De invloed van het gebruik van medicatie op de ogen en ooggezondheid

Medicatie speelt een cruciale rol in de gezondheidszorg, en veel mensen zijn afhankelijk van verschillende soorten geneesmiddelen om hun algehele welzijn te behouden of ziekten te behandelen. Wat vaak over het hoofd wordt gezien, is de impact van medicatie op de ogen en ooggezondheid. In dit artikel worden verschillende soorten medicijnen besproken, hun doelen en hoe ze van invloed kunnen zijn op de ogen.

Disclaimer: Voor specifieke vragen of zorgen met betrekking tot medicatie en ooggezondheid wordt ten zeerste aangeraden om direct contact op te nemen met een gekwalificeerde zorgverlener, zoals je apotheker, huisarts of oogarts. De informatie in dit artikel dient uitsluitend als algemene richtlijn en educatieve doeleinden en vervangt geen professioneel medisch advies.

Inhoudsopgave

1 Alfablokkers
2 Anti-aritmica
3 Antibiotica
4 Anticholinergica
5 Anticonvulsiva
6 Antidepressiva
7 Antihistaminica
8 Anti-malariamedicijnen
9 Antistollingsmiddelen
10 Bisfosfonaten
11 Corticosteroïden
12 Hormonale medicatie
13 Medicatie voor diabetes
14 Niet-steroïdale Anti-inflammatoire Geneesmiddelen (NSAID’s)
15 Statines
16 Tranquillizers
17 Vitamine A
18 Meer informatie

Alfablokkers

Alfablokkers worden vaak voorgeschreven om de bloeddruk te verlagen en prostaatgerelateerde aandoeningen te behandelen.

Het gebruik van alfablokkers kan mogelijk leiden tot het intra-operatieve Floppy Iris Syndroom, een oogaandoening die tijdens cataractchirurgie kan optreden. Deze medicijnen beïnvloeden de gladde verwijdende spieren van de iris, wat resulteert in onvoldoende pupilverbreding. Hierdoor kan de pupil tijdens de staaroperatie onverwacht krimpen, wat de ingreep bemoeilijkt voor de chirurg. Bovendien kunnen sommige alfablokkers, zoals doxazosine, pupilverwijding veroorzaken, resulterend in wazig zicht en moeite met het aanpassen aan veranderingen in lichtniveaus. Dit kan met name gevaarlijk zijn bij nachtelijk autorijden.

National Library of Medicine – Doxazosin

Wazig beeld van een kantoorinterieur

Anti-aritmica

Anti-aritmica worden gebruikt om hartritmestoornissen te behandelen.

Hoewel ze levensreddend kunnen zijn, kunnen sommige van deze medicijnen, zoals amiodaron, leiden tot oogproblemen zoals fotofobie (lichtgevoeligheid) en vertroebeld zicht. Dit kan de kwaliteit van leven van de patiënt aantasten. Het gebruik van amiodaron kan bij patiënten tevens leiden tot de vorming van kleine afzettingen in het hoornvlies, de lens, het netvlies en de oogzenuw. Deze afzettingen zijn vaak gegroepeerd in een pluimvorm en lijken op de snorharen van een kat. Hoe hoger de dosis van dit medicijn is, hoe uitgebreider deze afzettingen in de ogen te vinden zijn. Hoewel dit meestal niet leidt tot ernstige problemen met de gezichtsscherpte, kunnen sommige patiënten lenstroebelingen ervaren. Andere mogelijke oogaandoeningen zijn onder andere keratitis (hoornvliesontsteking), hoornvlieszweren, pijn aan de ogen, cornea-oedeem (zwelling van het hoornvlies), neuritis optica (ontsteking van de oogzenuw), retinopathie (netvliesaandoening) en scotomen (blinde vlekken). Over het algemeen zijn echter weinig problemen met het gezichtsvermogen te verwachten, en deze bijwerkingen verdwijnen meestal wanneer de medicatie wordt gestaakt.

American Academy of Ophthalmology – Amiodarone

Antibiotica

Sommige antibiotica, zoals tetracyclines, kunnen fotosensitiviteit veroorzaken. Fotosensitiviteit betekent dat de ogen gevoeliger worden voor licht (fotofobie). Wanneer patiënten deze antibiotica gebruiken, kan blootstelling aan zonlicht leiden tot verhoogde irritatie en ongemak in de ogen. Het is daarom belangrijk voor patiënten die tetracyclines of vergelijkbare antibiotica gebruiken om zich bewust te zijn van deze bijwerking en hun ogen te beschermen tegen overmatige blootstelling aan zonlicht tijdens de behandeling met deze medicijnen. Ze dragen daarom best een zonnebril of vermijden best fel zonlicht.

Clinical Ophthalmology – Tetracycline and Eye Sensitivity

Zonlicht

Anticholinergica

Anticholinergica worden gebruikt als hulpmiddel bij anesthesie en voor de behandeling van diverse aandoeningen, waaronder gastro-intestinale, neurologische en longaandoeningen, hypertensie (verhoogde bloeddruk), spierstijfheid (spasticiteit) en meer.

