Verlichting voor slechtzienden

Inhoudsopgave

1 Soorten verlichting
2 Verkeerde verlichting
- 2.1 Verlichtingsproblemen
  - 2.1.1 Niet-verstelbare lampen
  - 2.1.2 Slecht geplaatste lampen:
- 2.2 Gevolgen van verkeerde verlichting
3 Kenmerken en soorten van goede verlichting voor slechtzienden
4 Aanschaf van goede verlichting
5 Tips voor slechtzienden
6 Tips voor producenten
7 Meer informatie

Soorten verlichting

Omgevingsverlichting

Omgevingsverlichting is de algemene verlichting in een ruimte die zorgt voor een gelijkmatige verdeling van licht. Voor slechtzienden is gelijkmatige verlichting belangrijk om schaduwen en donkere plekken te minimaliseren. Dit kan helpen bij het voorkomen van struikelen en het vergemakkelijken van beweging.

Taakverlichting

Taakverlichting is gericht licht dat wordt gebruikt om specifieke taken uit te voeren, zoals bijvoorbeeld kasten bekijken, muziek maken, lezen, schrijven of koken. Voor slechtzienden is voldoende taakverlichting essentieel om details te kunnen waarnemen. Verstelbare en richtbare lampen kunnen de lichtstraal richten op het exacte gebied waar de persoon bezig is. Voor specifieke taken is het raadzaam om extra verlichting te bieden.

Koken: Spaghetti met verse groenten klaarmaken

Accentverlichting

Accentverlichting wordt gebruikt om bepaalde objecten of gebieden te benadrukken, zoals kunstwerken of decoratieve elementen. Hoewel dit niet de belangrijkste focus is voor slechtziende personen, kan het wel helpen bij het creëren van contrast en oriëntatiepunten in een ruimte.

Verkeerde verlichting

Verlichtingsproblemen

Onjuiste verlichting kan leiden tot verschillende problemen voor slechtziende personen, waaronder:

Niet-verstelbare lampen

Het vermogen om verlichting aan te passen aan verschillende taken is van belang. Verlichting hangt af van de activiteit, zoals minder licht bij het eten en meer licht bij het lezen van de krant. Dimbare lampen, slimme verlichtingssystemen en meerdere lampen kunnen hiervoor worden gebruikt.

Slecht geplaatste lampen:

Als lampen zich op verkeerde plaatsen bevinden, kunnen ze schittering veroorzaken en de algemene verlichting verstoren.
Bij het opkijken van een taak is het belangrijk om de omgeving ook helder te kunnen waarnemen. Als het licht op de werkplek sterk is, terwijl de omgeving minder verlicht is, kan dit leiden tot een moeilijke aanpassing van de ogen. Een gelijkmatige verlichting in de ruimte kan dit probleem voorkomen. Het gebruik van indirecte verlichting, zoals licht dat naar het plafond of de muur wordt gericht, kan bijdragen aan een gelijkmatige verdeling van licht.

Gevolgen van verkeerde verlichting

Schaduwen en reflecties

Harde schaduwen en overmatige reflecties kunnen de perceptie van diepte en afstand verstoren, wat het navigeren bemoeilijkt.

Verblindend licht

Overmatig fel licht kan verblindend zijn en ongemak veroorzaken bij mensen met gevoelige ogen.

Rechtstreeks licht in de ogen kan zichtproblemen veroorzaken en onnodige vermoeidheid en irritatie veroorzaken, vooral bij mensen met troebelingen in het oog. Dit soort ongemak kan worden vermeden door de lichtbronnen zorgvuldig te positioneren en afscherming te bieden om direct licht in de ogen te voorkomen.

Dit soort ongemak kan worden vermeden door de lichtbronnen zorgvuldig te positioneren en afscherming te bieden om direct licht in de ogen te voorkomen.

Contrastverlies

Onjuiste verlichting kan het contrast tussen objecten verminderen, waardoor het moeilijker wordt voor slechtzienden om verschillende elementen te onderscheiden. Hierdoor kunnen ze belangrijke details lastiger opmerken en herkennen. Bij beeldschermgebruik hebben slechtzienden vaak moeite met het waarnemen van lage contrastniveaus. Het contrast vermindert hierdoor, waardoor de inhoud minder goed zichtbaar wordt.

Vermoeidheid en oogstress

Onvoldoende of verkeerde verlichting kan vermoeidheid en oogstress veroorzaken bij slechtzienden. Het constant aanspannen van de ogen om zich aan te passen aan slechte verlichting kan leiden tot snellere vermoeidheid, wat hun algehele welzijn negatief beïnvloedt.

Vermoeidheid: Vermoeide vrouw achter laptop

Oncomfortabele kijkervaring

Onvoldoende verlichting tast de algehele kijkervaring op het scherm aan. Slechtziende gebruikers kunnen moeite hebben om de tekst en afbeeldingen comfortabel te lezen, wat hun efficiëntie en tevredenheid met het gebruik van technologie kan verminderen.

Verminderde leesbaarheid

Als de verlichting in de omgeving van het beeldscherm onvoldoende is en reflecties op het scherm veroorzaakt, kan dit de leesbaarheid ernstig verminderen. Slechtziende gebruikers kunnen moeite hebben om de inhoud op het scherm duidelijk te zien vanwege schitteringen.

Navigatieproblemen

Slechtziende beeldschermgebruikers kunnen moeite hebben om knoppen, pictogrammen en menu’s op het scherm te vinden en correct te gebruiken.

