Begrip van licht en kleuren voor personen zonder lichtperceptie
Licht en kleuren zijn begrippen die voor ziende mensen vanzelfsprekend lijken. Maar hoe leg je die uit aan iemand die blind geboren is en nooit licht heeft waargenomen? Ook al is het niet eenvoudig, je kunt deze abstracte ideeën wel benaderen via andere zintuigen en concrete vergelijkingen met ervaringen die je wel kent.
Inhoudsopgave
Hoe je als blinde persoon toch kleur en licht kunt begrijpen – vanuit de wetenschap
Ook al kun je licht en kleuren niet met je ogen waarnemen, toch zijn je hersenen in staat om die begrippen te verwerken en er een eigen betekenis aan te geven. Verschillende wetenschappelijke inzichten tonen hoe dit werkt, vooral via taal, associaties, zintuiglijke ervaringen en hersenaanpassing.
Hersenen zijn flexibel: het visuele brein werkt ook zonder zicht
Wanneer je blind geboren bent, blijft je visuele hersenschors (de visuele cortex) actief. Die wordt dan niet ingezet voor zicht, maar voor andere functies zoals luisteren, voelen of ruimtelijk denken.
Stel: je hoort iemand praten over een fel verlichte kamer. Ook al heb je nog nooit licht gezien, toch vertonen je hersenen soortgelijke activiteit als bij ziende mensen.
Meer hierover lees je in deze studie: Bavelier & Neville, 2002 – Nature Reviews Neuroscience
Kleuren begrijpen via taal en culturele verbanden
Blinde mensen bouwen abstracte netwerken op waarin kleuren verbonden zijn met woorden, emoties, symboliek of situaties. Zo kan je leren dat rood met gevaar, warmte of liefde te maken heeft, en blauw met rust of afstand.
Dit gebeurt niet visueel, maar op basis van ervaringen, taal en uitleg van anderen.
Onderzoek bevestigt dat blinde volwassenen even goed over kleur kunnen redeneren als zienden, via een andere weg: Bedny et al., 2011 – Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS)
Synesthesie: wanneer zintuigen zich vermengen
Synesthesie is een neurologisch fenomeen waarbij bijvoorbeeld geuren aanvoelen als kleuren, of woorden smaken oproepen. Ook blinde mensen kunnen dit ervaren. Het toont dat kleuren niet enkel visueel worden verwerkt, maar ook zintuiglijk of emotioneel kunnen aanvoelen.
Cytowic & Eagleman, 2009 – Wednesday is Indigo Blue: Discovering the Brain of Synesthesia
Praktische handleiding: Licht en kleur uitleggen aan blinde kinderen of volwassenen
Deze tips zijn bedoeld voor begeleiders, leerkrachten en ouders van blinde personen. Ze helpen om moeilijke, abstracte begrippen zoals licht en kleur tastbaar te maken via ervaring en taal.
Gebruik tastbare vergelijkingen
-
Licht = warmte op je huid (zoals zon), geluidsgolven (zoals muziek of wind), iets dat ‘aanwezig’ voelt.
-
Donkerte = stilte, koelte, iets wat er ‘niet’ is maar wel voelbaar.
-
Kleuren = smaken, geuren, materialen of emoties. Rood als warmte of woede. Blauw als stilte of zacht textiel.
Werk met ervaringen uit het echte leven
-
Laat je kind of cliënt buiten voelen hoe zonlicht aanvoelt versus schaduw.
-
Laat hem of haar verschillende stoffen voelen en koppel die aan kleurwoorden.
-
Speel met geluiden en muziek: hogere tonen voor ‘lichte’ kleuren, lage tonen voor ‘donkere’ kleuren.
Verbind kleuren aan emoties of situaties
-
Geel = blij, feest, lachen
-
Groen = natuur, frisheid
-
Zwart = rouw, stil, gesloten
-
Wit = sneeuw, leegte, fris
Maak er geen lesje van, maar laat dit spelenderwijs groeien, op maat van de persoon.
