Omgaan met je visuele beperking: Welke factoren spelen mee?

Omgaan met een visuele handicap kan een complexe en persoonlijke uitdaging zijn. De mate waarin iemand met zijn of haar blind- of slechtziendheid omgaat en de tips die worden toegepast om een bevredigend en onafhankelijk leven te leiden, kunnen variëren van persoon tot persoon. Er zijn verschillende factoren die een rol spelen bij hoe iemand zijn of haar visuele handicap ervaart en er mee omgaat. Hieronder worden enkele van de belangrijkste factoren uitgebreid besproken:

Inhoudsopgave

1 Type en mate van visuele beperking
- 1.1 Type van visuele handicap
- 1.2 Mate van visuele handicap
2 Leeftijd van begin van blind- of slechtziendheid
3 Persoonlijke hulpbronnen en ondersteuningssystemen
4 Psychologische en emotionele factoren
5 Sociale ondersteuning en acceptatie
6 Educatie en training
7 Toegankelijkheid en omgeving
8 Meer informatie

Type en mate van visuele beperking

Het type en de mate van visuele beperking spelen een cruciale rol bij het bepalen van hoe een persoon omgaat met zijn of haar visuele handicap. Deze factoren hebben invloed op de dagelijkse routines, de behoeften aan ondersteuning en de keuzes die iemand maakt om een bevredigend en onafhankelijk leven te leiden.

Type van visuele handicap

Het type van visuele beperking verwijst naar de specifieke aard van de oogaandoening of het gezichtsprobleem dat iemand heeft. Er zijn verschillende categorieën van visuele beperkingen, waaronder:

Slechtziend: Personen die slechtziend zijn, hebben nog een restvisus, zij het met beperkingen. Ze kunnen objecten, vormen en lichtwaarnemingen zien, maar hebben mogelijk moeite met het lezen van kleine lettertjes, het onderscheiden van kleuren of het waarnemen van details op afstand.
Tunnelzicht (gezichtsveldbeperking): Sommige mensen hebben een beperkt gezichtsveld, wat betekent dat ze alleen kunnen zien wat zich recht voor hen bevindt, terwijl hun perifere zicht (zicht aan zijkant) beperkt is.
Kleurenblindheid: Kleurenblindheid tast het vermogen aan om bepaalde kleuren te onderscheiden. Dit kan variëren van een milde tot ernstige beperking in het waarnemen van kleurverschillen.
Volledige blindheid: Volledige blindheid houdt in dat iemand helemaal geen zicht heeft. Dit betekent dat ze volledig moeten vertrouwen op andere zintuigen, zoals gehoor en tastzin, om de weg te vinden en informatie te verkrijgen.

Kleurencirkel

Mate van visuele handicap

De mate van visuele beperking verwijst naar de ernst van het gezichtsverlies binnen het specifieke type visuele beperking. Deze kan variëren van mild tot ernstig. Enkele voorbeelden zijn:

Milde visuele beperking: Personen met een milde visuele beperking hebben over het algemeen slechts kleine aanpassingen nodig in hun dagelijks leven. Ze kunnen bijvoorbeeld een vergrootglas gebruiken om kleine tekst te lezen.
Matige visuele beperking: Bij matige visuele beperkingen kan het nodig zijn om grotere aanpassingen te maken, zoals het gebruik van braille of aangepaste technologie om informatie te verkrijgen.
Ernstige visuele beperking: Personen met een ernstige visuele beperking kunnen veelal niet op traditionele visuele informatie vertrouwen en hebben gespecialiseerde training en hulpmiddelen nodig.
Volledige blindheid: Personen die volledig blind zijn, zijn afhankelijk van andere zintuigen en gespecialiseerde technologie om zich in hun omgeving te oriënteren en informatie te verwerven.

Leeftijd van begin van blind- of slechtziendheid

De leeftijd waarop iemand zijn of haar visuele beperking heeft ontwikkeld, is een belangrijk aspect bij het begrijpen van hoe ze met hun handicap omgaan en welke aanpassingsvaardigheden ze hebben ontwikkeld. Deze leeftijdsfactor kan variëren vanaf de geboorte tot op latere leeftijd en heeft aanzienlijke invloed op de perceptie van de visuele beperking en de strategieën voor het omgaan met de uitdagingen die het met zich meebrengt.

