kunnen een verhoogd risico lopen om zelf een pterygium te ontwikkelen.
Genetische markers: Onderzoek suggereert dat specifieke genetische markers of genvarianten verband kunnen houden met een verhoogd risico op het ontwikkelen van een pterygium. Deze genetische factoren kunnen de vatbaarheid van een persoon beïnvloeden, zelfs als ze geen directe familiegeschiedenis van de aandoening hebben.

Genetische diversiteit

Genetische factoren en erfelijkheid dragen bij aan de complexiteit van pterygium. De interactie tussen genetische aanleg en omgevingsinvloeden, zoals blootstelling aan UV-straling, kan de ontwikkeling van de aandoening beïnvloeden. Verschillende populaties en etnische groepen vertonen variatie in de prevalentie van pterygium, wat kan worden toegeschreven aan genetische diversiteit en blootstelling aan verschillende omgevingsfactoren.

Genetisch onderzoek

Hoewel er vooruitgang is geboekt in het begrijpen van de genetische componenten van pterygium, is er nog geen specifiek gen geïdentificeerd dat verantwoordelijk is voor de aandoening. Genetisch onderzoek naar pterygium blijft een actief onderzoeksgebied, en wetenschappers proberen de genetische factoren die van invloed zijn op de vatbaarheid verder te ontrafelen.

Soorten

Vleugelvormig pterygium

Dit is de meest voorkomende vorm van pterygium. Het wordt “vleugelvormig” genoemd vanwege zijn driehoekige of vleugelvormige uitgroei die zich vanuit de hoek van het oog uitstrekt naar het hoornvlies. Wing pterygia kunnen langzaam groeien en het hoornvlies geleidelijk bedekken.

Fibrovasculair pterygium

Deze vorm van pterygium wordt gekenmerkt door een grotere hoeveelheid vasculair weefsel, wat verwijst naar bloedvaten. Fibrovasculaire pterygia hebben een roodachtige of vlezige uitstraling vanwege de overvloed aan bloedvaten.

Atrofisch pterygium

In tegenstelling tot de fibrovasculaire vorm, vertoont atrofisch pterygium een dunner en meer doorschijnend uiterlijk. Het kan minder opvallend zijn en heeft mogelijk een kleinere impact op het zicht.

Dubbelhoofdig pterygium

Dit type pterygium wordt zo genoemd omdat het twee hoofdgroeiplaatsen heeft op het conjunctiva, die zich vervolgens kunnen uitstrekken naar het hoornvlies. Het kan een uitdaging vormen voor de behandeling vanwege de dubbele groeiplaats.

Invloed op locatie

Nasaal pterygium: Als het pterygium zich vanuit de binnenste hoek van het oog uitbreidt, wordt het nasaal pterygium genoemd.
Temporaal pterygium: Wanneer het zich uitstrekt vanuit de buitenste hoek van het oog, wordt het temporaal pterygium genoemd.

Gradering op basis van grootte

Pterygia kunnen ook worden gegradeerd op basis van hun grootte en de mate van betrokkenheid van het hoornvlies. Dit kan variëren van kleine, niet-significante pterygia tot grotere, meer invasieve groei.

Symptomen

Roodheid van het oog

Een van de meest opvallende symptomen van een pterygium is de roodheid van het oog. Dit wordt vaak geassocieerd met de groei van vasculair weefsel en ontsteking van het conjunctiva.

Irritatie en jeuk

Pterygia kunnen irritatie en jeuk van het oog veroorzaken. Dit ongemak kan leiden tot frequente wrijven van het oog, wat de symptomen verder kan verergeren.

Branderig gevoel en droogte

Personen met een pterygium ervaren vaak een branderig gevoel en droogte in het aangetaste oog. Dit kan leiden tot een zanderig of vreemd lichaamsgevoel.

Verminderd zicht

Als een pterygium zich uitbreidt over het hoornvlies, kan dit het zicht van een persoon aantasten. Het kan leiden tot wazig zicht, vooral als het zich in de visuele as bevindt.

Verstoring van het ooglid

Een pterygium kan het ooglid treffen, waardoor het gevoel van een vreemd lichaam in het oog wordt versterkt. Dit kan ongemak veroorzaken bij het knipperen.

