Zelfstandig wonen als je blind of slechtziend bent

Een eigen stekje is een droom die velen koesteren, en dit geldt niet anders voor blinden en slechtzienden. Zelfstandig wonen met een visuele beperking kan een uitdaging lijken, maar dankzij een scala aan hulpmiddelen, slimme aanpassingen, en vooral de kracht van creativiteit, zijn de meeste huishoudelijke taken prima uitvoerbaar waardoor de levenskwaliteit van blinden en slechtzienden verbetert. In dit artikel onderzoeken we in detail hoe mensen met een visuele beperking zelfstandig kunnen wonen, inclusief praktische tips en inzichten in hoe ze dagelijkse activiteiten kunnen uitvoeren.

Het is belangrijk dat de mate van ondersteuning en de behoeften van blinden en slechtzienden sterk kunnen variëren. Sommigen kunnen volledig zelfstandig wonen met minimale hulp, terwijl anderen meer ondersteuning nodig hebben. Een ondersteunend netwerk van familieleden, vrienden en professionele diensten kan de sleutel zijn tot een succesvol en zelfstandig leven voor mensen met een visuele beperking.

Toegankelijke woonomgeving voor mensen met een visuele beperking

Een van de eerste stappen om zelfstandig te kunnen wonen met een visuele beperking, is het creëren van een toegankelijke en veilige woonomgeving. Dit omvat:

Aanpassingen aan de woning:

Duidelijke markeringen: Gebruik contrasterende kleuren, reliëfmarkeringen of tactiele stickers om belangrijke objecten te markeren, zoals deuren, ramen, lichtknoppen en stopcontacten.
Tastbare signalen: Plaats tastbare signalen op obstakels, zoals trappen, hoeken en meubels. Dit kan met behulp van textiel, rubberen strips of andere materialen met een voelbare structuur.
Toegankelijke toestellen: Kies voor apparaten met bedieningselementen die eenvoudig te herkennen en te gebruiken zijn, zoals spraakgestuurde apparaten of apparaten met grote knoppen en duidelijke symbolen. Denk aan aangepaste thermostaten, keukenapparatuur met spraakbediening en douchestoelen met ingebouwde handgrepen.

Veilig bewegen in huis:

Trapleuningen: Installeer stevige trapleuningen aan beide zijden van de trap. Zorg ervoor dat de leuningen goed te herkennen zijn en een comfortabele grip bieden.
Obstakelvrije looproutes: Zorg ervoor dat er geen obstakels in de looproute zijn, zoals meubels, snoeren of andere objecten. Houd looppaden vrij en vermijd smalle doorgangen.
Goede verlichting: Zorg voor een goede verlichting in alle ruimtes van de woning. Gebruik heldere lampen en vermijd verblinding. Plaats lampen op strategische plaatsen, zoals bij trappen, deuren en werkbladen.

Technologische hulpmiddelen:

Slimme thuisapparaten: Integreer slimme thuisapparaten om dagelijkse taken te automatiseren, zoals het bedienen van verlichting, thermostaten, deuren en sloten.
Spraakgestuurde technologieën: Gebruik spraakgestuurde technologieën zoals slimme luidsprekers om taken uit te voeren, zoals het afspelen van muziek, het instellen van timers en het beheren van agenda’s.
Navigatie-apps: Gebruik speciale navigatie-apps voor mensen met een visuele beperking om binnenshuis te navigeren.

Huishoudelijke taken

Sleutels

Het zoeken naar de juiste sleutel in een sleutelbos kan voor mensen met een visuele beperking een frustrerende taak zijn. Gelukkig zijn er verschillende oplossingen om sleutels te herkennen zonder te zien:

Markering met textuur:

Bevestig verschillende materialen aan de sleutels, zoals rubberen dopjes, stukjes stof of kleine metalen hangers. Kies voor materialen met een duidelijk voelbare structuur, zodat je ze met je vingers kunt onderscheiden.
Gebruik merkpasta in verschillende kleuren om de sleutels te markeren. Merkpasta is een kleverige substantie die opdroogt tot een rubberachtige laag. Je kunt de pasta aanbrengen op de sleutelkop of op de steel.