Patiënten die anticholinergica gebruiken, kunnen last krijgen van wazig zicht en/of droge ogen door het effect van deze medicijnen op de accommodatiespieren van de ogen. Bovendien kunnen de pupillen verwijden, wat bij sommige patiënten met een ondiepe voorkamer een aanval van acuut gesloten hoek glaucoom kan uitlokken. Het gebruik van andere medicijnen kan ook leiden tot de ontwikkeling van glaucoom, zoals niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s), antibiotica, diuretica voor de behandeling van hypertensie en medicatie tegen acne.

Medscape – Anticholinergic Drugs

Anticonvulsiva

Anticonvulsiva worden voorgeschreven voor de behandeling van epilepsie en andere neurologische aandoeningen. Ze helpen bij het beheersen van ongecontroleerde elektrische activiteit in de hersenen.

Sommige anticonvulsiva kunnen oogaandoeningen veroorzaken, waaronder diplopie (dubbelzien) en nystagmus (onvrijwillige oogbewegingen), wat het zicht kan aantasten. Patiënten die deze medicijnen gebruiken, moeten zich bewust zijn van deze mogelijke bijwerkingen en deze bespreken met hun arts of oogarts.

Epilepsy Foundation – Antiepileptic Drugs and Vision

Antidepressiva

Antidepressiva, zoals tricyclische antidepressiva (TCA’s) en selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s), worden voorgeschreven voor de behandeling van een depressie en andere stemmingsstoornissen.

Bij sommige patiënten kunnen antidepressiva leiden tot bijwerkingen zoals wazig zicht, dubbelzien en veranderingen in oogbewegingen. Deze effecten kunnen van invloed zijn op de visuele perceptie. Als patiënten dergelijke symptomen ervaren, is het belangrijk om dit met hun arts te bespreken.

American Academy of Ophthalmology – Antidepressants and Vision

Medicijnen (verschillende soorten verpakkingen met tabletten)

Antihistaminica

Antihistaminica worden voorgeschreven om allergische reacties te verminderen en symptomen zoals jeuk, niezen en een loopneus te verlichten.

Het gebruik van antihistaminica kan leiden tot droge ogen, wat ongemak en oogirritatie kan veroorzaken. Patiënten die deze medicijnen nemen, moeten zich bewust zijn van deze bijwerking en, indien nodig, kunsttranen gebruiken om de symptomen te verlichten.

American Optometric Association – Allergy Medications and Your Eyes

Anti-malariamedicijnen

Anti-malariamedicijnen, zoals chloroquine en hydroxychloroquine, worden gebruikt voor de behandeling van malaria en kunnen ook worden voorgeschreven voor de behandeling van verschillende collageenaandoeningen, waaronder systemische lupus erythematosus.

Ogen: Langdurig en regelmatig gebruik van deze medicijnen kan leiden tot de ontwikkeling van hoornvliestroebelingen, ook wel corneale opaciteiten genoemd, en veranderingen in de macula van het oog. Deze veranderingen gaan vaak gepaard met een afname van de gezichtsscherpte. Bij het medicijn hydroxychloroquine treden vergelijkbare bijwerkingen op, maar met een lagere frequentie bij normale doseringen. De resulterende retinopathie kan asymptomatisch zijn of leiden tot metamorfopsie (een vervormd beeld) en problemen bij het lezen of uitvoeren van fijne visuele taken als gevolg van scotomen (blinde vlekken). Hoewel de gezichtsscherpte meestal goed blijft, kunnen patiënten andere symptomen ervaren, zoals amblyopie (een lui oog), plotse blindheid, cycloplegie (verlamming van de accommodatiespier in het oog), diplopie (dubbelzien), het zien van donkere beelden, fotofobie (overgevoeligheid voor licht), het waarnemen van rode of groene halo’s rond lichtbronnen en het zien van gele knipperende lichten.

Onderzoeken door de oogarts: Patiënten die deze medicijnen gebruiken, moeten worden onderzocht door een oogarts, die aanvullende oogonderzoeken zal uitvoeren om ooggerelateerde complicaties in kaart te brengen. Deze onderzoeken omvatten elektro-oculografie, elektroretinografie, fluoresceïneangiografie, kleurentests, kleurfundusfotografie (waarbij de achterkant van de ogen wordt onderzocht) en maculaonderzoeken.

Differentiële diagnose: Een oogarts voert al deze onderzoeken uit om verwarring met andere oogaandoeningen te voorkomen, zoals centrale sereuze chorioretinopathie, de ziekte van Best (vitelliforme maculadystrofie), de ziekte van Fabry (stapelingsziekte met vetophoping) en leeftijdsgebonden maculadegeneratie, waarbij het centrale zicht vervaagt.