Hoe je je als blinde persoon toch iets kunt voorstellen bij licht en kleur
Ook al kun je geen licht zien of kleuren waarnemen, toch kun je begrijpen wat ze betekenen. Veel blinde mensen gebruiken andere zintuigen om zich er iets bij voor te stellen. Hier zijn een paar manieren die voor jou misschien ook werken.
Licht voelen als warmte
Als je buiten bent en de zon schijnt op je huid, dan voel je warmte. Dat is licht. Als het bewolkt is of je zit in de schaduw, dan voelt het koeler. Licht is dus iets wat je soms kunt voelen, zelfs als je het niet ziet.
Kleuren als gevoelens
Sommige kleuren kun je vergelijken met emoties. Bijvoorbeeld:
-
Rood voelt als opwinding, woede of warmte.
-
Blauw voelt als rust, stilte of een frisse bries.
-
Geel voelt als vrolijkheid of lachen.
-
Zwart voelt als stilte, kou of verdriet.
Je kunt ook denken aan kleuren als verschillende structuren:
-
Rood als iets scherps of warms.
-
Blauw als iets ronds en zachts.
Kleuren proeven of ruiken
Sommige mensen zeggen dat geel ‘zoet’ aanvoelt, zoals banaan of mango. Groen ruikt fris, zoals gras of munt. Zo kun jij zelf je eigen manieren vinden om kleuren te ‘voelen’, ‘proeven’ of ‘ruiken’.
Je hoeft dus niets te missen. Je brein maakt z’n eigen verbindingen. Kleuren en licht kun je op jouw manier leren begrijpen — zonder ogen, maar mét gevoel.
Meer informatie
- (Kleuren)blind of slechtziend: Hulpmiddelen om kleuren te zien
- Alles over achromatopsie (volledige kleurenblindheid)
- App Seeing AI: (Handgeschreven) tekst, objecten, gezichten, licht, kleuren en documenten herkennen voor blinden en slechtzienden
- Begrijpen en aanleren van kleuren aan blinde personen
- Brillen en lenzen voor kleurenblinden
- Gebruik van kleur en contrast voor slechtzienden
- Hoe kan je een mooie zonsop- of ondergang beschrijven voor blinden en slechtzienden?
- Hoe leg je het concept van een regenboog uit aan blindgeboren personen?
- Schilderen in huis: De juiste kleurkeuze voor slechtzienden
- Waarneming van kleuren door kleurenblinden
- Mis je het zien als je volledig blind geboren bent?02-07-2025 04:07:48
- Wat is beangstigend als je blind of slechtziend bent?02-07-2025 05:07:13
- Hoe voel je je als blinde of slechtziende persoon in een groep waar alles om het visuele draait?24-06-2025 01:06:32
- Onwetendheid over blindheid en slechtziendheid21-06-2025 01:06:09
- Blinden en slechtzienden zijn niet allemaal hetzelfde21-06-2025 05:06:24
- Rarara, wie ben ik? Herken je mijn stem niet? Weet je niet wie ik ben?11-06-2025 12:06:41
- Wat vraagt veel energie als je blind of slechtziend bent?10-06-2025 06:06:49
- Integratie komt van twee kanten07-06-2025 03:06:49
- Hoe breid je je sociale kring uit als je blind of slechtziend bent?30-05-2025 06:05:53
- Complimenten die ongemakkelijk voelen als je blind of slechtziend bent28-05-2025 04:05:02
- Angst om anderen tot last te zijn als je blind of slechtziend bent28-05-2025 06:05:52
- Irritatie bij blinden en slechtzienden26-05-2025 04:05:08
- Omgaan met schuldgevoelens als slechtziende of blinde persoon11-05-2025 11:05:26
- Omgaan met de vraag: “Bestaat er geen remedie voor je slechtziend- of blindheid?”11-05-2025 10:05:47
- BE: Lion-Francout prijs: Een prestigieuze jaarlijkse onderscheiding voor een volledig blinde persoon10-11-2024 06:11:50