Veranderingen in de oogrefractie

Pterygia kunnen leiden tot veranderingen in de oogrefractie, wat betekent dat de behoefte aan een bril of contactlenzen kan toenemen. Dit kan resulteren in astigmatisme of bijziendheid.

Dubbelzien (diplopie)

In zeldzame gevallen kan een pterygium interfereren met de uitlijning van de ogen, wat leidt tot dubbelzien of diplopie.

Fotofobie (lichtgevoeligheid)

Personen met een pterygium ervaren soms een verhoogde gevoeligheid voor licht, wat kan leiden tot ongemak bij blootstelling aan fel licht of zonlicht.

Groeisnelheid en recidief

De symptomen kunnen variëren afhankelijk van de groeisnelheid en de grootte van het pterygium. Snelle groei kan de symptomen sneller verergeren. Bovendien kan een pterygium na verwijdering terugkeren, wat opnieuw symptomen kan veroorzaken.

Lichamelijke gevolgen

Oogirritatie en ontsteking

Een van de meest voorkomende lichamelijke gevolgen van een pterygium is oogirritatie en ontsteking. De groei van weefsel op het oogoppervlak kan leiden tot aanhoudende irritatie, roodheid en ontsteking. Dit kan resulteren in ongemak en pijn.

Droge ogen

Personen met een pterygium ervaren vaak droge ogen, omdat de uitgroei van weefsel de natuurlijke traanfilm kan verstoren. Dit kan leiden tot een branderig gevoel, jeuk en een gevoel van droogte.

Wazig zicht

Als een pterygium zich over het hoornvlies uitstrekt, kan dit het zicht van een persoon aantasten. De groei kan leiden tot wazig zicht, wat de kwaliteit van leven kan verminderen.

Wazig beeld van een kantoorinterieur

Lichtgevoeligheid

Een ander lichamelijk gevolg van een pterygium is lichtgevoeligheid of fotofobie. Personen met een pterygium ervaren vaak een verhoogde gevoeligheid voor licht, wat ongemak veroorzaakt bij blootstelling aan fel licht of zonlicht.

Astigmatisme en refractieve veranderingen

Pterygia kunnen leiden tot veranderingen in de oogrefractie, waaronder astigmatisme en bijziendheid. Dit kan de behoefte aan een bril of contactlenzen vergroten.

Dubbelzien (diplopie)

In zeldzame gevallen kan een pterygium interfereren met de uitlijning van de ogen, wat kan leiden tot dubbelzien of diplopie.

Groeisnelheid en recidief

De lichamelijke gevolgen kunnen variëren afhankelijk van de groeisnelheid en de grootte van het pterygium. Snelle groei kan leiden tot snellere verergering van de symptomen. Bovendien kan een pterygium na verwijdering terugkeren, wat opnieuw lichamelijke gevolgen kan veroorzaken.

Psychische gevolgen

Zelfbeeld en zelfvertrouwen

Personen met een pterygium kunnen geconfronteerd worden met veranderingen in hun uiterlijk als gevolg van de zichtbare afwijking aan het oog. Dit kan leiden tot een verminderd zelfbeeld en zelfvertrouwen. Ze kunnen zich zelfbewust voelen over hun uiterlijk en moeite hebben met het aangaan van sociale interacties.

Sociale isolatie

Het psychische leed kan verder worden verergerd doordat personen met een pterygium zichzelf sociaal isoleren. Ze kunnen zich ongemakkelijk voelen in sociale situaties en vermijden om oogcontact te maken of zichzelf bloot te stellen aan de blikken van anderen.

Depressie en angst

De voortdurende zorgen over het uiterlijk en het effect van het pterygium op het dagelijks leven kunnen leiden tot symptomen van een depressie en angst. Personen kunnen gevoelens van verdriet, hopeloosheid en bezorgdheid ervaren.

Kwaliteit van leven

De psychische gevolgen kunnen ook de algehele kwaliteit van leven aantasten. Personen met een pterygium kunnen zich beperkt voelen in hun dagelijkse activiteiten en vrijetijdsbesteding, wat leidt tot verminderd levensplezier.