American Academy of Ophthalmology – Chloroquine and Hydroxychloroquine Retinopathy

Beeld van wat een persoon met maculadegeneratie zou kunnen zien

Antistollingsmiddelen

Antistollingsmiddelen, zoals warfarine, vertragen de bloedstolling en voorkomen bloedstolsels.

Over het algemeen veroorzaken antistollingsmiddelen zelden bijwerkingen aan de ogen. Ze veroorzaken geen subconjunctivale bloedingen (bloedingen onder het oogbindvlies), maar ze verlengen mogelijk wel de bloedingstijd van dit type oogbloedingen. In sommige gevallen stoppen patiënten met dit soort medicatie voordat oogchirurgie plaatsvindt. Daarnaast verhoogt frequent gebruik van aspirine het risico op leeftijdsgebonden maculadegeneratie. Dit risico neemt toe naarmate de patiënt meer aspirine gebruikt.

American Society of Hematology – Warfarin and Visual Changes

Bisfosfonaten

Bisfosfonaten worden vaak gebruikt om botontkalking te behandelen, zoals bij osteoporose.

Bisfosfonaten kunnen in zeldzame gevallen bijwerkingen aan de ogen veroorzaken, zoals een ontsteking van de oogkas, uveïtis en scleritis. Deze bijwerkingen zijn omkeerbaar wanneer de patiënt stopt met de medicatie. Andere symptomen zijn een wazig gezichtsvermogen, oogpijn, conjunctivitis (oogbindvliesontsteking) en bilaterale anterieure uveïtis (oogontsteking van straallichaam en iris, en dit aan beide ogen).

National Institutes of Health – Alendronate

Corticosteroïden

Corticosteroïden worden voorgeschreven voor ontstekingsaandoeningen.

Langdurig gebruik van corticosteroïden kan leiden tot cataractvorming en glaucoom. Regelmatige oogcontroles zijn essentieel voor patiënten die corticosteroïden gebruiken.

American Academy of Ophthalmology – Corticosteroid Side Effects

Hormonale medicatie

Hormonale medicatie, zoals hormonale substitutietherapie en anticonceptiepillen, kan leiden tot veranderingen in het oogvocht en de oogdruk. Dit kan resulteren in droge ogen of een verhoogd risico op glaucoom.

International Journal of Women’s Health – Hormonal Therapy and Ocular Surface

Medicatie voor diabetes

Medicijnen die worden gebruikt om diabetes te behandelen, kunnen invloed hebben op de bloedvaten in het oog en het netvlies. Dit kan leiden tot diabetische retinopathie, een aandoening die het gezichtsvermogen kan schaden.

American Diabetes Association – Diabetes and Eye Complications

Beeld van wat een persoon met diabetische retinopathie zou kunnen zien

Niet-steroïdale Anti-inflammatoire Geneesmiddelen (NSAID’s)

Niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) worden vaak gebruikt om ontstekingen en pijn te behandelen.

Langdurig gebruik van sommige NSAID’s, zowel in orale vorm als oogdruppels, kan leiden tot irritatie, roodheid en branderigheid van de ogen. In zeldzame gevallen kunnen ze zelfs het risico op hoornvliesbeschadiging vergroten.

National Eye Institute – NSAID’s and the Eye

Statines

Statines worden vaak voorgeschreven om cholesterol te verlagen.

Hoewel zeldzaam, kunnen sommige patiënten bijwerkingen ervaren zoals een wazig zicht bij het gebruik van statines.

European Heart Journal – Statins and the Eye

Tranquillizers

Sommige tranquillizers, zoals diazepam, worden gebruikt om angst en spanning te verminderen.

Diazepam kan tijdelijke visuele stoornissen veroorzaken, zoals dubbelzien. Dit kan van invloed zijn op de dagelijkse activiteiten en alertheid van de patiënt.

MedlinePlus – Diazepam

Vitamine A

Vitamine A is essentieel voor ooggezondheid.

Overmatig gebruik van vitamine A kan leiden tot toxische niveaus in het lichaam, wat oogproblemen kan veroorzaken, waaronder een wazig zicht en oogirritatie.

National Institutes of Health – Vitamin A

De impact van medicijnen op de ogen en ooggezondheid kan sterk variëren van persoon tot persoon. De hier verstrekte informatie dient uitsluitend als algemene richtlijn en educatieve doeleinden. Patiënten moeten altijd hun zorgverlener raadplegen voor specifieke vragen of zorgen met betrekking tot medicatie en ooggezondheid. Regelmatige oogcontroles zijn belangrijk, vooral bij langdurig medicatiegebruik, om eventuele problemen vroegtijdig op te sporen en de ooggezondheid te behouden. Je gezichtsvermogen is kostbaar, dus het is belangrijk dit te beschermen en te verzorgen.

Oogonderzoek bij oogarts

Meer informatie

Deel dit:

Advertenties

Laatst bijgewerkt op 1 april 2024 – 06:21

Medisch