Kunst en foto’s in huis kiezen of “zien” als je blind of slechtziend bent

Niet iedereen die blind of slechtziend is, heeft behoefte aan schilderijen of foto’s in huis. Sommigen ervaren beelden als iets uit een wereld die niet meer bij hen past, of vinden het gewoon niet belangrijk. Maar voor anderen betekenen kunstwerken net verbinding: met herinneringen, sfeer, verhalen of de mensen in hun leven. Beelden kunnen troost brengen, nieuwsgierigheid opwekken of zelfs structuur geven aan een ruimte. In deze tekst ontdek je hoe je als blinde of slechtziende persoon toch bewust kunt kiezen welke beelden je in huis haalt — met hulp van technologie, samenwerking en je eigen zintuigen.

Beeldverkenning als je niet of beperkt ziet

Ook als je niets of bijna niets ziet, hoef je geen afstand te nemen van visuele inhoud. Er bestaan manieren om schilderijen en foto’s te verkennen op een manier die past bij jouw waarneming of beleving.

Voor sommigen voelt dat natuurlijk aan. Ze hebben vroeger nog goed gezien, of houden ervan om de sfeer van beelden op te roepen in gedachten. Anderen hebben nooit beelden gezien, maar willen wel begrijpen wat een geliefde, een vriend of een kunstenaar mooi vindt. Soms kies je kunst voor jezelf, soms omdat het een vorm van delen is met wie bij je over de vloer komt.

Maar even goed is het helemaal prima als je geen zin hebt in foto’s aan de muur. Dan richt je je huis op een andere manier in. Er is geen moeten. Deze tekst is voor wie er wél nieuwsgierig naar is, of het gevoel heeft: “Misschien wil ik dit tóch eens proberen, op mijn manier.”

Beschrijvende apps: je ogen in zakformaat

De opkomst van apps die beeld beschrijven heeft het veel eenvoudiger gemaakt om zelf foto’s of schilderijen te “verkennen”.

Met Seeing AI (van Microsoft), gratis voor iPhone, richt je je camera op een kunstwerk of foto. De app vertelt dan wat er op te zien is: een landschap, gezicht, beweging of bepaalde kleuren. Zo kun je zelfstandig inschatten of iets je aanspreekt of betekenis voor je heeft.

Be My Eyes heeft een gelijkaardige functie. Je kunt er via Be My AI automatisch gegenereerde beschrijvingen opvragen, of met een vrijwilliger in gesprek gaan die live vertelt wat hij of zij ziet.

Voor sommige mensen voelt dat als een nieuwe manier van ontdekken: niet visueel, maar via taal. Je hoort hoe iets eruitziet, en kunt je er zo een voorstelling van maken. Je bent niet afhankelijk van wat iemand toevallig benoemt of overslaat, en hebt zelf in handen wat je wel of niet wilt horen.

Werken met een vertrouwenspersoon

Soms kies je liever met iemand samen. Zeker als je merkt dat een gesproken app je niet genoeg context geeft. Je kunt dan vragen om een rustige, eerlijke beschrijving, en die combineren met jouw gevoel of herinnering.

Laat iemand uitleggen hoe groot het beeld is, waar het zwaartepunt ligt, welke kleuren opvallen, wat de sfeer is. Sommigen gebruiken opnames van die uitleg, zodat ze later op hun gemak kunnen herbeluisteren en vergelijken. Dat maakt de keuze persoonlijker én minder vluchtig.

Voor wie in het verleden wel nog zag, kan zo’n beschrijving een link vormen met visuele herinneringen. Voor wie blind geboren is, speelt eerder het verhaal en het ruimtelijk gevoel een rol.

Tactiele en voelbare beelden

Als kijken geen optie is, kun je beelden ook voelen. Er bestaan reliëfafdrukken van kunstwerken of foto’s, waarbij de vormen, lijnen en structuren voelbaar zijn. Zo krijg je een idee van de compositie, de beweging in het beeld of de onderlinge verhoudingen.

Sommige musea en tijdelijke tentoonstellingen bieden zulke voelbare werken aan, maar ook thuis kan het – zeker als je een werk laat maken met dit doel. Wie van structuur houdt of ruimtelijke informatie nodig heeft om zich iets voor te stellen, vindt hierin vaak meerwaarde. Anderen hebben hier weinig boodschap aan, en kiezen liever voor betekenis op basis van emotie of herinnering.