Stress en psychisch onwelzijn

Omgaan met de symptomen en behandeling van een pterygium kan leiden tot langdurige stress en psychisch onwelzijn. Regelmatige medische afspraken en behandelingen kunnen emotioneel belastend zijn.

Verlies van vertrouwen in de gezondheidszorg

Personen met een pterygium kunnen het vertrouwen in de gezondheidszorg verliezen als ze het gevoel hebben dat hun aandoening niet adequaat wordt behandeld of begrepen.

Diagnose en oogonderzoeken bij een pterygium

Oogheelkundige anamnese

Een grondige medische voorgeschiedenis is een essentieel onderdeel van de diagnose van een pterygium. De oogarts zal vragen stellen over symptomen, zoals roodheid, irritatie, jeuk, en of er eerdere oogaandoeningen of operaties zijn geweest. Dit helpt bij het beoordelen van het ziekteverloop en mogelijke risicofactoren.

Visueel onderzoek

Een visueel onderzoek omvat het beoordelen van de visuele scherpte van een persoon met behulp van een oogkaart. Dit helpt om eventuele visuele beperkingen te identificeren die kunnen worden geassocieerd met het pterygium.

Spleetlamponderzoek

Een spleetlamponderzoek is een gedetailleerd oogonderzoek waarbij een speciale microscoop met een smalle, intense lichtbundel wordt gebruikt om het oogoppervlak, inclusief het pterygium, in detail te bekijken. Dit stelt de oogarts in staat om de grootte, vorm en ernst van het pterygium te beoordelen.

Oogonderzoek bij oogarts

Kleur van het pterygium

Tijdens het oogonderzoek wordt de kleur van het pterygium geëvalueerd. Een roodachtig pterygium kan duiden op ontsteking, terwijl een gelig pterygium kan wijzen op vetophoping.

Meting van het pterygium

De oogarts kan de grootte van het pterygium meten om de ernst van de aandoening vast te stellen. Dit wordt gedaan met behulp van schalen of linialen die speciaal zijn ontworpen voor dit doel.

Oogoppervlakteonderzoek

De oogarts zal het gehele oogoppervlak onderzoeken om te bepalen of het pterygium andere delen van het oog heeft aangetast, zoals het hoornvlies.

Vergelijkend onderzoek

Soms wordt een vergelijkend onderzoek uitgevoerd waarbij foto’s worden gemaakt om de groei van het pterygium in de loop van de tijd te volgen. Dit kan helpen bij het beoordelen van de respons op de behandeling.

Biopsie (zelden)

In zeldzame gevallen kan een biopsie worden uitgevoerd om het pterygiumweefsel te analyseren. Dit is nodig als er bezorgdheid bestaat over de aard van het weefsel, zoals vermoedens van kwaadaardige transformatie.

Behandelingen van een oogaandoening

Medische behandelingen

Conservatieve behandeling

Kunsttranen: Het gebruik van kunsttranen kan helpen om de irritatie en droogheid geassocieerd met een pterygium te verminderen.
Topische steroïden: Topische corticosteroïden kunnen ontstekingen verminderen en symptomen verlichten.

Chirurgische verwijdering

Als een pterygium ernstige symptomen veroorzaakt, de visuele gezondheid bedreigt of het cosmetische uiterlijk aanzienlijk aantast, kan chirurgische verwijdering noodzakelijk zijn. Dit omvat het verwijderen van het pterygiumweefsel en het sluiten van het blootliggende gebied met een graft (transplantatie) van gezond slijmvlies van het oog zelf, een donoroog of synthetisch materiaal.

Postoperatieve zorg

Na de chirurgische verwijdering is zorgvuldige postoperatieve zorg nodig om complicaties te voorkomen. Dit omvat het gebruik van oogdruppels, antibiotica en het vermijden van stof, wind en direct zonlicht.

Psychische behandelingen

Psychologische ondersteuning:

Personen met een pterygium kunnen psychologische ondersteuning nodig hebben om te leren omgaan met de psychische gevolgen van deze aandoening. Therapie, zoals cognitieve gedragstherapie (CGT), kan helpen bij het omgaan met stress, angst en een depressie.

