Feiten & cijfers over blind of slechtziend zijn

Inhoudsopgave

1 Wanneer ben je slechtziend of blind?
2 Hoeveel mensen hebben een visuele beperking?
3 Mobiliteit en toegankelijkheid
4 Onderwijs en opleiding
5 Aan het werk
6 Digitale samenleving
7 Jongeren
8 Ouderen
9 Waar staat Bartiméus Sonneheerdt voor?
10 Meer informatie

Wanneer ben je slechtziend of blind?

Je bent slechtziend als je gezichtsvermogen zo sterk verminderd is dat een bril niet meer helpt om goed te zien. Wanneer je minder dan 5% ziet of een gezichtsveld kleiner dan 10 graden hebt, noemen we dat ‘maatschappelijke blindheid’. Je ziet dan nog wel licht en de omtrekken van mensen en voorwerpen. Volledig blind ben je wanneer je helemaal niets ziet, ook geen licht.
Slechtziendheid of blindheid ontstaat meestal door een aandoening of ziekte die delen van het netvlies of de oogzenuw beschadigt. Soms ligt de oorzaak bij een storing in de verwerking van beelden in de hersenen.

Hoeveel mensen hebben een visuele beperking?

Op dit moment zijn er in Nederland ongeveer 345.000 blinden en slechtzienden. Dat aantal groeit en in 2025 zal het naar schatting rond de 380.000 liggen. Dit is een toename van bijna 20% ten opzichte van 2009. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn de vergrijzing en de stijging van het aantal mensen met diabetes. Ongeveer 85% van alle blinden en slechtzienden is 50 jaar of ouder. Daarbij komt dat visuele beperkingen bij vrouwen ongeveer twee keer zo vaak voorkomen als bij mannen.
Een visuele beperking beïnvloedt je deelname aan de maatschappij aanzienlijk. Het raakt veel aspecten van je leven en kan leiden tot praktische en technische problemen, maar ook tot psychosociale uitdagingen.

Mobiliteit en toegankelijkheid

Je moet je kunnen verplaatsen om zelfstandig je leven vorm te geven. Voor blinden en slechtzienden kost het vaak veel tijd en energie om van A naar B te komen. Soms ben je dan ook afhankelijk van anderen, bijvoorbeeld omdat je niet meer kunt of mag autorijden. Daarnaast wordt er bij de inrichting van openbare ruimtes zoals gebouwen, sportscholen, musea en bioscopen vaak onvoldoende rekening gehouden met jouw behoeften. Dit levert onnodige drempels op, waardoor volwaardige deelname aan de maatschappij lastiger wordt.

Onderwijs en opleiding

Er zijn zo’n 2500 tot 3000 blinde en slechtziende kinderen en jongeren die naar school gaan. Bijna driekwart van hen volgt onderwijs op een gewone school. Instellingen als Bartiméus Sonneheerdt zetten zich in om passend onderwijs te bieden: gewoon onderwijs waar dat kan, speciaal onderwijs waar dat nodig is.

Op gewone scholen loop je tegen specifieke uitdagingen aan. Je kunt niet altijd zomaar meedoen aan bijvoorbeeld gymles of buitenspelen. Sociale situaties kunnen lastig zijn om goed in te schatten of anders worden geïnterpreteerd. Vaak ben je sneller moe en heb je meer tijd nodig dan ziende leerlingen. Daarnaast is de lesstof soms moeilijk toegankelijk omdat veel methodes steeds meer met plaatjes werken.

Hier kunnen voeltekeningen een oplossing bieden: driedimensionale afbeeldingen die je met je vingers kunt ‘zien’. Ook het gebruik van digiborden en internet vereist extra aanpassingen.

Te vaak volgt een slechtziende of blinde jongere een opleiding die niet helemaal past bij zijn of haar niveau of wensen. Daarom is het belangrijk dat je goede begeleiding, hulpmiddelen en aangepaste lesmethoden krijgt.