Sleutelhanger met voelbare aanduiding:

Gebruik een sleutelhanger met een braille-aanduiding of een reliëfsymbool. Zo kun je de sleutel herkennen door de vorm te voelen.
Kies voor een sleutelhanger met een geluidsignaal. Zo kun je de sleutel vinden door te luisteren.

Andere tips:

Bevestig een karabijnhaak aan de sleutelbos die je aan je broekriem of tas kunt bevestigen. Zo raak je de sleutels minder snel kwijt.
Bewaar de sleutels altijd op dezelfde plaats, zodat je ze weet te vinden.
Gebruik een sleutelkastje met vakjes voor de verschillende sleutels.
Vraag een familielid of vriend om je te helpen met het organiseren van je sleutels.

Hulpmiddelen:

Blindenorganisaties zoals Visio en Bartiméus bieden verschillende hulpmiddelen aan om sleutels te herkennen, zoals merkpasta, sleutelhangers met braille-aanduiding en sleutelkastjes.
Er zijn ook online shops die gespecialiseerd zijn in hulpmiddelen voor mensen met een visuele beperking.

Kledingkeuze en combinaties

Kledingkeuze is een vorm van zelfexpressie, en dat geldt ook voor mensen met een visuele beperking. Sommigen kiezen voor praktische kleding, terwijl anderen waarde hechten aan stijl en uitstraling.

Zelfstandig winkelen:

Zelfstandig winkelen voor kleding is mogelijk, maar kan een uitdaging zijn.
Sommigen nemen een vertrouwspersoon mee om te helpen bij het beoordelen van pasvorm, kleur en onvolkomenheden.
Er zijn hulpmiddelen beschikbaar, zoals kleurendectoren die kleuren benoemen.

Tips voor kledingkeuze:

Kies voor functionele kleding die comfortabel zit, veel zakken heeft en eenvoudig te onderhouden is.
Let op kleuren, stoffen en bijpassende accessoires.
Organiseer je kleding in setjes of per soort kledingstuk.
Ontwikkel een gevoel voor welke kledingstukken goed bij elkaar passen.
Gebruik basisstukken zoals witte broeken, donkere broeken of jeans die met alles te combineren zijn.

Hulpmiddelen:

Kleurendectoren: Deze apparaten benoemen kleuren, wat handig kan zijn bij het combineren van kleding.
Tastbare markeringen: Gebruik verschillende materialen zoals knopen, lint of stof om kledingstukken te markeren.
Braillelabels: Bevestig braille-labels aan kledingstukken om ze te herkennen.
Apps: Er zijn apps beschikbaar die kledingstukken kunnen beschrijven op basis van foto’s.

Tips voor online shoppen:

Lees de beschrijvingen van de kledingstukken aandachtig door.
Vraag de verkoper om extra informatie over de kleding, zoals de kleur, stof en pasvorm.
Bestel kledingstukken die je thuis kunt passen en retourneren.

Met een beetje planning en creativiteit is het mogelijk om een stijlvolle en praktische garderobe samen te stellen, zelfs met een visuele beperking.

Wassen en drogen

Wassen en drogen voor mensen met een visuele beperking

Wassen en drogen is een alledaagse klus die ook prima zelfstandig te doen is met een visuele beperking. Hieronder enkele tips:

Sorteren van de was

Gebruik verschillende wasmanden of bakken om de vuile was te sorteren.
Sorteer op basis van kleur (wit, lichtgekleurd, donkergekleurd) en materiaal (katoen, synthetisch, wol).
Een kleurendetector kan helpen om kleuren te herkennen.
Er zijn wasmachines met braille- of spraakbediening die het sorteren eenvoudiger maken.

Wassen

Kies voor een wasmachine met voelbare knoppen of markeringen.
Gebruik merkpasta om de knoppen te markeren.
Wasmachines met digitale displays zijn minder geschikt, tenzij er een tekstherkenningsapp beschikbaar is.
Volg de instructies in de handleiding van de wasmachine.
Er zijn sprekende wasmachines op de markt die het wasproces uitleggen.

Drogen

Kies voor een wasdroger met voelbare knoppen.
Gebruik merkpasta om de knoppen te markeren.
Volg de instructies in de handleiding van de wasdroger.