- Zelfregulatie, hulp vragen en de zoektocht naar zin als je blind of slechtziend bent07-06-2024 01:06:05
- Ongemakkelijke stiltes bij blinden en slechtzienden31-05-2024 06:05:01
- Kan je wennen aan het blind of slechtziend geworden zijn?29-05-2024 06:05:20
- Overwin je innerlijke criticus: Leer jezelf waarderen, ook met een visuele beperking28-05-2024 03:05:49
- Piekeren als je blind of slechtziend bent28-05-2024 06:05:22
- Voldoende rust nemen als je blind of slechtziend bent28-05-2024 05:05:18
- Emotionele uitputting bij blinden en slechtzienden20-05-2024 12:05:55
- Gevoelens van ontoereikendheid bij blinden en slechtzienden20-05-2024 05:05:19
- Perfectionisme bij blinden en slechtzienden20-05-2024 05:05:10
- Prikkelbaarheid bij blinden en slechtzienden18-05-2024 12:05:41
- Zichzelf als blinde of slechtziende persoon vergelijken met andere blinden en slechtzienden18-05-2024 05:05:50
- Gevoelens van teleurstelling bij blinde en slechtziende personen17-05-2024 06:05:52
- Laat blinden en slechtzienden zélf beslissen15-05-2024 06:05:04
- Stereotypering van blinde en slechtziende personen14-05-2024 06:05:06
- Misvatting: Bewindvoering voor blinden en slechtzienden14-05-2024 06:05:51
- Kunnen blinden en slechtzienden gelukkig zijn?09-05-2024 11:05:15
- Praten over je gevoelens als je blind of slechtziend bent09-05-2024 07:05:11
- Zelfcompassie bij blinden en slechtzienden09-05-2024 07:05:20
- Waarom accepteren sommigen sneller hun visuele beperking dan anderen?09-05-2024 06:05:25
- Gevoelens van waardeloosheid als je blind of slechtziend bent07-05-2024 06:05:43
- Gevoelens van wanhoop als je blind of slechtziend bent07-05-2024 06:05:36
- Bang om met blinde of slechtziende mensen om te gaan06-05-2024 06:05:11
- Ongemakkelijke situaties en blunders als je blind of slechtziend bent03-05-2024 04:05:57
- Kwetsbaarheid bij blinden en slechtzienden03-05-2024 02:05:29
- Boosheid bij blinden en slechtzienden02-05-2024 06:05:39
- Gevoelens van miskenning bij blinden en slechtzienden28-04-2024 06:04:48
- Praat met blinden en slechtzienden niet enkel over hun beperking28-04-2024 06:04:43
- Ook positief ingestelde blinde en slechtziende personen ervaren dipjes27-04-2024 07:04:19
- Existentiële vragen en zingeving als je blind of slechtziend bent25-04-2024 06:04:20
- Omgaan met een visuele beperking zonder steun van je omgeving24-04-2024 06:04:58
- Strijden doet lijden tijdens rouwproces bij visuele beperking21-04-2024 12:04:06
- Wat “zien” volledig blinde personen?21-04-2024 07:04:01
- Staren naar blinde en slechtziende personen20-04-2024 12:04:43
- Jaloezie onder blinde en slechtziende personen17-04-2024 12:04:41
- Hoe kan je beelden van iets of iemand vormen als je blind bent?14-04-2024 06:04:11
- Veranderende manier van omgaan van anderen rond ontstane visuele handicap13-04-2024 01:04:33
- Voor jezelf opkomen: Assertiviteit voor mensen met een visuele beperking13-04-2024 07:04:44
- “Daar, die blinde / slechtziende!”12-04-2024 02:04:56
- Onwetendheid over visuele beperking: Omgaan met frustraties, tips en suggesties09-04-2024 04:04:17
- Tips om positief te blijven als je blind of slechtziend bent07-04-2024 01:04:07
