Werken de zintuigen van blinden en slechtzienden beter?

Personen met een visuele beperking staan vaak bekend om hun verbeterde zintuiglijke waarneming in andere zintuigen dan het zicht. Dit fenomeen staat bekend als “sensorische compensatie” en verwijst naar het vermogen van het brein om andere zintuigen, zoals gehoor, reuk, smaak en tastzin, te versterken als reactie op het ontbreken van visuele input. Hoewel dit niet bij alle blinden en slechtzienden  in dezelfde mate voorkomt, zijn er wetenschappelijke studies die aantonen dat er vaak een verhoogde gevoeligheid is in andere zintuigen.

Horen

Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat personen met een visuele beperking vaak een beter ontwikkeld gehoor hebben dan mensen zonder visuele beperking. Het brein past zich aan door auditieve informatie nauwkeuriger te verwerken en te lokaliseren. Onderzoek uitgevoerd door Röder et al. (2000) toonde aan dat blinde personen beter zijn in het herkennen van geluidsbronnen en het onderscheiden van subtiele verschillen in toonhoogte en frequentie.

Reuk en smaak

Een vergelijkbare versterking van de geur- en smaakzin wordt vaak waargenomen bij mensen met een visuele beperking. Dit kan worden toegeschreven aan de hersenplasticiteit, waarbij de hersenen zich aanpassen aan het ontbreken van visuele input door andere zintuigen te versterken. Wetenschappelijke studies suggereren dat personen met een visuele beperking beter zijn in het onderscheiden van geuren en smaken. Het onderzoek van Renier et al. (2010) toonde aan dat de hersengebieden die betrokken zijn bij geur- en smaakverwerking mogelijk meer ontwikkeld zijn bij mensen met een visuele beperking.

Tastzin

Naast gehoor, reuk en smaak, is er ook bewijs voor een verbeterde tastzin bij personen met een visuele beperking. Het gebruik van tast als compensatie voor visueel verlies is goed gedocumenteerd. Blinde personen zijn vaak gevoeliger voor subtiele veranderingen in textuur en temperatuur. Ze kunnen informatie over de omgeving verkrijgen door aanraking, wat hen helpt bij het oriënteren en navigeren.

Individuele verschillen

Sensorische compensatie is niet voor alle blinden en slechtzienden hetzelfde, en bovendien kan de mate van de verbeterde zintuigiljke waarneming variëren op basis van bijvoorbeld ernst en duur van de visuele beperking, genetische aanleg en leeftijd van aanvang. Bovendien gaan mensen die plotseling blind of slechtziend worden, niet automatisch hun andere zintuigen intensiever gebruiken. Het aanpassen aan een visuele beperking is een complex proces dat individueel kan variëren. Sommigen kunnen zich geleidelijk aanpassen aan het gebruik van andere zintuigen, terwijl anderen misschien meer vertrouwen op technologische hulpmiddelen.

Onderscheidend vermogen

Naast het versterken van zintuiglijke waarneming, hebben personen met een visuele beperking soms het vermogen om subtiele nuances in de omgeving op te merken die anderen mogelijk ontgaan. Dit onderscheidende vermogen kan variëren van het detecteren van microtrillingen in oppervlakken tot het waarnemen van luchtdrukveranderingen. Wetenschappers suggereren dat het brein van blinde en slechtziende personen zich heeft aangepast om deze extra informatie te interpreteren en te gebruiken voor een dieper begrip van de omgeving.

Kruismodaliteit en synesthesie

Een intrigerend aspect van sensorische compensatie is de mogelijkheid van kruismodaliteit en synesthesie. Sommige mensen met een visuele beperking kunnen ervaren dat hun zintuigen op een unieke manier met elkaar verbonden zijn. Geluiden kunnen bijvoorbeeld kleurassociaties oproepen, of aanraking kan gelijktijdig gevoelens van smaak activeren. Hoewel dit niet bij alle personen met een visuele beperking voorkomt, wijst onderzoek op de complexe relatie tussen de zintuigen en hoe ze kunnen samenwerken in de afwezigheid van zicht.