Extra tips

Gebruik wasmiddelen en wasverzachters met een herkenbare geur.
Vouw de was na het drogen op dezelfde manier, zodat je de kledingstukken gemakkelijk kunt herkennen.
Vraag een familielid of vriend om te helpen met het ophangen van de was.

Met een beetje planning en organisatie is het wassen en drogen van de was goed te doen, zelfs met een visuele beperking.

Strijken

Strijken kan een uitdaging zijn voor mensen met een visuele beperking, maar met de juiste tips en hulpmiddelen is het zeker mogelijk.

Tips voor het strijken:

Volg strijklessen van een ergotherapeut of thuisbegeleider van een blindenvereniging.
Leg het kledingstuk of de handdoek goed plat op de strijkplank.
Voel met je vingers over het strijkgoed om vouwen te detecteren.
Strijk in kleine banen.
Gebruik een strijkijzer met verschillende geluidssignalen.
Concentreer je op het geluid van de stoom en de hitte van het strijkijzer.
Oefening baart kunst!

Tips voor het vinden van externe hulp:

Vraag familie of vrienden om te helpen met strijken.
Huur een huishoudelijke hulp in.
Neem contact op met een lokale blindenvereniging voor ondersteuning.

Met de juiste tips en hulpmiddelen kun je zelfstandig je kleding strijken, zelfs met een visuele beperking.

Huis schoon maken

Opruimen, stofzuigen en poetsen zijn belangrijke taken om een schoon en opgeruimd huis te behouden, ongeacht of je blind of slechtziend bent en alleen woont. Hier zijn enkele tips en technieken die je kunnen helpen bij het uitvoeren van deze huishoudelijke taken:

Opruimen

Organisatie: Zorg voor een georganiseerde indeling van je huis. Plaats spullen op vaste plaatsen, zodat je ze gemakkelijk kunt vinden. Label dozen en opbergcontainers in braille of met grote, voelbare letters.
Gebruik van tastzin: Gebruik je tastzin om objecten te identificeren. Voel de vormen, texturen en afmetingen om te weten wat je vasthoudt.
Minimalisme: Overweeg om overbodige spullen weg te doen. Hoe minder rommel, hoe gemakkelijker het is om je huis netjes te houden.

Stofzuigen

Systeematische aanpak: Verdeel je ruimte in denkbeeldige secties en stofzuig elke sectie systematisch. Dit helpt je om geen plekken over te slaan.
Voelbare markeringen: Gebruik voelbare markeringen op de stofzuiger of op de vloer om de grenzen van elk gebied aan te geven.

Stofzuiger

Poetsen

Gebruik van tastzin: Tijdens het poetsen kun je je tastzin benutten om vuil en vlekken te detecteren. Voel met je handen of een vochtige doek of het oppervlak schoon is.
Braille-etiketten: Als je schoonmaakproducten hebt, kun je braille-etiketten of grote, tastbare labels aanbrengen om ze gemakkelijk te identificeren.
Checklists: Maak schoonmaakchecklists in braille of in groot lettertype om ervoor te zorgen dat je geen enkel gebied overslaat.
Hulpmiddelen: Gebruik schoonmaakhulpmiddelen die je helpen bij specifieke taken, zoals een plumeau met lange steel, een vloermop met vervangbare pads en een spons met een grove textuur voor hardnekkig vuil.
Professionele hulp: Overweeg om professionele schoonmaakhulp in te schakelen voor grondige reiniging, vooral voor moeilijk bereikbare plaatsen zoals ramen.

Extra tips:

Vraag familie of vrienden om te helpen met schoonmaken.
Huur een huishoudelijke hulp in.
Neem contact op met een lokale blindenvereniging voor ondersteuning.
Er zijn verschillende apps en technologieën beschikbaar die mensen met een visuele beperking kunnen helpen bij het schoonmaken.

Met de juiste tips en hulpmiddelen kun je zelfstandig je huis schoonmaken, zelfs met een visuele beperking.

Winkelen

Boodschappen doen kan met een witte stok en/of een blindengeleidehond. Sommige slechtzienden gaan zelfstandig winkelen en vragen indien nodig om hulp van een voorbijganger of een winkelmedewerker. Anderen gaan liever niet alleen en nemen een ziende begeleider mee, zoals een vriend(in), ouder of kinderen.

