Waarom gebruiken niet alle blinden en slechtzienden hulpmiddelen?

Er bestaan tal van hulpmiddelen en aanpassingen die het leven van blinden en slechtzienden een stuk eenvoudiger kunnen maken. Denk aan brailleleesregels, een blindengeleidehond, schermuitleesprogramma’s en loepen. Ondanks de beschikbaarheid van deze hulpmiddelen, maken niet alle blinden en slechtzienden er gebruik van. In deze tekst bespreken we de verschillende redenen waarom dit kan zijn.

Inhoudsopgave

1 Geen behoefte
2 Zelfredzaamheid
3 Kosten
4 Gebruiksgemak
5 Stigma
6 Mentale barrières en acceptatie van hulpmiddelen
- 6.1 Ontkenning, rouw en angst
- 6.2 Schaamte, acceptatie en stigma
7 Onvoldoende kennis en informatie
8 Andere factoren
9 Tips voor het wel gebruiken van hulpmiddelen voor blinden en slechtzienden:
10 Meer informatie

Geen behoefte

Sommige blinden en slechtzienden hebben, ondanks hun visuele beperking, geen behoefte aan hulpmiddelen. Ze hebben geleerd om te functioneren zonder hulpmiddelen en ervaren geen belemmeringen in hun dagelijks leven. Dit kan komen doordat:

Ze een milde visuele beperking hebben die hun dagelijkse activiteiten niet of nauwelijks belemmert.
Ze zich goed hebben aangepast aan hun visuele beperking en compensatiestrategieën hebben ontwikkeld. Ze hebben geleerd om hun andere zintuigen, zoals gehoor en tast, te gebruiken om hun omgeving waar te nemen.
Ze het geen probleem vinden om hulp te vragen aan anderen.
Hulpmiddelen voor sommige personen met een visuele beperking in bepaalde omstandigheden niet per se nodig of van toepassing zijn. Als ze bijvoorbeeld geen noodzaak hebben om een binnenruimte te kunnen visualiseren, of een waarschuwing te krijgen van alle obstakels die zich op de stoep bevinden, dan is een hulpmiddel dat hierbij helpt niet relevant.
Sommige mensen al oudere hulpmiddelen hebben die nog steeds goed functioneren. Ze zien geen noodzaak om nieuwe hulpmiddelen aan te schaffen, zolang de oude hulpmiddelen voldoen.

Zelfredzaamheid

Sommige blinden en slechtzienden hechten veel waarde aan hun zelfredzaamheid. Ze willen liever geen hulpmiddelen gebruiken, omdat ze het gevoel hebben dat ze hierdoor afhankelijk worden van anderen. Dit kan komen doordat:

Ze bang zijn om hun onafhankelijkheid te verliezen.
Ze zich trots voelen op wat ze zonder hulpmiddelen kunnen bereiken.
Ze het gevoel hebben dat het gebruik van hulpmiddelen een teken van zwakte is.

Kosten

Hulpmiddelen kunnen kostbaar zijn. Niet iedereen heeft de financiële middelen om hulpmiddelen te kopen of te huren. Hoewel deze vaak vergoed worden door de overheid, is dit niet altijd, in elke situatie en/of voor iedereen het geval. De kosten van hulpmiddelen kunnen een barrière vormen voor het gebruik ervan, doordat:

De kosten niet volledig worden vergoed door de overheid.
Mensen een laag inkomen hebben en de kosten van (het gebruik en/of onderhoud van) hulpmiddelen niet kunnen dragen.
De vergoedingsprocedure ingewikkeld of langdurig is.

Er zijn diverse fondsen (vaak gekoppeld aan blindennazorgwerken) die kunnen helpen bij financiële uitdagingen. Ook is het mogelijk om hulpmiddelen tweedehands te kopen (al dan niet bij een hulpmiddelenleverancier).

Gebruiksgemak

Sommige hulpmiddelen zijn complex en vereisen een lange leercurve. Dit kan een barrière vormen voor mensen die niet gemotiveerd zijn om de tijd te investeren om te leren hoe ze het hulpmiddel moeten gebruiken. Dit kan komen doordat:

Ze moeite hebben met het leren van nieuwe technologieën.
Ze geen technische ondersteuning hebben om hen te helpen bij het gebruik van hulpmiddelen.
Ze de hulpmiddelen te ingewikkeld of onhandig vinden om te gebruiken.