Een werk kiezen dat past bij je ruimte

Beelden die je niet (volledig) ziet, hebben nog steeds invloed op je ruimte. Ze geven sfeer aan een kamer, nodigen uit tot gesprek of markeren een bepaalde hoek of muur.

Als je bewust kiest waar een werk hangt, dan is dat ook een manier om je huis eigen te maken. Sommigen vragen hulp om het juiste formaat te kiezen of om de plaatsing even voelbaar te maken met een karton of sjabloon. Zo voel je zelf of het evenwichtig hangt, of het te hoog of te laag is, of hoe het werk zich tot de ruimte verhoudt.

Je kunt ook met contrasten werken, zeker als je nog wat restzicht hebt. Donkere lijsten op lichte muren, felle kleuren tegen rustige tinten — het kan de zichtbaarheid verbeteren én de beleving versterken.

Digitale hulpmiddelen om beelden te testen

Wil je eerst wat spelen met mogelijkheden, zonder meteen iets op te hangen? Dan bestaan er apps waarmee je virtueel kunt zien hoe een werk in een bepaalde ruimte zou staan. Bijvoorbeeld Wallary of ArtPlacer: zij tonen een kunstwerk op een foto van jouw muur. Iemand uit je omgeving kan de resultaten beschrijven, zodat je samen beslist of het beeld past.

Voor slechtzienden met wat restzicht kunnen deze apps erg handig zijn. Je ziet niet alles, maar wél de grote lijnen en het effect op de ruimte. En ook als je helemaal niets ziet, kun je deze beelden laten omschrijven en zo nog steeds zelf keuzes maken.

Kunst kiezen is iets persoonlijks

Of je nu veel, weinig of geen zicht hebt: het kiezen van beelden voor in huis is altijd iets persoonlijks. Je hoeft het niet te doen omdat het “hoort” of omdat anderen het doen. Maar als jij voelt dat een bepaald beeld je raakt, of je ergens aan herinnert, of gewoon rust brengt, dan is dat reden genoeg om het een plaats te geven in je huis.

Misschien wil je een foto van een overleden ouder, een landschap dat bij je jeugd hoort, of een abstract beeld dat warmte uitstraalt. Wat jij kiest, hoeft voor niemand anders betekenis te hebben. Kunst hoeft niet te worden gezien om waardevol te zijn.

Je hoeft ook niet alles in één keer te beslissen. Begin klein. Luister, voel, kies. Of niet. Jij bepaalt.

Meer informatie

Bronnenlijst

Deel dit:
Delen
Advertenties

  1. Kunst en foto’s in huis kiezen of “zien” als je blind of slechtziend bent02-08-2025 06:08:51
  2. De rol van kunst en cultuur bij het verbeteren van de levenskwaliteit van blinden en slechtzienden28-11-2023 02:11:54
  3. Films over blind- en slechtziendheid of personages die blind of slechtziend zijn21-09-2023 07:09:59
  4. Blinden en slechtzienden in de Middeleeuwen: Overleven en samenleven20-09-2023 10:09:40
  5. Schilders met oogafwijkingen en hun invloed op de schilderkunst11-09-2023 10:09:30
  6. MuZIEum Nijmegen: Ervaar de wereld zonder zicht28-08-2023 12:08:41
  7. Blinde en slechtziende acteurs, cabaretiers, muzikanten, presentators en zangers21-08-2023 06:08:32
  8. Naar een toneel- of theatervoorstelling als je blind of slechtziend bent21-08-2023 05:08:28
  9. Inclusief en toegankelijk museumbezoek voor blinden en slechtzienden20-08-2023 11:08:37
  10. Het visuele voorbij! – Toegankelijkheid van theater voor personen met een visuele beperking23-08-2015 12:08:03
  11. Helmut Walcha: Duitse organist05-06-2011 12:06:11
  12. Biografie Jules de Corte05-06-2011 10:06:29
  13. Je hoort niet dat hij blind is: Biografie van Andrea Bocelli05-06-2011 10:06:30

Laatst bijgewerkt op 2 augustus 2025 – 06:17