Vanaf de geboorte

Personen die vanaf de geboorte blind of slechtziend zijn, zijn van jongs af aan gewend aan een wereld zonder of weinig zicht en hebben vaak gespecialiseerde training en ondersteuning gekregen om hun vaardigheden te ontwikkelen. Hierdoor kunnen ze zich vaak goed aanpassen aan hun visuele beperking en hebben ze mogelijk een sterker gevoel van onafhankelijkheid ontwikkeld.

Op jonge leeftijd (kindertijd)

Personen die op jonge leeftijd blind of slechtziend zijn geworden, hebben vaak ook de mogelijkheid gehad om hun aanpassingsvaardigheden te ontwikkelen terwijl ze nog in de ontwikkelingsfase waren. Ze kunnen rekenen op ondersteuning van gezinsleden, scholen voor slechtzienden en blinden (BE en NL), en revalidatieprogramma’s (BE en NL) om hen te helpen de nodige vaardigheden en zelfvertrouwen op te bouwen.

Op volwassen leeftijd

Mensen die op volwassen leeftijd blind of slechtziend worden, staan voor een andere uitdaging. Ze hebben mogelijk al een groot deel van hun leven visueel afhankelijk doorgebracht en moeten nu leren omgaan met een abrupte verandering in hun visuele mogelijkheden. Dit kan emotioneel en praktisch uitdagend zijn, maar veel mensen in deze situatie kunnen met tijd en training nieuwe vaardigheden aanleren en hun onafhankelijkheid herwinnen.

Op late leeftijd

Personen die op late leeftijd blind of slechtziend worden, hebben vaak te maken met de uitdaging van veroudering in combinatie met een visuele handicap. Dit kan fysieke en cognitieve veranderingen met zich meebrengen die het omgaan met de blind- of slechtziendheid ingewikkelder maken. Niettemin zijn er revalidatieprogramma’s en diensten beschikbaar om mensen op latere leeftijd te helpen bij het omgaan met hun visuele beperking.

Persoonlijke hulpbronnen en ondersteuningssystemen

De beschikbaarheid van persoonlijke hulpbronnen en ondersteuningssystemen is van onschatbare waarde voor mensen met een visuele handicap. Deze factoren spelen een cruciale rol bij het vergroten van de zelfstandigheid, het verbeteren van de levenskwaliteit en het faciliteren van de participatie van blinde en slechtziende personen in de samenleving. Hieronder worden verschillende aspecten van persoonlijke hulpbronnen en ondersteuningssystemen besproken:

Technologische hulpmiddelen

Assistieve technologie omvat een breed scala aan hulpmiddelen en apparaten die zijn ontworpen om blinde en slechtziende personen te ondersteunen bij dagelijkse activiteiten. Dit kan onder meer omvatten:

Schermuitleesprogramma’s (screenreaders): Software die tekst op een computer of mobiel apparaat omzet in spraak of braille, waardoor gebruikers digitale inhoud kunnen toegankelijk maken.
Brailleleesregels: Apparaten met braillecellen die elektronische tekst omzetten in braille, waardoor gebruikers kunnen lezen en schrijven in braille.
Mobiliteitshulpmiddelen: Een witte stok en mobiliteits- en navigatieapps om zich veilig en zelfstandig te kunnen verplaatsen.
Audioboeken en tekst-naar-spraak-conversie: Toegang tot gedrukte materialen via gesproken audio of tekst-naar-spraak-software.
Aangepaste smartphones en tablets: Apparaten met ingebouwde toegankelijkheidsfuncties, zoals schermlezers en spraakopdrachten.

Vingers lezen braille op een brailleleesregel

Revalidatie en training

Opleiding en revalidatieprogramma’s zijn van essentieel belang om blinde en slechtziende personen te helpen vaardigheden te ontwikkelen en hun zelfvertrouwen te vergroten. Dit omvat:

Brailletraining: Het aanleren van braillelezen en -schrijven voor effectieve communicatie en toegang tot gedrukte informatie.
Mobiliteitstraining: Het aanleren van veilige en zelfstandige verplaatsingstechnieken, waaronder oriëntatie en mobiliteit met en zonder hulpmiddelen.
Technologische training: Het leren gebruiken van assistieve technologie en software voor toegang tot digitale informatie en communicatie.
Dagelijkse vaardigheden: Het aanleren van praktische vaardigheden, zoals koken, schoonmaken en persoonlijke verzorging, die belangrijk zijn voor onafhankelijkheid.