Wanneer dit nodig en gewenst is, kan vaak een ergotherapeut (van een blindennazorgwerk), hulpmiddelenleverancier en/of lotgenoot helpen bij het leren werken met hulpmiddelen.

Icoontjes van social media: Sommige mensen die blind of slechtziend zijn, vinden het heel moeilijk om een smartphone met allerlei apps te gebruiken

Stigma

Sommige mensen ervaren een stigma rond het gebruik van hulpmiddelen. Ze zijn bang om als minderwaardig of afhankelijk gezien te worden. Dit stigma kan komen doordat:

De maatschappij een negatief beeld heeft van mensen met een handicap.
Mensen met een visuele beperking zich schamen voor hun beperking.
Ze bang zijn om te worden gediscrimineerd of uitgesloten.

Mentale barrières en acceptatie van hulpmiddelen

Mentale barrières kunnen een belangrijke rol spelen bij de keuze van blinden en slechtzienden om al dan niet hulpmiddelen te gebruiken. Naast de praktische bezwaren die hierboven zijn genoemd, kunnen psychische en sociale factoren een grote impact hebben op de acceptatie van hulpmiddelen.

Ontkenning, rouw en angst

Ontkenning: Sommige mensen ontkennen simpelweg dat ze een visuele beperking hebben. Ze weigeren te accepteren dat hun zicht is verslechterd en dat ze hulpmiddelen nodig hebben.
Rouw: Het verlies van zicht kan een rouwproces in gang zetten. Mensen kunnen rouwen om het verlies van hun onafhankelijkheid, hun mobiliteit en hun toekomstperspectief.
Angst: De toekomst kan er angstaanjagend uitzien voor mensen met een visuele beperking. Ze kunnen bang zijn voor afhankelijkheid, voor sociale isolatie en voor het verlies van hun baan.

Schaamte, acceptatie en stigma

Schaamte: Sommige mensen schamen zich om hulpmiddelen te gebruiken. Ze vinden dat ze er “anders” uitzien of dat ze “zwak” zijn.
Acceptatie: Het kan moeilijk zijn om te accepteren dat je een hulpmiddel nodig hebt. Dit kan komen doordat mensen zich gedefinieerd voelen door hun visuele beperking of doordat ze bang zijn voor de reacties van anderen.
Stigma: Er kan een stigma rusten op het gebruik van hulpmiddelen. Sommige mensen denken dat blinden en slechtzienden “incompetent” of “afhankelijk” zijn.

Onvoldoende kennis en informatie

Oogartsen: Sommige oogartsen communiceren onduidelijk over de voordelen van hulpmiddelen of besteden er te weinig aandacht aan.
Patiënten: Blinden en slechtzienden weten soms niet welke hulpmiddelen beschikbaar zijn of hoe ze deze kunnen gebruiken.

Andere factoren

Naast de bovenstaande redenen zijn er nog een aantal andere factoren die kunnen bepalen of blinden en slechtzienden hulpmiddelen gebruiken, zoals:

Leeftijd: Oudere blinden en slechtzienden zijn vaak minder geneigd om nieuwe hulpmiddelen te gebruiken.
Opleiding: Mensen met een hogere opleiding zijn vaak meer geneigd om hulpmiddelen te gebruiken.
Beschikbaarheid van hulpmiddelen: In sommige gebieden zijn er minder hulpmiddelen beschikbaar dan in andere.
Ondersteuning: Mensen met een visuele beperking die steun van partner, familie, vrienden of professionals hebben, zijn vaker geneigd om hulpmiddelen te gebruiken.
Persoonlijke voorkeur: Sommige mensen prefereren om zonder hulpmiddelen te functioneren. Het is belangrijk te beseffen dat iedereen uniek is in zijn wensen rond het gebruik van hulpmiddelen.

Tips voor het wel gebruiken van hulpmiddelen voor blinden en slechtzienden:

Identiteit en acceptatie

Ontwikkel een positieve identiteit:
- Accepteer je visuele beperking als een deel van wie je bent.
- Focus op je capaciteiten en talenten, niet op je beperkingen.
- Wees trots op wat je kunt bereiken, ondanks je beperking.
- Zoek rolmodellen en ervaringsdeskundigen die je kunnen inspireren.
Wordt zelfredzaam:
- Leer omgaan met je visuele beperking en vind manieren om je dagelijkse activiteiten zelfstandig uit te voeren.
- Vraag hulp wanneer je het nodig hebt, maar wees niet afhankelijk van anderen.
- Vertrouw op je eigen kracht en capaciteiten.