- Ervaringsdeskundigheid met een visuele beperking inzetten06-04-2024 12:04:23
- Vragen en reacties aan partners van blinden en slechtzienden05-04-2024 06:04:51
- Ben je liever blind of doof?04-04-2024 12:04:43
- Zelfintroductie met een visuele beperking02-04-2024 04:04:28
- Behoefte aan “me-time” als je blind of slechtziend bent01-04-2024 06:04:57
- Herhaling bij de ontwikkeling van blinde en slechtziende kinderen30-03-2024 01:03:56
- Gevoelens van onrechtvaardigheid bij blinden en slechtzienden29-03-2024 07:03:25
- Contact maken met anderen als je blind of slechtziend bent18-03-2024 08:03:48
- Zelfmedelijden, een valkuil voor blinden en slechtzienden17-03-2024 01:03:57
- Leren voelen als je blind of slechtziend bent10-03-2024 03:03:15
- Betutteling van blinden en slechtzienden26-02-2024 06:02:36
- Overcompensatie van blind- of slechtziendheid25-02-2024 01:02:20
- Verlies van onafhankelijkheid bij blindheid of slechtziendheid24-02-2024 06:02:16
- Hoe leg ik mijn eigen blind- of slechtziendheid uit?19-02-2024 01:02:52
- Plots blind of slechtziend: Verlangen naar het leven van voor de visuele beperking03-02-2024 07:02:23
- Blind of slechtziend: Angst om buiten te komen18-01-2024 12:01:22
- Blind of slechtziend: Hoe kan je omgaan met onbedoelde goede adviezen?11-01-2024 06:01:48
- Vragen die je best niet aan een blinde of slechtziende persoon stelt09-01-2024 06:01:29
- Blind of slechtziend: Vaak meer tijd nodig13-12-2023 12:12:57
- Ongevraagd aanraken van blinden en slechtzienden11-12-2023 03:12:36
- Blind of slechtziend: Overgevoelig voor geluiden (hyperacusis)11-12-2023 01:12:00
- Blind of slechtziend en afspreken met andere blinde of slechtziende persoon09-12-2023 06:12:37
- Kijk verder dan de handicap!06-12-2023 01:12:10
- Zelfredzaamheid bij blinden en slechtzienden05-12-2023 12:12:21
- Impact van tastzin voor blinden en slechtzienden04-12-2023 07:12:23
- Slechtzienden die dichtbij het televisietoestel plakken25-11-2023 08:11:48
- Kunnen blinden bang zijn in het donker?24-11-2023 04:11:00
- Aanpassen aan het verlies van het gezichtsvermogen24-11-2023 07:11:17
- Inclusieve beeldvorming van blinden en slechtzienden in de media22-11-2023 03:11:00
- Negatieve en positieve vraagstelling rond een visuele beperking22-11-2023 11:11:27
- Identiteitsvorming bij blinden en slechtzienden21-11-2023 07:11:38
- Waarom hebben sommige blinden en slechtzienden alleen contact met lotgenoten?20-11-2023 03:11:14
- Waarom kijken blinden en slechtzienden soms naar hun smartphonescherm?18-11-2023 01:11:01
- Slechtzienden die absoluut gedrukte tekst willen blijven lezen16-11-2023 06:11:02
- Gevoelens van onderhandeling bij blinden en slechtzienden16-11-2023 07:11:36
- Gevoelens van minderwaardigheid bij blinden en slechtzienden15-11-2023 05:11:58
- Existentiële crisis bij blinden en slechtzienden15-11-2023 04:11:47
- Radeloosheid / Besluiteloosheid bij blinden en slechtzienden15-11-2023 08:11:16
- Misvatting: Dichterbij staan voor communicatie met blinden en slechtzienden09-11-2023 06:11:09
- Misvattingen: Blinden en slechtzienden leven in een instelling en kunnen niet werken09-11-2023 04:11:02
- Anderen die het leven van blinden en slechtzienden overnemen06-11-2023 04:11:52
- Waarom laten blinde mensen soms het licht aan?06-11-2023 06:11:33