Steun gevende handen

Steungroepen

Deelname aan steungroepen voor oogaandoeningen kan personen met een pterygium de kans bieden om hun ervaringen te delen en steun te vinden bij anderen die vergelijkbare uitdagingen doormaken.

Psychische zorg na chirurgie

Voor personen die een chirurgische ingreep ondergaan, kan psychische zorg na de operatie essentieel zijn om hen te helpen bij het herstelproces, angst voor de operatie en postoperatieve ongemakken.

Prognose van pterygium

Factoren die van invloed zijn op de prognose

Grootte en ernst van het pterygium: De grootte en ernst van het pterygium spelen een belangrijke rol bij de prognose. Kleinere en minder ernstige pterygia hebben doorgaans een betere prognose dan grotere en meer ernstige groei.
Locatie op het oog: De locatie van het pterygium op het oog kan ook van invloed zijn op de prognose. Als het pterygium zich dichter bij het hoornvlies bevindt, kan dit leiden tot meer visuele beperkingen en een complexere behandeling.
Leeftijd van de persoon: De leeftijd van de persoon kan de prognose beïnvloeden. Bij oudere personen is de kans op pterygiumvorming groter, maar de prognose kan variëren afhankelijk van de algemene gezondheid en de aanwezigheid van andere oogproblemen.
Blootstelling aan omgevingsfactoren: Blootstelling aan omgevingsfactoren, zoals overmatige UV-straling van de zon en wind, kan de groei van een pterygium bevorderen. Het vermijden van deze factoren kan de prognose verbeteren.

Behandeling en prognose

De behandelingsopties voor een pterygium variëren van conservatieve benaderingen, zoals kunsttranen en topische steroïden, tot chirurgische verwijdering. De prognose is afhankelijk van het type behandeling dat wordt gekozen en de specifieke kenmerken van het pterygium. Over het algemeen geldt dat kleinere en minder ernstige pterygia gunstiger reageren op behandelingen en een betere prognose hebben.

Recidief en complicaties

Een belangrijk aspect van de prognose van een pterygium is de mogelijkheid van recidief, wat betekent dat het pterygium na verwijdering terugkeert. Recidief kan voorkomen, vooral bij grotere en agressievere pterygia. In sommige gevallen kan herhaalde chirurgische ingreep nodig zijn.

Complicaties van oogafwijking

Complicaties van een pterygium

Oogsymptomen: Een van de meest voorkomende complicaties van een pterygium zijn visuele symptomen. Dit omvat onscherp zicht, veranderingen in het gezichtsvermogen en lichtgevoeligheid. Het abnormale weefsel kan het hoornvlies bedekken en de breking van licht verstoren, wat leidt tot visuele verstoringen.
Irritatie en jeuk: Personen met een pterygium ervaren vaak irritatie en jeuk in het aangetaste oog. Het pterygiumweefsel kan het oogoppervlak schuren, wat ongemak en de drang om te wrijven veroorzaakt. Dit kan de irritatie verergeren en mogelijk leiden tot ontsteking.
Roodheid en ontsteking: Roodheid en ontsteking van het oogoppervlak zijn veelvoorkomende complicaties van een pterygium. Het abnormale weefsel kan ontsteken en zichtbare roodheid veroorzaken, wat zowel esthetisch als ongemakkelijk kan zijn.
Droge ogen syndroom: Personen met een pterygium hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van het droge-ogensyndroom. De aanwezigheid van het pterygium kan leiden tot een verminderde traanproductie en verslechterde smering van het oogoppervlak.
Cosmetische zorgen: Het uiterlijk van een pterygium kan esthetische zorgen veroorzaken, vooral als het pterygium zich in een zichtbaar deel van het oog bevindt. Dit kan leiden tot zelfbewustzijn en een verminderd zelfbeeld.
Recidief: Na verwijdering van een pterygium bestaat het risico op recidief, wat betekent dat het abnormale weefsel opnieuw groeit. Recidief kan de behandelingscomplexiteit vergroten en opnieuw leiden tot dezelfde complicaties.