Verminderde zelfstandigheid

Verkeerde verlichting kan de zelfstandigheid van slechtzienden verminderen. Ze kunnen moeite hebben om objecten te vinden, zich te oriënteren en dagelijkse taken uit te voeren. Dit kan hun gevoel van onafhankelijkheid en eigenwaarde aantasten.

Beperking van activiteiten

Slechte verlichting kan het vermogen van slechtzienden om bepaalde activiteiten uit te voeren beperken. Bijvoorbeeld lezen, schrijven, koken, zich aankleden en andere dagelijkse taken kunnen moeilijker en tijdrovender worden.

Sociale isolatie

Onvoldoende verlichting in sociale ruimtes kan slechtzienden ontmoedigen om deel te nemen aan sociale activiteiten en interacties. Ze kunnen zich ongemakkelijk voelen in omgevingen waar ze zich niet op hun gemak voelen vanwege gebrekkige verlichting.

Veiligheidsrisico’s

Verkeerde verlichting kan de veiligheid van slechtzienden in gevaar brengen. Donkere gebieden, schaduwen en slecht zicht kunnen struikelgevaar veroorzaken en het risico op ongevallen vergroten.

Negatieve emotionele impact

Voortdurende blootstelling aan slechte verlichting kan een negatieve emotionele impact hebben op slechtzienden. Het kan frustratie, stress en gevoelens van machteloosheid veroorzaken als gevolg van de constante uitdagingen die ze ondervinden.

Kenmerken en soorten van goede verlichting voor slechtzienden

Flexibele helderheid

Goede verlichting moet aanpasbare helderheid bieden, zodat slechtzienden het lichtniveau kunnen aanpassen aan hun persoonlijke behoeften en activiteiten.

Kleurtemperatuur

Verlichting met instelbare kleurtemperaturen kan helpen bij het creëren van het juiste contrast en comfort. Warmere kleurtemperaturen (2700K-3000K) zijn rustiger voor de ogen, terwijl koelere temperaturen (4000K-5000K) geschikt zijn voor taken die meer aandacht vereisen.

Geen flikkering

Flikkerend licht kan vermoeidheid en hoofdpijn veroorzaken. Het vermijden van flikkering, vooral bij LED-verlichting, is van vitaal belang.

Richtbaar licht

Verlichting die kan worden gericht op specifieke gebieden minimaliseert ongewenste schaduwen en zorgt voor duidelijke zichtbaarheid.

Contrastverhoging

Lampen met instelbare lichtsterkte kunnen het contrast tussen objecten vergroten, wat vooral handig is bij het herkennen van randen en contouren.

Stemgestuurde en slimme verlichting

Voor slechtzienden kunnen stemgestuurde en slimme verlichtingssystemen een revolutie teweegbrengen in het gemak van bediening en aanpassing van verlichting. Aanpassing aan het tijdstip van de dag, bediening via spraakopdrachten en andere slimme functies kunnen worden ingezet om de verlichting in huis te optimaliseren. Slechtzienden moeten wel enige technische kennis bezitten en ook is aangepaste apparatuur nodig voor deze slimme lampen.

Aanschaf van goede verlichting

Geschikte winkels

Zoek naar speciaalzaken die gespecialiseerd zijn in verlichting (voor slechtziende personen). Online retailers en lokale verlichtingswinkels kunnen een scala aan opties bieden. Ook bieden diverse hulpmiddelenleveranciers (BE en NL) allerlei soorten lampen en verlichtingssystemen aan voor slechtziende personen.

Advies en testen

Informeer naar deskundig advies bij medewerkers van verlichtingswinkels. Sommige winkels bieden mogelijk zelfs mogelijkheden om de verlichting ter plaatse te testen. Ook kunnen slechtzienden terecht bij ergotherapeuten en lichtadvieseurs bij blindenorganisaties (BE en NL). Daar krijgen slechtzienden lichtadvies en uitgebreidere informatie over technologische mogelijkheden om verlichting aan te passen aan de persoonlijke behoeften en voorkeuren. Ook kunnen ze mogelijk bepaalde soorten verlichting uittesten, in een belevingsruimte en/of thuis (onafhankelijk hulpmiddelenadvies).

Prijsklasse

Goede verlichting varieert in prijs, afhankelijk van merk, functies en kwaliteit. Het is raadzaam om te investeren in duurzame en hoogwaardige verlichting.

Tips voor slechtzienden

Experimenteer met verschillende lichtniveaus en kleurtemperaturen om te ontdekken wat het beste werkt voor verschillende activiteiten.
Plaats lampen strategisch om schaduwen te minimaliseren en om heldere gebieden te creëren.
Gebruik eventueel tactiele markeringen of contrastrijke materialen om oriëntatiepunten te creëren in je huis.

Tips voor producenten

Ontwerp verlichting met gebruikers in gedachten en zorg voor aanpasbaarheid.
Zorg voor duidelijke en eenvoudige bedieningselementen.
Vermijd flikkerende lichten en zorg voor uniforme helderheid.

Meer informatie

Bronnen

Ergo – Verliching in huis, https://kennisportaal.visio.org/nl-nl/documenten/ergo-tips-verlichting-in-huis
Lichtadvies, een nieuwe service, https://www.blindenzorglichtenliefde.be/nl/events/artikels/9683/lichtadvies-een-nieuwe-service
Verlichting en inrichting, https://bartimeus.nl/begeleiding-aan-huis/verlichting-en-inrichting

Deel dit:

Advertenties

Laatst bijgewerkt op 27 maart 2024 – 06:23

Hulp(middelen) & Ondersteuning