Spontaan een vreemde aanspreken als je die persoon niet of slecht ziet

Wie blind of slechtziend is, komt in het dagelijks leven wel eens in situaties terecht waarin zelfstandig oriënteren of iets opzoeken niet vanzelf gaat. Denk aan een onbekende omgeving, een drukke winkel of het zoeken van een deur, halte of toonbank. Als je in zo’n situatie hulp nodig hebt, is het vaak noodzakelijk om spontaan een onbekende aan te spreken. Dat is niet altijd gemakkelijk. Veel blinden en slechtzienden ervaren daarbij een drempel. In deze tekst lees je waarom dat zo is, hoe je iemand kunt vinden die je kunt aanspreken, hoe je die eerste woorden formuleert en wat je kunt doen als het contact niet meteen vlot verloopt.

Inhoudsopgave

1 Waarom spreek je een vreemde aan als je blind of slechtziend bent?
2 Hoe herken je iemand aan wie je iets kunt vragen?
3 De drempel: waarom het zo moeilijk kan zijn
4 Zo overwin je die drempel
5 Praktische tips om een onbekende aan te spreken
6 Wat als het niet goed loopt?
7 Een gesprek laten verlopen zoals jij het wil
8 Tot slot
9 Meer informatie

Waarom spreek je een vreemde aan als je blind of slechtziend bent?

Zien is in het dagelijks leven een belangrijke bron van informatie. Als je weinig of geen zicht hebt, mis je niet alleen visuele signalen zoals richtingaanwijzers, schermen, gezichten en voorwerpen, maar ook sociale hints zoals oogcontact of een uitnodigende lichaamshouding. Daardoor ben je vaker aangewezen op auditieve of tactiele prikkels, of op hulp van anderen. In die zin is het aanspreken van een vreemde geen vrijblijvende keuze, maar vaak een praktische oplossing om je weg te vinden of een situatie correct in te schatten. Denk bijvoorbeeld aan vragen als: “Is dit de juiste bushalte?”, “Waar is de ingang van het gebouw?” of “Zit er al iemand aan deze tafel?”

Omdat je meestal niet ziet wie er rondom je staat, is het aanspreken van iemand altijd een kleine sprong in het onbekende. Je weet niet hoe iemand eruitziet, of die persoon je aankijkt, beschikbaar lijkt of al met iets anders bezig is. Dat maakt het voor veel blinden en slechtzienden spannend of ongemakkelijk om het initiatief te nemen.

Hoe herken je iemand aan wie je iets kunt vragen?

Om iemand aan te spreken, moet je die persoon eerst opmerken of lokaliseren. Dat kan op verschillende manieren, afhankelijk van wat je nog waarneemt:

Restzicht: Je kunt misschien vaag een silhouet onderscheiden, een kleurverschil of beweging. Iemand die stil lijkt te staan, bijvoorbeeld aan een infobalie of naast een rek, is vaak geschikt om aan te spreken.
Geluid: Je kunt voetstappen volgen, stemmen herkennen of het geluid van een winkelkar, handscanner of tikkend toetsenbord opmerken. Soms hoor je dat iemand zijn jas aantrekt of een plastic zak opplooit.
Reuk: In sommige gevallen merk je via geuren waar je bent of wie in je buurt is. Bijvoorbeeld iemand met parfum of shampoo, een medewerker bij de broodafdeling, of een voorbijganger met een hond.
Context: In een wachtruimte of winkel kun je op basis van je kennis van de ruimte inschatten waar andere klanten of personeel zich meestal bevinden. Je oriënteert je dan deels op geluiden, deels op vaste gewoonten of logische inschatting.

Door te combineren wat je hoort, ruikt of vaag ziet, vorm je een idee van wie aanspreekbaar is. Dat lukt niet altijd perfect, maar met wat oefening word je er vaardiger in.

Winkelmandje met boodschappen uit de supermarkt

De drempel: waarom het zo moeilijk kan zijn

Toch is de stap om iemand aan te spreken niet altijd eenvoudig. Veel mensen die blind of slechtziend zijn, voelen schroom om een vreemde lastig te vallen of twijfelen of de ander wel vriendelijk zal reageren. Ook onzekerheid over waar iemand staat of wie er in de buurt is, kan drempels opwerpen. Je ziet geen lichaamstaal, geen gezichten, geen signalen. Je moet dus altijd een beetje ‘in het blinde’ beginnen.

Die onzekerheid wordt vaak versterkt door eerdere negatieve ervaringen, zoals iemand die kortaf reageerde of zich ongemakkelijk voelde. Sommige mensen zijn ook bang om de verkeerde aan te spreken, zoals een andere klant in plaats van een winkelmedewerker, of ze zijn bang te storen.

Toch is het belangrijk om te weten dat de meeste mensen bereid zijn te helpen als je hen op een rustige en duidelijke manier aanspreekt. En hoe vaker je het doet, hoe natuurlijker het aanvoelt.