Mentale barrières overwinnen

Erkenning van de gevoelens: Het is belangrijk om de gevoelens van ontkenning, rouw en angst te erkennen. Dit kan door te praten met een psycholoog, een maatschappelijk werker of een lotgenoot.
Informatie en voorlichting: Informatie over hulpmiddelen en de voordelen ervan kan helpen om de angst te verminderen en de acceptatie te bevorderen.
Ondersteuning: Er zijn verschillende organisaties die ondersteuning bieden aan blinden en slechtzienden. Deze organisaties kunnen helpen bij het kiezen en gebruiken van hulpmiddelen, maar ook bij het omgaan met de emotionele aspecten van een visuele beperking.
Positieve rolmodellen: Contact met andere blinden en slechtzienden die succesvol gebruik maken van hulpmiddelen kan inspirerend zijn.

Motivatie

Stel realistische doelen:
- Begin met kleine stappen en bouw geleidelijk aan je vaardigheden op.
- Beloon jezelf voor je successen, hoe klein ook.
- Blijf gemotiveerd door te focussen op de voordelen van het gebruik van hulpmiddelen.
Zoek ondersteuning:
- Praat met andere blinden en slechtzienden over hun ervaringen met hulpmiddelen.
- Vraag hulp aan professionals, zoals ergotherapeuten of hulpmiddelenspecialisten.
- Sluit je aan bij een belangenvereniging of ervaringsgroep.

Hulpmiddelen

Kies de juiste hulpmiddelen:
- Bepaal welke hulpmiddelen het beste passen bij je behoeften en vaardigheden.
- Probeer verschillende hulpmiddelen uit voordat je een definitieve keuze maakt.
- Laat je adviseren door professionals en ervaringsdeskundigen.
Leer hoe je de hulpmiddelen moet gebruiken:
- Volg trainingen en workshops om je vaardigheden te ontwikkelen.
- Lees de handleidingen en instructies aandachtig door.
- Vraag hulp wanneer je het nodig hebt.
Oefen met de hulpmiddelen:
- Neem de tijd om te wennen aan de hulpmiddelen.
- Oefen in een veilige omgeving totdat je je comfortabel voelt.
- Blijf oefenen om je vaardigheden te verbeteren.

Wees geduldig:
- Het kan even duren voordat je je de hulpmiddelen eigen hebt gemaakt.
- Geef niet op als je tegenslagen ervaart.
- Blijf oefenen en je zult uiteindelijk succesvol zijn.
Zoek plezier in het gebruik van de hulpmiddelen:
- Experimenteer met de verschillende mogelijkheden.
- Ontdek nieuwe manieren om de hulpmiddelen te gebruiken.
- Maak het gebruik van de hulpmiddelen leuk en interessant.
Ondersteuning van partner, familie en vrienden bij het gebruik van hulpmiddelen:
- Laat ze weten hoe de hulpmiddelen werken.
- Vraag hen om hulp bij het gebruik van de hulpmiddelen.
- Laat ze je meedenken over oplossingen voor problemen.
Financiële ondersteuning: Er zijn verschillende financieringsmogelijkheden voor hulpmiddelen:
- De overheid (BE en NL) kan een vergoeding geven voor hulpmiddelen.
- Er zijn fondsen die hulpmiddelen kunnen financieren.
- Sommige organisaties bieden hulpmiddelen aan tegen een gereduceerd tarief.
- Ook tweedehands hulpmiddelen zijn een optie voor mensen die niet voldoende financiën hebben om een nieuw hulpmiddel aan te schaffen.

Duidelijke communicatie door oogartsen

Het is belangrijk dat oogartsen duidelijk en empathisch communiceren met hun patiënten.
Ze moeten de tijd nemen om de diagnose en de prognose uit te leggen, en om te beantwoorden alle vragen van de patiënt.
Oogartsen moeten ook informatie verstrekken over hulpmiddelen en de voordelen ervan.

Meer informatie

Deel dit:

Advertenties

Laatst bijgewerkt op 20 april 2024 – 08:55

Hulp(middelen) & Ondersteuning