Keuken en koken

Koken is voor mensen met een visuele beperking nog steeds mogelijk, dankzij keuken- en kookhulpmiddelen zoals een anti-overkookplaatje, een maatbeker met braille-aanduidingen en een sprekende keukenweegschaal. Sommige ovens en magnetrons hebben goed voelbare knoppen, waardoor ze gemakkelijker te bedienen zijn. Er zijn ook alternatieven beschikbaar, zoals keramische of inductiekookplaten, voor mensen die geen traditionele gaspitten willen gebruiken.

Koken: Spaghetti met verse groenten klaarmaken

Administratie en postbehandeling

Voor administratieve taken, zoals het betalen van facturen en het verwerken van post, maken slechtzienden gebruik van een beeldschermloep, optische hulpmiddelen, en/of allerlei tekstherkenningsapps. Daarnaast kunnen voorleestoestellen, computers of mobiele apparaten met schermuitleessoftware (zoals Jaws, Supernova, ZoomText, NVDA, Talkback, VoiceOver, …) en scanners met OCR-programma’s worden gebruikt om brieven te lezen en boodschappenlijstjes te maken. Een brailleleesregel en brailleprinter kunnen eveneens van pas komen.

Het schrijven van enveloppen is voor sommigen mogelijk, maar anderen gebruiken een naamstempel of vragen een vertrouwenspersoon om te schrijven. Postzegels kunnen in het postkantoor zelf worden gemarkeerd, bijvoorbeeld door een paperclip aan de bovenkant van het velletje postzegels te bevestigen.

Bankzaken kunnen worden afgehandeld via mobiele apps, internetbankieren of door persoonlijk naar het bankkantoor te gaan. Sommige banken bieden zelfs rekeningafschriften in braille op aanvraag. Hoewel digitale oplossingen steeds populairder worden, zijn er nog steeds opties beschikbaar voor mensen die liever persoonlijk contact hebben met hun bank.

Tips voor blinden en slechtzienden

Huishoudelijke taken kunnen soms een uitdaging vormen voor mensen met een visuele beperking. Hier zijn enkele tips die kunnen helpen:

Leer specifieke vaardigheden:

Volg trainingen in huishoudelijke vaardigheden zoals koken, schoonmaken en wassen. Dit kan je leren van familie, vrienden, professionals van een blindenorganisatie of in een revalidatiecentrum.
Vraag om ondersteuning bij het aanleren van deze vaardigheden. Er zijn verschillende organisaties die hiermee kunnen helpen.

Etiketten en organisatie:

Gebruik tactiele etiketten om spullen te herkennen. Braille, reliëfmarkeringen of stickers met verschillende texturen kunnen hierbij helpen.
Ontwikkel een georganiseerd opbergsysteem voor je spullen. Zo weet je altijd waar alles staat.

Hulpmiddelen en apps:

Er zijn tal van apps en hulpmiddelen beschikbaar die gesproken instructies geven en helpen bij het uitvoeren van huishoudelijke taken.
Gebruik apps om boodschappenlijsten te maken, recepten te lezen en kooktijden te bewaken.
Er zijn speciale schoonmaakmiddelen met spraaklabels die je kunnen helpen bij het schoonmaken.

Extra tips:

Vraag om hulp: Aarzel niet om hulp te vragen aan familie, vrienden of professionals.
Wees creatief: Er zijn vaak verschillende manieren om een taak uit te voeren. Zoek naar oplossingen die voor jou werken.
Wees geduldig: Het kan even duren voordat je gewend bent aan het uitvoeren van huishoudelijke taken met een visuele beperking. Geef niet op!

