Veroudering van de oogstructuren

Het ouder worden is een natuurlijk proces dat invloed heeft op alle aspecten van ons lichaam, inclusief onze ogen. Naarmate we ouder worden, ondergaan de verschillende structuren van het oog veranderingen die ons zicht en onze algemene ooggezondheid kunnen beïnvloeden. Hieronder worden enkele van de meest voorkomende verouderingsgerelateerde veranderingen in de oogstructuren besproken evenals enkele tips hoe je hiermee kunt omgaan.

Inhoudsopgave

1 Verminderde pupilgrootte
2 Veranderingen in oogwit (sclera)
3 Verlies van perifeer gezichtsvermogen
4 Verminderde kleurwaarneming
5 Andere veranderingen
6 Omgaan met ouder wordende oogstructuren

Verminderde pupilgrootte

Nij het verouderen vinden subtiele veranderingen in het gezichtsvermogen en de oogstructuren plaats. Zo hebben mensen een kleinere pupilgrootte. De spieren die verantwoordelijk zijn voor de pupilgrootte en de reactie op licht, verliezen wat kracht. Dit zorgt ervoor dat de pupil kleiner is en minder goed reageert op veranderingen in de sfeerverlichting. Door deze veranderingen hebben mensen vanaf circa zestigjarige leeftijd drie keer meer omgevingslicht nodig dan op jongere leeftijd, om comfortabel te lezen. Ook treedt verblinding door fel zonlicht (fotofobie) vaker op, evenals schitteringen en lichtflitsen wanneer ouderen uit een slecht verlicht gebouw (zoals een bioscoop) komen. Voor dit probleem bestaat een oplossing in de vorm van een bril met meekleurende glazen met een anti-reflectie beschermlaag (coating).

Tips:

Gebruik voldoende verlichting in huis, vooral ‘s avonds.
Draag een zonnebril met UV-bescherming om fel licht overdag te verminderen.
Overweeg eventueel een nachtzichtbril bij het autorijden in het donker.

Zonnebril

Veranderingen in oogwit (sclera)

Het oogbindvlies (conjunctiva) wordt dunner. Ook krijgt het oogwit een gele of bruine kleur, veroorzaakt door vele jaren van blootstelling aan ultraviolet licht, wind en stof. Daarnaast ontstaan willekeurige pigmentvlekken (komt vaker voor bij mensen met een donkere huidskleur).

Tips:

Bescherm je ogen tegen UV-stralen door een zonnebril te dragen.
Raadpleeg je oogarts als je merkt dat er significante veranderingen in de sclera optreden, omdat dit soms kan wijzen op oogproblemen.

Verlies van perifeer gezichtsvermogen

Bij het verouderen treedt een verlies op van het perifere gezichtsvermogen (zicht aan de zijkant). Zo hebben zeventigers vaak een verlies van twintig tot dertig graden aan de zijkant en is sprake van tunnelzicht. Door het verlies van het gezichtsveld, verhoogt het risico op auto-ongevallen, of gaan mensen voorzichtiger rijden. Het is normaal om dan steeds het hoofd te draaien en in beide richtingen te kijken bij het naderen van kruisingen, want op deze manier vergroten mensen het gezichtsveld. Een gezichtsveldonderzoek is nodig om het verlies van het perifere gezichtsvermogen op te sporen.

Tips:

Zorg voor regelmatige oogcontroles om eventuele problemen vroegtijdig op te sporen.
Wees extra voorzichtig bij activiteiten zoals autorijden en kruispunten oversteken. Draai je hoofd om beter naar de zijkanten te kijken.

Resultaten gezichtsveldonderzoek

Verminderde kleurwaarneming

De cellen in het netvlies die verantwoordelijk zijn voor de normale kleurwaarneming zijn minder gevoelig bij het verouderen. . Ouderen kunnen bijgevolg veranderingen in hun kleurwaarneming ervaren. Dit kan leiden tot een minder levendige en nauwkeurige waarneming van kleuren. Sommigen kunnen moeite hebben met het onderscheiden van bepaalde kleuren. Dit onderdeel van het verouderingsproces van het oog kent geen effectief bewezen behandeling.

Tips:

Gebruik contrasten om objecten en tekst gemakkelijker te onderscheiden.
Als je merkt dat kleurproblemen je dagelijks leven beïnvloeden, bespreek dit dan met een oogarts voor mogelijke hulpmiddelen zoals apps, een kleurendetector, een bril of lenzen.

Andere veranderingen

Naast bovengenoemde veranderingen kunnen ouderen andere ooggerelateerde problemen ervaren, zoals droge ogen, veranderingen in de ooglens (bijvoorbeeld staar) en glaucoom. Het is essentieel om deze problemen tijdig te diagnosticeren en behandelen.

Tips:

Onderga regelmatig oogcontroles, bij voorkeur jaarlijks, om eventuele oogproblemen vroegtijdig te ontdekken.
Volg het voorgeschreven behandelingsplan van je oogarts nauwkeurig op.