Behandeling van complicaties

De behandeling van complicaties van een pterygium varieert afhankelijk van de aard en ernst van de symptomen. Dit kan onder meer het gebruik van kunsttranen, ontstekingsremmende medicatie, chirurgische verwijdering van het pterygium en postoperatieve zorg omvatten. Het is van groot belang om een oogarts te raadplegen om de meest geschikte behandelingsopties te bepalen.

Preventie van pterygium

Preventieve maatregelen

Bescherm de ogen tegen UV-straling: Een van de belangrijkste risicofactoren voor de ontwikkeling van een pterygium is blootstelling aan UV-straling van de zon. Het dragen van een zonnebril met UV-bescherming is essentieel, vooral op zonnige dagen en in omgevingen met veel zonlicht. Dit helpt om schadelijke straling te blokkeren en het risico op een pterygium te verminderen.
Draag beschermende hoofddeksels: Het dragen van een hoed met een brede rand kan helpen om de ogen te beschermen tegen direct zonlicht en kan vooral nuttig zijn tijdens buitenactiviteiten zoals wandelen, fietsen en sporten.
Gebruik oogbescherming: Personen die werken in omgevingen met stof, wind en andere deeltjes moeten oogbescherming dragen, zoals een veiligheidsbril of stofbril. Dit kan helpen voorkomen dat irriterende stoffen in contact komen met het oogoppervlak.
Vermijd langdurige oogirritatie: Langdurig en herhaaldelijk wrijven van de ogen kan irritatie veroorzaken en het risico op het ontwikkelen van een pterygium vergroten. Het is belangrijk om te proberen oogwrijving te minimaliseren, zelfs als er sprake is van irritatie.
Regelmatige oogonderzoeken: Personen met een verhoogd risico op het ontwikkelen van een pterygium, zoals mensen die vaak buiten werken, moeten regelmatig oogonderzoeken laten uitvoeren. Een vroege detectie kan leiden tot een vroegtijdige behandeling.
Leef een gezonde levensstijl: Een gezonde levensstijl met een evenwichtige voeding en voldoende lichaamsbeweging kan bijdragen aan de algemene gezondheid van de ogen. Het kan ook het risico op oogaandoeningen, waaronder pterygia, verminderen.

Omgaan met pterygium in het dagelijks leven

Beheer van symptomen

Oogdruppels en kunsttranen: Personen met een pterygium kunnen last hebben van droge ogen, irritatie en roodheid. Het gebruik van voorgeschreven oogdruppels of kunsttranen kan helpen om deze symptomen te verlichten en het oogoppervlak vochtig te houden.
Bescherming tegen UV-straling: Het dragen van een zonnebril met UV-bescherming is essentieel, omdat overmatige blootstelling aan zonlicht het pterygium kan verergeren en ongemak kan veroorzaken.

Zonnebril

Levensstijlaanpassingen

Beschermende hoofddeksels: Het dragen van een hoed met een brede rand kan helpen om de ogen te beschermen tegen direct zonlicht, wind en stof, vooral tijdens buitenactiviteiten.
Oogbescherming op het werk: Personen die in omgevingen werken waar ze worden blootgesteld aan stof, wind en deeltjes, moeten een beschermende bril dragen om het risico op irritatie en een letsel aan het oogoppervlak te verminderen.

Monitoring en regelmatige oogonderzoeken

Regelmatige oogonderzoeken: Personen met een pterygium moeten regelmatig oogonderzoeken laten uitvoeren om de groei en verandering van de aandoening te volgen. Een oogarts kan de juiste behandeling aanbevelen als dat nodig is.

Psychosociale ondersteuning

Zoek psychosociale steun: Een pterygium kan psychologische stress veroorzaken, vooral als het zichtbaar is en zelfbewustzijn opwekt. Het zoeken naar steun bij partner, familie, vrienden of zelfs een therapeut kan helpen bij het omgaan met de psychologische impact van de aandoening.

Chirurgische overwegingen

Overweeg chirurgische verwijdering: In sommige gevallen kan een oogarts aanbevelen om een pterygium te verwijderen als het symptomen veroorzaakt of als het snel groeit. Personen moeten de voors en tegens van de operatie met hun arts bespreken.

Deel dit:

Advertenties

Laatst bijgewerkt op 4 maart 2024 – 15:21