Ondersteuning

Sociale en emotionele ondersteuning spelen een grote rol in het welzijn van blinde en slechtziende personen. Dit omvat:

Ondersteunende netwerken: Partner, familie en vrienden die begrip, aanmoediging en praktische hulp bieden.
Lotgenoten: Via steungroepen kunnen visueel gehandicapte personen in contact komen met andere blinden en slechtzienden.
Blinden- en slechtziendenorganisaties (BE en NL): Organisaties en groepen die zich richten op de behoeften en belangen van blinde en slechtziende personen, waaronder sociale evenementen en activiteiten.
Professionele begeleiding: Toegang tot professionals, zoals maatschappelijk werkers of therapeuten, voor emotionele ondersteuning en advies bij psychologische uitdagingen.

De beschikbaarheid van deze persoonlijke hulpbronnen en ondersteuningssystemen is van vitaal belang voor blinde en slechtziende personen. Ze helpen bij het overwinnen van obstakels, het vergroten van onafhankelijkheid en het creëren van mogelijkheden voor een volwaardig en bevredigend leven. Het is belangrijk dat blinde en slechtziende personen toegang hebben tot deze middelen en dat er voortdurende ondersteuning beschikbaar is om hun vaardigheden en zelfvertrouwen te versterken.

Psychologische en emotionele factoren

Psychologische en emotionele factoren spelen een diepgaande rol bij het omgaan met een visuele handicap. De reactie op een visuele beperking kan sterk variëren van persoon tot persoon en kan een aanzienlijke impact hebben op het welzijn en de kwaliteit van leven van personen met visuele beperkingen. Hier zijn enkele belangrijke aspecten van de psychologische en emotionele dimensie van het omgaan met een visuele handicap:

Emotionele reacties

De emoties die mensen ervaren bij het geconfronteerd worden met een visuele handicap kunnen zeer divers zijn. Sommige veelvoorkomende emotionele reacties zijn onder meer:

Verdriet en rouw: Het verlies van het zicht kan leiden tot gevoelens van verdriet en rouw om het verlies van visuele mogelijkheden en de impact ervan op het dagelijks leven.
Angst en onzekerheid: Het vooruitzicht van leven met een visuele handicap kan angst en onzekerheid veroorzaken, vooral als het gaat om de onbekendheid met aanpassingen en het overwinnen van uitdagingen.
Depressie: Sommige personen kunnen neerslachtigheid en depressieve symptomen ontwikkelen als reactie op de veranderingen en de stress die gepaard gaan met het omgaan met een visuele handicap.

Diverse gezichtsicoontjes naast elkaar: van heel verdrietig naar naar heel blij

Zelfbeeld en zelfvertrouwen

Het zelfbeeld en zelfvertrouwen van blinde en slechtziende personen kunnen sterk worden beïnvloed door hun perceptie van hun handicap. Het ontwikkelen van een positief zelfbeeld en zelfvertrouwen is een cruciaal onderdeel van het omgaan met een visuele handicap en kan worden bevorderd door:

Zelfacceptatie: Het accepteren van de visuele handicap als een integraal deel van het zelf en het omarmen van de eigen identiteit.
Geloof in jezelf: Het ontwikkelen van het geloof in de eigen capaciteiten om uitdagingen aan te gaan en doelen te bereiken, zelfs met een visuele handicap.

Psychosociale ondersteuning

Psychosociale ondersteuning is van groot belang bij het omgaan met de psychologische en emotionele impact van een visuele handicap. Dit omvat:

Professionele begeleiding: Psychologen, counselors of maatschappelijk werkers kunnen personen helpen bij het omgaan met emoties en het ontwikkelen van copingmechanismen.
Steun van partner, familie en vrienden: Een ondersteunend netwerk van partner, familie en vrienden kan cruciaal zijn bij het bieden van begrip, empathie en praktische hulp.
Zelfhulpgroepen en lotgenotencontacten: Zelfhulpgroepen en deel uitmaken van groepen van of activiteiten met mensen met een visuele beperking kunnen leiden tot gedeelde ervaringen en empowerment.

Psychologische en emotionele factoren zijn een integraal onderdeel van het omgaan met een visuele handicap. Het ontwikkelen van veerkracht en het aanpakken van deze emoties zijn belangrijke stappen naar het leiden van een bevredigend en onafhankelijk leven met een visuele beperking. Het is ook van essentieel belang dat er toegankelijke en adequate psychosociale ondersteuning beschikbaar is voor blinde en slechtziende personen om hen te helpen bij hun emotionele welzijn.