Omgaan met ouder wordende oogstructuren

Praktische tips

Een gezonde voeding met bijvoorbeeld wortelen, venkel en zwarte bessen is goed voor de ooggezondheid.
Vermijd roken en beperk het alcoholgebruik om de oogveroudering te vertragen.

Bier wordt in glas gegoten

Hulpmiddelen

Optische hulpmiddelen voor slechtzienden bieden vaak een goede oplossing om de dagelijkse activiteiten weer op te pakken. Hier zijn enkele voorbeelden van optische hulpmiddelen die vaak worden gebruikt om slechtzienden te helpen bij hun dagelijkse activiteiten:
1. Brillen: Afhankelijk van het type slechtziendheid kan een bril worden voorgeschreven om bijziendheid, verziendheid, astigmatisme of presbyopie te corrigeren. Er zijn ook speciale brillen met vergrotende glazen voor mensen met maculadegeneratie of andere aandoeningen die het centraal zicht aantasten.
2. Loepen: Handloepen of standaardloepen met vergrotende glazen kunnen worden gebruikt om kleine teksten, afbeeldingen of objecten te vergroten, waardoor ze gemakkelijker te zien zijn.
3. Vergrootglazen: Vergrootglazen zijn draagbare optische apparaten met verschillende vergrotingsniveaus. Ze kunnen handig zijn voor activiteiten zoals lezen, borduren of het bekijken van foto’s.
4. Loeplampen: Deze zijn voorzien van ingebouwde verlichting en vergrotende glazen en zijn nuttig voor taken waarbij goed licht en vergroting nodig zijn, zoals knutselen of precisiewerk.
5. Telescoopbrillen: Deze brillen hebben ingebouwde telescopen waarmee mensen objecten op afstand kunnen vergroten. Ze zijn handig voor activiteiten zoals vogels kijken of sportevenementen bijwonen.
Er zijn geavanceerde elektronische hulpmiddelen zoals digitale loepen, voorleessystemen en speciale apparaten voor beeldvergroting (beeldschermloepen) die tekst of afbeeldingen op een scherm vergroten en vaak extra functies bieden, zoals contrastaanpassingen.
Voor mensen met ernstige slechtziendheid kunnen brailletoestellen, zoals een brailleleesregel of een braillenotitietoestel, van onschatbare waarde zijn voor lezen en schrijven.
Daarnaast zijn er nog tal van andere hulpmiddelen bijvoorbeeld voor thuis (koken, zelfzorg, drank inschenken, …) en buitenshuis (witte stok, boodschappen doen, …)
Je kan een hulpmiddelenleverancier (BE en NL) bezoeken (online, fysiek bij de winkel, op een hulpmiddelenbeurs in BE of NL of tijdens een evenement in BE of NL.
Je kan bovendien terecht bij diverse blindennazorgwerken (BE en NL) en revalidatiecentra (BE en NL) voor live hulp en tips.
Blindennazorgwerken kunnen je tevens doorverwijzen naar diverse steun-, praat-, lotgenotengroepen en oogcafés waar je hulp, adviezen en tips aan andere blinden en slechtzienden kan vragen.
Tot slot bestaan ook besloten Facebook-groepen waar je vragen kan stellen, zoals “Visueel beperkt” en “Lotgenoten met een oogaandoening en slechtzienden“. Voor tips en vragen rond hulpmiddelen bestaat de groep “Hulpmiddelen en tips voor blinden en slechtzienden“.

Oogonderzoek bij oogarts

Ondersteuning en advies

Het omgaan met ouderdomsgerelateerde oogproblemen kan emotioneel uitdagend zijn.

Het is belangrijk om steun te zoeken bij een partner, vrienden, familie en ondersteunende groepen. Je omringen met een ondersteunend netwerk is erg belangrijk.
Delen van ervaringen en leren van anderen met vergelijkbare uitdagingen kan bijdragen aan groei en zelfacceptatie. Ondersteuningsgroepen voor personen met een visuele beperking kunnen een veilige ruimte bieden om ervaringen te delen en elkaar te ondersteunen. Blinden en slechtzienden kunnen zich bijvoorbeeld aansluiten bij organisaties voor blinden en slechtzienden (BE en NL) waar ze begrip en ondersteuning kunnen vinden van mensen die vergelijkbare uitdagingen hebben (doorgemaakt).
Blindenorganisaties kunnen visueel gehandicapte personen tevens doorverwijzen naar diverse steun-, praat-, lotgenotengroepen en oogcafés waar ze hulp, adviezen en tips aan andere blinden en slechtzienden kunnen vragen.
Blinde en slechtziende personen kunnen voorts terecht op diverse besloten Facebook-groepen waar ze vragen kunnen stellen en hun verhaal kunnen doen, zoals “Visueel beperkt” en “Lotgenoten met een oogaandoening en slechtzienden“.
Komt de persoon met visuele handicap hier nog niet uit, dan is het raadzaam professionele hulp op te zoeken bij een huisarts en/of psycholoog.

Steun gevende handen

Deel dit:

Advertenties

Laatst bijgewerkt op 24 maart 2024 – 14:06

Medisch