Zo overwin je die drempel

De eerste stap is jezelf eraan herinneren dat je niets verkeerd doet. Je mag vragen stellen. Je mag contact zoeken. Als jij door je beperking op een bepaald moment hulp nodig hebt, dan is het oké om dat te vragen. Veel mensen vinden het zelfs fijn om iets voor een ander te kunnen doen.

Je kunt jezelf ook voorbereiden op zulke momenten. Denk vooraf even na over wat je precies gaat vragen. Houd het kort en vriendelijk. Een voorbeeldzin zoals: “Dag, mag ik u iets vragen?” werkt vaak goed. Het is beleefd, open en nodigt uit tot contact.

Als je merkt dat je het lastig vindt, kun je ook met jezelf oefenen in eenvoudige situaties. Bijvoorbeeld door in een rustige omgeving eens te beginnen met iemand begroeten of een korte vraag stellen. Zo groeit je zelfvertrouwen en wordt de drempel kleiner.

Praktische tips om een onbekende aan te spreken

Een goede startzin helpt enorm. Gebruik bijvoorbeeld:

“Hallo, ik ben slechtziend. Zou u me even kunnen helpen?”
“Excuseer, ik zie niet goed. Weet u waar de ingang is?”
“Dag, ik ben blind. Mag ik u iets vragen?”

Wees duidelijk over wat je nodig hebt, en stel de vraag direct. Mensen weten dan meteen hoe ze kunnen reageren. Als je niet zeker weet of er iemand in de buurt is, kun je luidop zeggen: “Is er iemand in de buurt aan wie ik iets mag vragen?”

Ook als je niet weet waar iemand precies staat, hoef je niet te wachten tot iemand jou aanspreekt. Neem zelf het initiatief, zolang je rustig en beleefd blijft.

Let op: je hoeft nooit verantwoording af te leggen voor je beperking. Je hebt evenveel recht om iets te vragen als ieder ander.

Wat als het niet goed loopt?

Soms reageert iemand kortaf, onhandig of begrijpt de situatie niet meteen. Dat zegt meer over die persoon dan over jou. Blijf rustig en beleefd. Zeg gewoon: “Dank u toch,” en richt je eventueel tot iemand anders. Er zijn ook mensen die niet goed weten hoe ze moeten reageren, maar die dat niet uit onwil doen.

Het is ook oké om toe te geven dat je het spannend vindt. Je kunt bijvoorbeeld zeggen: “Ik vind het altijd wat lastig om iemand aan te spreken, maar zou u me kunnen helpen?” Veel mensen zullen dan juist extra begrip tonen.

Hoe vaker je oefent met iemand aanspreken, hoe gemakkelijker het wordt. Je ontwikkelt meer vertrouwen in jezelf én leert sneller inschatten welke situaties geschikt zijn om hulp te vragen.

Een gesprek laten verlopen zoals jij het wil

Probeer het gesprek rustig te houden. Je hoeft geen uitleg te geven over je beperking als dat niet nodig is. Als iemand geïnteresseerd is en meer wil weten, kun je gerust iets delen, maar dat is jouw keuze. De bedoeling is dat jij hulp krijgt, geen verantwoording moet afleggen.

Als het contact goed verloopt, kun je het gesprek afronden met een bedankje of een lach. Dat laat een positieve indruk achter bij de ander én bij jezelf.

Tot slot

Een vreemde aanspreken als je blind of slechtziend bent, is vaak noodzakelijk om zelfstandig te blijven functioneren. Hoewel het spannend kan zijn, helpt het om te onthouden dat je daar het volste recht toe hebt. Met een rustige, beleefde aanpak en een beetje voorbereiding leg je makkelijker contact. En hoe vaker je het doet, hoe vanzelfsprekender het wordt.

Twee mannen zitten naast elkaar in een kamer. De man aan de rechterkant draagt een beige trui, een bruine broek en een zonnebril. Hij houdt een witte stok vast. De man aan de linkerkant draagt een blauw overhemd en praat met de andere man, terwijl hij een bezorgde of serieuze uitdrukking op zijn gezicht heeft. Op de achtergrond is een groene plant te zien en er valt zacht licht door een raam.

Meer informatie

Bronnenlijst

How to Act & Talk When You Encounter Someone with Vision Loss, https://wcblind.org/2019/05/how-to-act-talk-when-you-encounter-someone-with-vision-loss/
Reddit advice on offering help to a blind person, https://www.reddit.com/r/Blind/comments/gqhqu9
Social Etiquette for Interacting with Persons who are Blind, https://www.teachingvisuallyimpaired.com/social-etiquette.html
Socializing with People Who Are Blind or Visually Impaired, https://chicagolighthouse.org/wp-content/uploads/2022/02/Etiquette-guide_updates-2022.pdf

Deel dit:

Advertenties

Laatst bijgewerkt op 30 juli 2025 – 06:23

Hulp(middelen) & Ondersteuning