Sociale ondersteuning en acceptatie

Sociale ondersteuning en acceptatie spelen een vitale rol in het leven van blinde en slechtziende personen. Een ondersteunend sociaal netwerk en acceptatie in de bredere samenleving kunnen een diepgaande impact hebben op hoe personen hun visuele handicap ervaren en hoe effectief ze ermee omgaan. Hier zijn enkele essentiële aspecten van sociale ondersteuning en acceptatie:

Partner, familie en vrienden

Emotionele steun: Partner, familieleden en vrienden kunnen emotionele steun bieden door begrip, aanmoediging en empathie te tonen.
Praktische hulp: Naast emotionele steun kunnen zij ook praktische hulp bieden, zoals hulp bij dagelijkse taken, reizen en toegang tot informatie.
Bevordering van zelfstandigheid: Zelfstandigheid aanmoedigen en in de capaciteiten van iemand met een visuele handicap geloven zijn essentieel voor hun welzijn.

Steun gevende handen

Professionele organisaties en ondersteunende netwerken

Revalidatie en onderwijs: Revalidatieprofessionals en onderwijsinstellingen die gespecialiseerd zijn in een visuele beperking bieden waardevolle training en ondersteuning.
Ondersteuningsgroepen: Lid worden van ondersteuningsgroepen en organisaties voor blinde en slechtziende personen kan leiden tot gedeelde ervaringen, informatie-uitwisseling en empowerment.

Acceptatie in de samenleving

Toegankelijkheid: Een samenleving die toegankelijk is voor blinde en slechtziende personen, met inbegrip van openbare gebouwen, openbaar vervoer en digitale platforms, vergemakkelijkt hun onafhankelijkheid en participatie.
Bevorderen van bewustzijn: Het vergroten van bewustzijn over visuele beperkingen in de samenleving kan vooroordelen verminderen en begrip vergroten.
Gelijke kansen: Gelijke kansen in onderwijs, werkgelegenheid en deelname aan activiteiten bevorderen de acceptatie en integratie van mensen met een visuele beperking.

Positieve sociale ondersteuning en acceptatie zijn van cruciaal belang voor het welzijn en de kwaliteit van leven van visueel gehandicapte personen. Ze vergroten het gevoel van eigenwaarde en empowerment, en ze moedigen personen aan om hun vaardigheden te ontwikkelen en een actieve rol te spelen in de samenleving. Het is van groot belang dat deze ondersteuning en acceptatie blijven groeien en dat inspanningen worden geleverd om een inclusieve en toegankelijke samenleving te bevorderen voor iedereen, ongeacht hun visuele mogelijkheden.

Educatie en training

Educatie en training spelen een cruciale rol in het omgaan met een visuele handicap. Het verwerven van de juiste kennis, vaardigheden en training is essentieel om zelfstandigheid, zelfvertrouwen en de mogelijkheid om volwaardig deel te nemen aan de samenleving te vergroten. Hier zijn enkele belangrijke aspecten van educatie en training voor blinde en slechtziende personen:

Braille- en leestechnieken

Brailletraining: Braille is een belangrijk communicatiemiddel voor blinde en slechtziende personen. Dankzij braille kunnen personen lezen, schrijven en informatie te verkrijgen op een efficiënte manier.
Luistervaardigheid: Luistervaardigheid is van vitaal belang, aangezien veel informatie wordt gedeeld in gesproken vorm, zoals audioboeken, podcasts en gesprekken.

Mobiliteitstraining

Oriëntatie en mobiliteit: Deze training helpt personen bij het veilig en zelfstandig navigeren in hun omgeving, zowel binnen als buiten. Het omvat het gebruik van taststokken, witte stokken en navigatiesystemen.
Openbaar vervoer: Het aanleren van reisvaardigheden voor gebruik van het openbaar vervoer vergroot de mobiliteit en onafhankelijkheid.

Technologische training

Screenreaders en toegankelijkheidstechnologie: Schermuitleesprogramma’s, spraakherkenning en andere toegankelijkheidshulpmiddelen voor computers en mobiele apparaten zijn essentieel voor het verkrijgen van digitale informatie en communicatie.
Aangepaste apps en software: Apps en software voor blinde en slechtziende personen, zoals navigatie-apps, tekstherkenningsapps, objectherkenningsapps en leesapps, kunnen de alledaagse functionaliteit vergroten.