Mobiliteit en vervoer

Zelfstandig wonen vereist ook dat blinden en slechtzienden zich kunnen verplaatsen. Hierbij zijn de volgende aspecten van belang:

Oriëntatie en mobiliteitstraining: Blinden en slechtzienden kunnen uitgebreide oriëntatie- en mobiliteitstraining krijgen. Mobiliteitsinstructeurs leren hen hoe ze veilig en zelfstandig routes kunnen plannen en volgen, oversteken met de witte stok en/of blindengeleidehond, openbaar vervoer gebruiken en omgaan met verkeerssituaties. Deze training is van onschatbare waarde voor hun zelfvertrouwen en onafhankelijkheid.
Openbaar vervoer: Toegang tot en onafhankelijk gebruik van openbaar vervoer is cruciaal. Blinden en slechtzienden moeten met andere woorden routes leren en vervoerschema’s kunnen begrijpen.
Technologische hulpmiddelen: Moderne technologie heeft tal van hulpmiddelen voor mobiliteit geïntroduceerd. Smartphone-apps, zoals routeplanners en ov-reisinformatie, bieden gesproken aanwijzingen en toegankelijke kaarten. Daarnaast zijn er draagbare navigatieapparaten die gesproken instructies geven tijdens het lopen.

Trein in beweging aan station waar mensen staan te wachten.

Noodsituaties en veiligheid

Noodsituaties kunnen uitdagend zijn voor blinden en slechtzienden. Enkele tips:

Noodplannen: Noodplannen met specifieke procedures voor evacuatie of hoe te reageren op noodsituaties zijn van vitaal belang.
Communicatie: Communicatiemiddelen zoals een mobiele telefoon met spraakgestuurde functies kunnen helpen bij het inroepen van hulp.

Sociale ondersteuning

Naast praktische aanpassingen en mobiliteit zijn sociale ondersteuning en ondersteunende diensten van onschatbare waarde voor blinden en slechtzienden die zelfstandig willen wonen. Dit artikel belicht het belang van sociale ondersteuning en de rol van familie, vrienden en gemeenschapsdiensten in dit proces.

Familie en vrienden

Familie en vrienden spelen vaak een centrale rol bij het ondersteunen van blinden en slechtzienden die zelfstandig willen wonen. Hun betrokkenheid en begrip kunnen een enorm verschil maken. Hier zijn enkele manieren waarop zij kunnen helpen:

Emotionele steun: Familie en vrienden kunnen een bron van emotionele ondersteuning zijn. Ze kunnen luisteren naar de uitdagingen en zorgen van de persoon met een visuele beperking en een luisterend oor bieden.
Praktische hulp: Dit kan variëren van het hulp bij boodschappen doen tot het voorlezen van post of het begeleiden bij medische afspraken.
Ondersteuning bij mobiliteit: Familieleden en vrienden kunnen helpen bij het vinden van de weg in de omgeving, bijvoorbeeld door als ‘zicht’ te fungeren tijdens wandelingen of uitstapjes.
Hulp bij administratieve taken: Het organiseren van documenten, papierwerk en financiën kan overweldigend zijn. Familieleden kunnen ondersteunen bij deze administratieve taken.

Ondersteunende diensten

Naast de steun van familie en vrienden zijn ondersteunende diensten een waardevolle bron van ondersteuning. Hier zijn enkele diensten die kunnen helpen:

Thuiszorg: Thuiszorgdiensten kunnen helpen bij dagelijkse taken zoals schoonmaken, koken en persoonlijke verzorging.
Maatschappelijk werkers: Maatschappelijk werkers kunnen begeleiding bieden bij emotionele uitdagingen en helpen bij het vinden van hulpbronnen en ondersteuning.
Geleidehondenscholen (BE en NL): Voor mensen die een geleidehond willen gebruiken, bieden gespecialiseerde scholen training voor zowel de persoon als de hond in een nieuwe omgeving.
Blindenverenigingen (BE en NL): Deze organisaties bieden informatie, educatie en sociale activiteiten voor mensen met een visuele beperking en hun families.

Andere blinden en slechtzienden

Alleen gaan wonen kan een grote stap zijn. Veel andere blinde en slechtzienden vertoeven echter in een vergelijkbare situatie en kunnen daardoor tips en adviezen geven aan mensen die hier nood aan hebben. Contact met andere blinden en slechtzienden kan live of digitaal via diverse steun- en lotgenotengroepen zoals onder andere praatgroepen, oogcafés, fora en Facebook-groepen.

Steun gevende handen

Meer informatie

Deel dit:

Advertenties

Laatst bijgewerkt op 23 april 2024 – 12:46

Hulp(middelen) & Ondersteuning