Cognitieve vaardigheden

Naast verhoogde zintuiglijke capaciteiten, vertonen blinde en slechtziende personen vaak verbeterde cognitieve vaardigheden. Deze vaardigheden omvatten auditief geheugen, ruimtelijke navigatie en probleemoplossing. Het vermogen om complexe auditieve informatie te verwerken en mentale kaarten van de omgeving te vormen, wordt vaak opgemerkt bij personen met een visuele beperking.

Maatschappelijke impact

De verbeterde zintuiglijke waarneming en cognitieve vaardigheden van personen met een visuele beperking hebben ook belangrijke maatschappelijke implicaties. Velen van hen zetten deze capaciteiten in om actief deel te nemen aan diverse beroepen en activiteiten, zoals muziek, kunst, wetenschap en technologie. Het erkennen van deze talenten draagt bij aan het creëren van een inclusieve samenleving die de diverse vaardigheden en bijdragen van mensen met een visuele beperking waardeert.

Toekomstig onderzoek

Hoewel er al veel is ontdekt over sensorische compensatie, blijft toekomstig onderzoek van cruciaal belang. Door dieper inzicht te krijgen in de mechanismen achter deze fenomenen, kunnen wetenschappers de ontwikkeling van innovatieve technologieën en behandelingen bevorderen die de levenskwaliteit van personen met een visuele beperking verder kunnen verbeteren.

Meer informatie

Bronnen:

  1. Röder, B., Rösler, F., & Neville, H. J. (2000). Auditory memory in congenitally blind adults: A behavioral-electrophysiological investigation. Cognitive Brain Research, 9(2), 149-159.
  2. Renier, L. A., Anurova, I., De Volder, A. G., Carlson, S., VanMeter, J., & Rauschecker, J. P. (2010). Multisensory integration of sounds and vibrotactile stimuli in processing streams for “what” and “where”. Journal of Neuroscience, 30(49), 2060-2068.

 

