Richtingsgevoel als je blind of slechtziend bent

Wie blind of slechtziend is, hoort vaak de vraag hoe je eigenlijk weet waar je bent, welke kant je op moet, of hoe je niet verdwaalt. Toch draait oriëntatie om veel meer dan zien alleen. Je ontwikkelt andere strategieën om je weg te vinden, en je hersenen leren signalen op te vangen waar zienden meestal achteloos aan voorbijgaan.

Inhoudsopgave

1 Zonder zicht toch de weg vinden
2 Technologie als hulpmiddel, niet als vervanging
3 Nieuwe situaties: oriënteren stap voor stap
4 Aandachtspunten bij mobiliteit
5 Zelfvertrouwen en oefenen maken het verschil
6 Meer informatie

Zonder zicht toch de weg vinden

Je maakt vooral gebruik van je gehoor, tastzin en soms geur om te begrijpen waar je bent. Een rotonde hoor je aan het verkeer, een winkelstraat herken je aan het gerinkel van karretjes of het aroma van koffie. Zelfs een lichte wind of het geluid van auto’s kan je helpen oriënteren.

Hoe vaker je een route loopt, hoe meer details je oppikt: hoeveel stappen het zijn tot het volgende kruispunt, waar precies een helling begint, of welke ondergrond onder je schoenen verandert. Al die informatie vormt samen je intern kompas.

Technologie als hulpmiddel, niet als vervanging

Tegenwoordig zijn er heel wat apps die je oriëntatie ondersteunen. Denk aan Google Maps, of opvolgers van Soundscape zoals GoodMaps en Lazarillo. Ze geven gesproken aanwijzingen, vertellen je waar je bent en geven aan wanneer je moet afslaan.

Maar zo’n systeem werkt niet altijd feilloos. In drukte of bij omleidingen kunnen aanwijzingen verwarrend zijn of net te laat komen. Dan blijf je vertrouwen op je taststok, je eigen richtingsgevoel en eventueel hulp van een voorbijganger.

Nieuwe situaties: oriënteren stap voor stap

Als je een nieuwe plek betreedt, bijvoorbeeld een onbekend gebouw, dan verken je de ruimte langzaam en aandachtig. Je tast de muren af, luistert naar echo’s, en voelt of de vloer ruw of glad is. Elk geluid, geur of gevoel helpt je een mentale kaart te maken van de omgeving.

In grote gebouwen helpt het als iemand je eerst begeleidt. Als je weet waar de balie, toiletten of trappen zijn, voel je je sneller zekerder. Een duidelijke uitleg van de looproute maakt vaak al een groot verschil.

Twee vrouwen bij een deur met een vrouwentoilettenbordje. De vrouw links draagt een donkere zonnebril, houdt een witte taststok vast en heeft donker haar tot op de schouders. Ze draagt een donkerblauwe jas over een bordeauxrode blouse. De vrouw rechts, met lichtbruin haar en een beige trui, houdt de arm van de vrouw links vast en wijst met haar andere hand naar de deur. Ze zijn samen op weg naar het toilet, waarbij de vrouw rechts de vrouw links begeleidt.

Aandachtspunten bij mobiliteit

Als je slechtziend bent, kan restzicht soms misleidend zijn. Je denkt een obstakel te zien dat er niet is, of je kan net niet goed inschatten hoe diep een trede is. Dat kan verwarring veroorzaken.
Ook fel zonlicht of duisternis kan je oriëntatie tijdelijk verstoren, vooral als je deels vertrouwt op wat je nog kunt zien.
Tijdelijke obstakels zoals openstaande deuren, verhuisde meubels of gewijzigde looproutes zorgen soms voor verwarring. Dan is het goed om weer structuur te zoeken: luisteren, voelen, heroriënteren.

Zelfvertrouwen en oefenen maken het verschil

Je oriënteren zonder zicht leer je niet in één dag. Ervaring, oefenen, en zelfvertrouwen maken het verschil. Hoe vaker je op pad gaat, hoe beter je leert vertrouwen op je andere zintuigen. Je wordt steeds handiger in het herkennen van patronen, het vormen van mentale kaarten, en het oplossen van onverwachte situaties. En ook al is technologie een handige aanvulling, het is je eigen vermogen tot oriëntatie dat de basis blijft vormen.

Persoon loopt met witte stok op straat

Meer informatie

Deel dit:

Advertenties

Laatst bijgewerkt op 2 juni 2025 – 12:20

Mobiliteit