- Neuroplasticiteit bij blinden31-10-2023 08:10:17
- Stigmatisering van blinden en slechtzienden30-10-2023 05:10:05
- Woede bij blinden en slechtzienden30-10-2023 05:10:37
- Schaamte bij blinden en slechtzienden30-10-2023 04:10:15
- Copingmechanismen bij blind- of slechtziendheid of oogproblemen30-10-2023 04:10:38
- Blindgeboren en blind geworden personen: Overeenkomsten en verschillen27-10-2023 06:10:22
- Hoe leg je het concept van een regenboog uit aan blindgeboren personen?27-10-2023 05:10:37
- Verlies van controle als je blind of slechtziend bent26-10-2023 01:10:35
- Motivatie en demotivatie bij blinden en slechtzienden24-10-2023 07:10:20
- Hulpeloosheid bij blinden en slechtzienden24-10-2023 06:10:23
- Acceptatie van visuele handicap (leren omgaan met je beperking)19-10-2023 01:10:00
- Waarom houden blinden de ogen open of juist gesloten?15-10-2023 03:10:31
- Concentratieproblemen bij blinden en slechtzienden15-10-2023 02:10:23
- Verwardheid / Verwarring bij blinden en slechtzienden15-10-2023 06:10:05
- Ontmoediging bij blinden en slechtzienden15-10-2023 05:10:43
- Omgaan met vergelijkingen van blindheid of slechtziendheid14-10-2023 04:10:35
- Machteloosheid en onmacht bij blinden en slechtzienden10-10-2023 07:10:55
- Hoe kan je omgaan met ongepaste opmerkingen van kinderen over blinden en slechtzienden?08-10-2023 06:10:37
- Verdriet bij blinden en slechtzienden08-10-2023 05:10:55
- Zelfacceptatie, zelfbeeld en eigenwaarde: Omarmen van het blind of slechtziend zijn07-10-2023 06:10:57
- Twijfels bij blinden en slechtzienden07-10-2023 05:10:44
- Blind of slechtziend: Omgaan met overdreven nieuwsgierigheid van anderen07-10-2023 04:10:03
- Toestand van verlamming (freeze-situatie) na een oogdiagnose05-10-2023 01:10:36
- Loslaten van je blind of slechtziend kind04-10-2023 06:10:19
- Hooggevoeligheid bij blinden en slechtzienden03-10-2023 11:10:41
- Zichtbare afwijkingen aan oog of ogen03-10-2023 06:10:24
- Humor en zelfspot bij het omgaan met een visuele handicap02-10-2023 02:10:36
- Omgaan met je visuele beperking: Welke factoren spelen mee?02-10-2023 01:10:43
- Begrip van licht en kleuren voor personen zonder lichtperceptie29-09-2023 04:09:06
- De rol van opvoeding, omgeving en sociale factoren bij het omgaan met een visuele handicap27-09-2023 03:09:46
- Impact van privacyschending bij blinden en slechtzienden27-09-2023 03:09:22
- Inleefwandelingen: De wereld ervaren van blinden en slechtzienden27-09-2023 07:09:34
- Visuele herinneringen als je blind of slechtziend bent25-09-2023 02:09:06
- Validisme bij blinde en slechtziende personen24-09-2023 05:09:35
- Steungroepen en patiëntenverenigingen voor blinden en slechtzienden24-09-2023 06:09:23
- Oogcontact maken door blinden en slechtzienden22-09-2023 05:09:45
- Grenzen stellen als je blind of slechtziend bent22-09-2023 07:09:00
- Blind of slechtziend en over de eigen grenzen heen gaan22-09-2023 06:09:49
- Wat missen blinden en slechtzienden het meest?20-09-2023 04:09:06
- Discriminatie van mensen met een visuele beperking20-09-2023 03:09:24
- Andere zintuigen versterken als je blind of slechtziend bent20-09-2023 03:09:22
- Frustratie bij blinden en slechtzienden18-09-2023 05:09:07