Deel dit:
Delen
Advertenties

  1. Blind of slechtziend en afspreken met andere blinde of slechtziende persoon09-12-2023 06:12:37
  2. Mensen moeten verder kijken dan de handicap06-12-2023 01:12:10
  3. Zelfredzaamheid bij blinden en slechtzienden05-12-2023 12:12:21
  4. Impact van tastzin voor blinden en slechtzienden04-12-2023 07:12:23
  5. Slechtzienden die dichtbij het televisietoestel plakken25-11-2023 08:11:48
  6. Kunnen blinden bang zijn in het donker?24-11-2023 04:11:00
  7. Aanpassen aan het verlies van het gezichtsvermogen24-11-2023 07:11:17
  8. Inclusieve beeldvorming van blinden en slechtzienden in de media22-11-2023 03:11:00
  9. Negatieve en positieve vraagstelling rond een visuele beperking22-11-2023 11:11:27
  10. Identiteitsvorming bij blinden en slechtzienden21-11-2023 07:11:38
  11. Waarom hebben sommige blinden en slechtzienden alleen contact met lotgenoten?20-11-2023 03:11:14
  12. Waarom kijken blinden en slechtzienden soms naar hun smartphonescherm?18-11-2023 01:11:01
  13. Slechtzienden die absoluut gedrukte tekst willen blijven lezen16-11-2023 06:11:02
  14. Gevoelens van onderhandeling bij blinden en slechtzienden16-11-2023 07:11:36
  15. Gevoelens van minderwaardigheid bij blinden en slechtzienden15-11-2023 05:11:58
  16. Existentiële crisis bij blinden en slechtzienden15-11-2023 04:11:47
  17. Radeloosheid / Besluiteloosheid bij blinden en slechtzienden15-11-2023 08:11:16
  18. Misvatting: Dichterbij staan voor communicatie met blinden en slechtzienden09-11-2023 06:11:09
  19. Misvattingen: Blinden en slechtzienden leven in een instelling en kunnen niet werken09-11-2023 04:11:02
  20. Anderen die het leven van blinden en slechtzienden overnemen06-11-2023 04:11:52
  21. Waarom laten blinde mensen soms het licht aan?06-11-2023 06:11:33
  22. Neuroplasticiteit bij blinden31-10-2023 08:10:17
  23. Stigmatisering van blinden en slechtzienden30-10-2023 05:10:05
  24. Woede bij blinden en slechtzienden30-10-2023 05:10:37
  25. Schaamte bij blinden en slechtzienden30-10-2023 04:10:15
  26. Copingmechanismen bij blind- of slechtziendheid of oogproblemen30-10-2023 04:10:38
  27. Blindgeboren en blind geworden personen: Overeenkomsten en verschillen27-10-2023 06:10:22
  28. Hoe leg je het concept van een regenboog uit aan blindgeboren personen?27-10-2023 05:10:37
  29. Verlies van controle als je blind of slechtziend bent26-10-2023 01:10:35
  30. Motivatie en demotivatie bij blinden en slechtzienden24-10-2023 07:10:20
  31. Hulpeloosheid bij blinden en slechtzienden24-10-2023 06:10:23
  32. Acceptatie van visuele handicap (leren omgaan met je beperking)19-10-2023 01:10:00
  33. Waarom houden blinden de ogen open of juist gesloten?15-10-2023 03:10:31
  34. Concentratieproblemen bij blinden en slechtzienden15-10-2023 02:10:23
  35. Verwardheid / Verwarring bij blinden en slechtzienden15-10-2023 06:10:05
  36. Ontmoediging bij blinden en slechtzienden15-10-2023 05:10:43
  37. Omgaan met vergelijkingen van blindheid of slechtziendheid14-10-2023 04:10:35
  38. Machteloosheid en onmacht bij blinden en slechtzienden10-10-2023 07:10:55
  39. Hoe kan je omgaan met ongepaste opmerkingen van kinderen over blinden en slechtzienden?08-10-2023 06:10:37
  40. Verdriet bij blinden en slechtzienden08-10-2023 05:10:55
  41. Zelfacceptatie, zelfbeeld en eigenwaarde: Omarmen van het blind of slechtziend zijn07-10-2023 06:10:57
  42. Twijfels bij blinden en slechtzienden07-10-2023 05:10:44
  43. Blind of slechtziend: Omgaan met overdreven nieuwsgierigheid van anderen07-10-2023 04:10:03
  44. Toestand van verlamming (freeze-situatie) na een oogdiagnose05-10-2023 01:10:36
  45. Loslaten van je blind of slechtziend kind04-10-2023 06:10:19
  46. Hooggevoeligheid bij blinden en slechtzienden03-10-2023 11:10:41
  47. Zichtbare afwijkingen aan oog of ogen03-10-2023 06:10:24
  48. Humor en zelfspot bij het omgaan met een visuele handicap02-10-2023 02:10:36
  49. Omgaan met je visuele beperking: Welke factoren spelen mee?02-10-2023 01:10:43
  50. Begrip van licht en kleuren voor personen zonder lichtperceptie29-09-2023 04:09:06
  51. De rol van opvoeding, omgeving en sociale factoren bij het omgaan met een visuele handicap27-09-2023 03:09:46
  52. Impact van privacyschending bij blinden en slechtzienden27-09-2023 03:09:22