Aan het werk

Van alle blinden en slechtzienden in Nederland werkt ongeveer 35%, tegenover 67% van de algemene beroepsbevolking. Praktische problemen, zoals reizen, kunnen een obstakel zijn. Maar ook onwetendheid bij werkgevers speelt een grote rol. Vaak weten zij niet welke aanpassingen mogelijk zijn en welke taken jij goed kunt uitvoeren. Met hulpmiddelen zoals een brailleleesregel, beeldschermvergroters en speciale software kun je prima aan het werk. Het is daarnaast belangrijk dat je zelfbewust bent en goed voorbereid wordt op de arbeidsmarkt. Organisaties zoals Bartiméus Sonneheerdt ondersteunen initiatieven die daarbij helpen.

Digitale samenleving

De samenleving digitaliseert snel. ICT biedt veel kansen, maar veel toepassingen zijn nog niet toegankelijk voor jou als slechtziende of blinde. Denk aan betaalautomaten, websites, OV-chipkaart, apps en social media. Hierdoor loop je vaak achter. Terwijl toegankelijke ICT juist je mogelijkheden op het gebied van werk, studie en vrije tijd flink kan vergroten.
Bartiméus Sonneheerdt werkt samen met ICT-specialisten om digitale ontwikkelingen bruikbaar te maken voor jou. Omdat ontwikkelingen snel gaan, is het belangrijk dat je mee kunt blijven doen. Er zijn grote verschillen binnen de groep blinden en slechtzienden, waardoor oplossingen meestal maatwerk zijn. Innovatieve hulpmiddelen, slimme aanpassingen en begeleiding maken vaak veel mogelijk.

Jongeren

Onderzoeken laten zien dat blinde en slechtziende jongeren vaker problemen ervaren met sociale vaardigheden dan jongeren zonder visuele beperking. Dit leidt soms tot minder daten, minder vriendschappen, minder afgeronde opleidingen en minder vaak een baan. Tegelijkertijd willen jongeren graag onafhankelijk zijn, terwijl ze juist in hun levensfase goed kunnen profiteren van ondersteuning. Daarom ondersteunt Bartiméus Sonneheerdt projecten zoals het maatjesproject, die jou helpen om optimaal mee te doen in de maatschappij.

Ouderen

De meerderheid van de blinden en slechtzienden is ouder dan 55 jaar. Door de vergrijzing neemt dat aantal nog toe. Vaak komen problemen met het zicht samen met andere ouderdomskwalen. Veel ouderen weten niet dat er iets aan hun verslechterende zicht gedaan kan worden en zoeken daarom geen hulp. Daardoor raken ze soms langzaam geïsoleerd, omdat ze niet meer mee kunnen doen aan hobbyclubs of niet meer kunnen lezen of puzzelen. Slechtziende ouderen hebben bovendien een grotere kans op depressie dan ouderen met goed zicht (40% tegenover 10%). Daarom zet Bartiméus Sonneheerdt zich in om hier bewustzijn over te creëren en initiatieven te ondersteunen die sociale isolatie voorkomen of doorbreken.

Waar staat Bartiméus Sonneheerdt voor?

Bartiméus Sonneheerdt staat al sinds 1915 klaar voor blinden en slechtzienden. We geven jou de kans zelfstandig te leven, mee te doen in de maatschappij en je talenten te ontwikkelen. Om dat te bereiken zamelen wij geld in voor innovatieve projecten en maken we mensen bewust van de uitdagingen die je dagelijks tegenkomt.

Dankzij giften van particulieren kunnen we bijvoorbeeld een app met audionavigatie ontwikkelen, zodat je zonder hulp van anderen erop uit kunt (https://www.heareapp.com). Ook is er een computerprogramma om op een interactieve en leuke manier braille te leren. Daarnaast ondersteunen we onderzoek naar de beste manieren om blinde en slechtziende jongeren te coachen, en ontwikkelen we een intelligente witte stok om veilig en zelfstandig op pad te gaan (Icane.org). Ook is er een online service om digitale documenten om te zetten naar grote letters of gesproken tekst, bijvoorbeeld

SteunBartimeus.nl

Meer informatie

Bron: Keunen, J.E.E. ; Verezen, C.A. ; Imhof, S. ; Rens, G.H.M.B. van ; Asselbergs, M.B. ; Limburg, J.J., Toename in de vraag naar oogzorg in Nederland 2010-2020. Ned. Tijdschr. Geneeskd. 2011;155:A3461.

Deel dit:

Advertenties

Laatst bijgewerkt op 11 juni 2025 – 16:45

Medisch