Dagelijkse levensvaardigheden

Koken en huishoudelijke taken: Het aanleren van technieken en strategieën voor koken, schoonmaken en andere dagelijkse taken bevordert de onafhankelijkheid.
Persoonlijke verzorging: Het ontwikkelen van zelfzorgvaardigheden is belangrijk voor het behoud van de eigen gezondheid en welzijn.

Koken: Spaghetti met verse groenten klaarmaken

Werk- en onderwijskansen

Aanpassingen op de werkplek: Het aanbieden van redelijke aanpassingen op de werkplek, zoals schermuitleesprogramma’s en aangepaste werkstations, vergemakkelijkt de deelname aan het arbeidsproces.
Onderwijs en leermogelijkheden: Toegang tot (speciale) scholen, leraren en hulpmiddelen is essentieel voor het verkrijgen van onderwijs en het ontwikkelen van academische vaardigheden.

Toegankelijkheid en omgeving

Toegankelijkheid en de fysieke en sociale omgeving zijn van cruciaal belang voor blinde en slechtziende personen. Een toegankelijke omgeving biedt de nodige ondersteuning en maakt het mogelijk om volwaardig deel te nemen aan de samenleving. Hier zijn enkele belangrijke aspecten van toegankelijkheid en omgeving voor blinde en slechtziende personen:

Fysieke omgeving

Toegankelijke gebouwen: Fysieke structuren, zoals openbare gebouwen, scholen en werkplekken, moeten worden ontworpen met toegankelijkheid in gedachten. Dit omvat hellingen, liften, goed gemarkeerde trappen en brede deuren om de mobiliteit te vergemakkelijken.
Tastbare markeringen: Tastbare markeringen, zoals tactiele tegels en reliëfkaarten, helpen bij oriëntatie en de weg vinden voor mensen met een visuele beperking.
Geleidelijnen: Aanwezigheid van geleidelijnen, zoals geleidestroken met voelbare noppen, die personen leiden en helpen bij het lopen in openbare ruimtes.

Digitale en informatie toegankelijkheid

Toegankelijke websites en apps: Digitale platforms moeten voldoen aan toegankelijkheidsnormen, zodat blinde en slechtziende personen eenvoudig online informatie kunnen verkrijgen en communiceren.
Audiodescriptie: Audiodescriptie voor films, televisieprogramma’s en live-evenementen maakt visuele inhoud toegankelijk door aanvullende auditieve beschrijvingen te bieden.

Openbaar vervoer

Toegankelijk openbaar vervoer: Bussen, trams en treinen moeten worden uitgerust met hulpmiddelen voor blinde en slechtziende personen, zoals omroepsystemen.
Hulp op stations: Stations moeten worden uitgerust met personeel dat kan helpen bij het navigeren en in- en uitstappen van voertuigen.

Trein in beweging aan station waar mensen staan te wachten.

Sociale omgeving

Bewustzijn en acceptatie: Bewustzijn en begrip in de samenleving verminderen vooroordelen en bevorderen de acceptatie van blinde en slechtziende personen.
Inclusieve activiteiten: Evenementen, culturele activiteiten en sportevenementen moeten toegankelijk zijn voor blinde en slechtziende personen door middel van beschrijvingen, begeleiding en toegankelijke locaties.

Werk- en onderwijsomgeving

Redelijke aanpassingen: Werkplekken en onderwijsinstellingen moeten redelijke aanpassingen bieden, zoals screenreaders en braillematerialen, om gelijke kansen te garanderen.
Training en bewustzijn op de werkplek: Sensibilisering op de werkplek en training van collega’s en docenten dragen bij aan een inclusieve omgeving.

Toegankelijkheid en een omgeving die rekening houdt met de behoeften van blinde en slechtziende personen zijn van vitaal belang voor hun onafhankelijkheid en inclusie. Het bevordert de participatie in de samenleving, onderwijs, werkgelegenheid en vrijetijdsactiviteiten. Het is belangrijk dat regeringen, organisaties en de samenleving als geheel zich inzetten voor het creëren en handhaven van toegankelijke omgevingen om de kwaliteit van leven voor blinde en slechtziende personen te verbeteren.

Meer informatie

Deel dit:

Advertenties

Laatst bijgewerkt op 24 april 2024 – 13:34

Handicap & Integratie