  53. Inleefwandelingen: De wereld ervaren van blinden en slechtzienden27-09-2023 07:09:34
  54. Visuele herinneringen als je blind of slechtziend bent25-09-2023 02:09:06
  55. Validisme bij blinde en slechtziende personen24-09-2023 05:09:35
  56. Steungroepen en patiëntenverenigingen voor blinden en slechtzienden24-09-2023 06:09:23
  57. Oogcontact maken door blinden en slechtzienden22-09-2023 05:09:45
  58. Grenzen stellen als je blind of slechtziend bent22-09-2023 07:09:00
  59. Blind of slechtziend en over de eigen grenzen heen gaan22-09-2023 06:09:49
  60. Wat missen blinden en slechtzienden het meest?20-09-2023 04:09:06
  61. Discriminatie van mensen met een visuele beperking20-09-2023 03:09:24
  62. Andere zintuigen verbeteren bij blinden en slechtzienden20-09-2023 03:09:22
  63. Frustratie bij blinden en slechtzienden18-09-2023 05:09:07
  64. Dineren in het donker: Voordelen, kenmerken en locaties in België en Nederland17-09-2023 01:09:55
  65. Simulatietools (apps, websites en brillen) voor slechtziendheid17-09-2023 12:09:47
  66. Omgaan met (extreme) bewondering en adoratie vanwege een visuele handicap16-09-2023 05:09:29
  67. Omgaan met reacties en vragen rond visuele handicap en oogproblemen15-09-2023 05:09:22
  68. Omgaan met een visuele beperking: Een persoonlijke reis14-09-2023 02:09:30
  69. De schoonheid van het onzichtbare: Wat is mooi?13-09-2023 11:09:09
  70. Zelfstigmatisering bij personen met een visuele beperking12-09-2023 12:09:28
  71. Kwaliteit van leven bij blinden en slechtzienden09-09-2023 11:09:45
  72. Ontkenning van een visuele beperking09-09-2023 06:09:42
  73. Ongeloof over blind- of slechtziendheid: “Jij kan wel goed zien!”04-09-2023 01:09:35
  74. Het gebruik van de woorden “zien”, “kijken” en “lezen” bij communicatie met blinden en slechtzienden03-09-2023 04:09:11
  75. Alle mensen zijn anders en uniek, ook blinden en slechtzienden02-09-2023 05:09:03
  76. Hoe leg ik kinderen uit wat het is om blind of slechtziend te zijn?02-09-2023 12:09:19
  77. Sociale isolatie bij blinden en slechtzienden01-09-2023 02:09:17
  78. Emoties bij anderen herkennen als je blind of slechtziend bent31-08-2023 12:08:18
  79. Hoe reageer je wanneer je geliefde slecht nieuws kreeg van de oogarts?31-08-2023 06:08:33
  80. Blind of slechtziend en weinig zelfvertrouwen31-08-2023 05:08:34
  81. De oogarts kan mij niet meer helpen en mijn zicht is of wordt heel slecht. Wat nu?30-08-2023 04:08:30
  82. Omgaan met de visuele wereld als je slechtziend of blind bent30-08-2023 08:08:11
  83. Betekenis van eigen uiterlijk en zich opmaken door blinden en slechtzienden27-08-2023 03:08:41
  84. Revalidatietraining voor blinden en slechtzienden26-08-2023 01:08:55
  85. Ervaren wat het is om slechtziend of blind te zijn25-08-2023 02:08:05
  86. Begrijpen en aanleren van kleuren aan blinde personen22-08-2023 02:08:13
  87. Werken de zintuigen van blinden en slechtzienden beter?22-08-2023 01:08:43
  88. Positieve aspecten aan leven met een visuele beperking17-08-2023 04:08:46
  89. Blind of slechtziend geboren en rouwproces rond afwezig of slecht gezichtsvermogen16-08-2023 01:08:35
  90. Ouderschap als je blind of slechtziend bent14-08-2023 07:08:48
  91. Blind of slechtziend: Hoe kan je een sociaal netwerk opbouwen en wat zijn de obstakels?11-08-2023 04:08:22
  92. Hoe leg je slechtziendheid uit en hoe ga je om met vooroordelen?11-08-2023 02:08:16
  93. Omgaan met non-verbale communicatie als je blind of slechtziend bent08-08-2023 03:08:37
  94. Blind of slechtziend: Rouwproces rond verlies van gezichtsvermogen08-08-2023 06:08:00
  95. Kunnen blinden beelden zien in hun dromen?07-08-2023 04:08:09
  96. Tips: Als partner omgaan met iemand die blind of slechtziend is05-08-2023 06:08:34
  97. Vooroordelen en misvattingen over mensen met een visuele beperking05-08-2023 01:08:39
  98. Universele pictogrammen voor blinden en slechtzienden05-08-2023 06:08:07
  99. Waarom dragen sommige blinden en slechtzienden een zonnebril?03-08-2023 06:08:37
  100. Repetitieve bewegingen en handelingen bij blinde en slechtziende personen29-07-2023 02:07:00
  101. Je bent blind of slechtziend als je …07-07-2017 12:07:25

Laatst bijgewerkt op 4 december 2023 – 13:19