- Dineren in het donker: Voordelen, kenmerken en locaties in België en Nederland17-09-2023 01:09:55
- Simulatietools (apps, websites en brillen) voor slechtziendheid17-09-2023 12:09:47
- Omgaan met (extreme) bewondering en adoratie vanwege een visuele handicap16-09-2023 05:09:29
- Omgaan met reacties en vragen rond visuele handicap en oogproblemen15-09-2023 05:09:22
- Omgaan met een visuele beperking: Een persoonlijke reis14-09-2023 02:09:30
- De schoonheid van het onzichtbare: Wat is mooi?13-09-2023 11:09:09
- Zelfstigmatisering bij personen met een visuele beperking12-09-2023 12:09:28
- Kwaliteit van leven bij blinden en slechtzienden09-09-2023 11:09:45
- Ontkenning van een visuele beperking09-09-2023 06:09:42
- Ongeloof over blind- of slechtziendheid: “Jij kan wel goed zien!”04-09-2023 01:09:35
- Het gebruik van de woorden “zien”, “kijken” en “lezen” bij communicatie met blinden en slechtzienden03-09-2023 04:09:11
- Alle mensen zijn anders en uniek, ook blinden en slechtzienden02-09-2023 05:09:03
- Hoe leg ik kinderen uit wat het is om blind of slechtziend te zijn?02-09-2023 12:09:19
- Sociale isolatie bij blinden en slechtzienden01-09-2023 02:09:17
- Emoties bij anderen herkennen als je blind of slechtziend bent31-08-2023 12:08:18
- Hoe reageer je wanneer je geliefde slecht nieuws kreeg van de oogarts?31-08-2023 06:08:33
- Blind of slechtziend en weinig zelfvertrouwen31-08-2023 05:08:34
- De oogarts kan mij niet meer helpen en mijn zicht is of wordt heel slecht. Wat nu?30-08-2023 04:08:30
- Omgaan met de visuele wereld als je slechtziend of blind bent30-08-2023 08:08:11
- Blind of slechtziend: Eigen uiterlijk en zich opmaken27-08-2023 03:08:41
- Revalidatietraining voor blinden en slechtzienden26-08-2023 01:08:55
- Ervaren wat het is om slechtziend of blind te zijn25-08-2023 02:08:05
- Begrijpen en aanleren van kleuren aan blinde personen22-08-2023 02:08:13
- Werken de zintuigen van blinden en slechtzienden beter?22-08-2023 01:08:43
- Positieve aspecten aan leven met een visuele beperking17-08-2023 04:08:46
- Blind of slechtziend geboren en rouwproces rond afwezig of slecht gezichtsvermogen16-08-2023 01:08:35
- Ouderschap als je blind of slechtziend bent14-08-2023 07:08:48
- Blind of slechtziend: Hoe kan je een sociaal netwerk opbouwen en wat zijn de obstakels?11-08-2023 04:08:22
- Hoe leg je slechtziendheid uit en hoe ga je om met vooroordelen?11-08-2023 02:08:16
- Omgaan met non-verbale communicatie als je blind of slechtziend bent08-08-2023 03:08:37
- Blind of slechtziend: Rouwproces rond verlies van gezichtsvermogen08-08-2023 06:08:00
- Kunnen blinden beelden zien in hun dromen?07-08-2023 04:08:09
- Tips: Als partner omgaan met iemand die blind of slechtziend is05-08-2023 06:08:34
- Vooroordelen en misvattingen over mensen met een visuele beperking05-08-2023 01:08:39
- Universele pictogrammen voor blinden en slechtzienden05-08-2023 06:08:07
- Waarom dragen sommige blinden en slechtzienden een zonnebril?03-08-2023 06:08:37
- Repetitieve bewegingen en handelingen bij blinde en slechtziende personen29-07-2023 02:07:00
- Je bent blind of slechtziend als je …07-07-2017 12:07:25
- Blindismen: wat zijn ze en wat doen we ermee?01-11-2013 03:11:00
Laatst bijgewerkt op 30 juni 2025 – 16:43