Agressie tegen blinden en slechtzienden

Agressie kan je dagelijks leven flink ontwrichten. Misschien krijg je te maken met opmerkingen, intimidatie of zelfs fysieke aanvallen, simpelweg omdat je een visuele beperking hebt. Vaak komt zo’n agressieve houding voort uit stereotypen en vooroordelen, of uit onwetendheid over wat je beperking precies inhoudt. Soms reageren mensen ook uit angst of onzekerheid omdat ze niet goed weten hoe ze met je om moeten gaan.

De gevolgen kunnen zwaar zijn. Je kunt er psychisch onder lijden, je onveilig voelen of zelfs slachtoffer worden van geweld. Ook kan agressie ervoor zorgen dat je je meer gaat afzonderen, wat het risico op sociale isolatie vergroot.

Toch sta je niet machteloos. Als je weet waar agressie vandaan komt en hoe je ermee kunt omgaan, kun je jezelf beter beschermen. In deze tekst lees je welke vormen agressie kan aannemen, waarom het gebeurt, wat de gevolgen zijn én wat je zelf kunt doen om ermee om te gaan of het te voorkomen.

Inhoudsopgave

1 De aard en omvang van agressie tegen blinden en slechtzienden
2 Factoren die bijdragen aan agressie tegen blinden en slechtzienden
3 De impact van agressie op blinden en slechtzienden
4 Motieven voor agressie tegen blinden en slechtzienden
5 Preventie van agressie tegen blinden en slechtzienden
6 Omgaan met agressie als je een visuele beperking hebt
7 Meer informatie

De aard en omvang van agressie tegen blinden en slechtzienden

Er is nog steeds weinig bekend over hoe vaak en op welke manier blinden en slechtzienden te maken krijgen met agressie. Toch wijst onderzoek uit dat jij als blinde of slechtziende een verhoogd risico loopt op zowel fysieke als verbale agressie¹. Daar zijn meerdere oorzaken voor:

Stereotypen en vooroordelen over blinden en slechtzienden

Je komt als blinde of slechtziende regelmatig in aanraking met hardnekkige stereotypen. Mensen nemen onterecht aan dat je minderwaardig bent, niets zelfstandig kunt of altijd hulp nodig hebt² ³. Zulke misvattingen kunnen leiden tot denigrerende opmerkingen, sociale uitsluiting en zelfs fysieke agressie. Je wordt dan niet beoordeeld als individu, maar als ‘iemand met een beperking’ waarop iedereen zijn of haar (voor)oordeel projecteert.

Gebrek aan begrip van je beperking

Veel mensen begrijpen niet wat het betekent om blind of slechtziend te zijn⁵. Ze realiseren zich bijvoorbeeld niet hoe lastig navigeren in onbekende ruimtes is, of hoe afhankelijk je soms bent van kleine gebaren van hulp. Deze onwetendheid kan leiden tot frustratie, ongeduld en soms zelfs woede, vooral als mensen denken dat je ’te traag’ bent of hen ‘in de weg loopt’.

Angst of onzekerheid bij anderen

Niet iedereen weet hoe hij of zij met jou moet omgaan. Die onzekerheid kan zich uiten in ontwijkend gedrag, maar ook in agressie. Sommige mensen voelen zich ongemakkelijk in jouw aanwezigheid, en hun onzekerheid of angst verandert dan in vijandigheid¹.

Factoren die bijdragen aan agressie tegen blinden en slechtzienden

Naast onwetendheid, stereotypen en angst spelen ook andere omstandigheden een rol:

Alcohol- of drugsmisbruik

Als iemand onder invloed is van alcohol of drugs, verliest hij vaak een deel van zijn remmingen. In zo’n toestand kan iemand veel sneller agressief worden, ook tegenover jou als blinde of slechtziende⁶. Dat maakt vooral uitgaanssituaties, wachtrijen of drukke plekken kwetsbare omgevingen voor jou.

Bier wordt in glas gegoten

Mentale gezondheidsproblemen

Als je worstelt met depressie of een angststoornis, kan het moeilijk zijn om je emoties en gedrag onder controle te houden. Dat geldt ook wanneer je blind of slechtziend bent. Frustratie, machteloosheid en aanhoudende stress kunnen zich dan op onverwachte momenten uiten in agressie⁷ ⁸. Ook verminderde toegang tot gepaste zorg of therapie speelt hierin vaak een rol.

Sociale uitsluiting of marginalisatie

Wanneer je je buitengesloten of genegeerd voelt, kan dat leiden tot gevoelens van frustratie of boosheid. Blinde en slechtziende personen ervaren vaak een gebrek aan inclusie in het onderwijs, op de werkvloer of in sociale situaties. Als je telkens opnieuw obstakels ondervindt of niet serieus genomen wordt, kan dat uiteindelijk leiden tot agressieve reacties¹ ⁹ ¹⁰.

De impact van agressie op blinden en slechtzienden

Agressie kan een zware tol eisen van je fysieke én mentale gezondheid als je blind of slechtziend bent. De gevolgen zijn vaak langdurig en raken verschillende aspecten van je dagelijks leven.

Fysieke en psychische schade

Agressie kan lichamelijke verwondingen veroorzaken, maar minstens even ernstig is de psychische schade die het achterlaat. Als je slachtoffer bent van agressie, kun je blijvend last krijgen van angst, stress of zelfs een posttraumatische stressstoornis ⁷.

Angst en stress

Na een agressieve ervaring kan je angstniveau sterk stijgen. Je voelt je onveilig, alert en gespannen, zelfs op plekken waar je je eerder op je gemak voelde. De constante stress heeft invloed op je nachtrust, energieniveau en kwaliteit van leven ⁷ ⁸.

Isolatie en sociale terugtrekking

Wanneer je herhaaldelijk wordt geconfronteerd met agressie, kun je het gevoel krijgen dat je beter wegblijft van anderen. Je trekt je terug uit sociale contacten of durft minder snel hulp te vragen. Die terughoudendheid versterkt het isolement en beperkt je zelfstandigheid¹¹ ¹.

Verlies van zelfvertrouwen

Agressie tast je zelfvertrouwen aan. Je gaat twijfelen aan jezelf: aan je mogelijkheden, je veiligheid, zelfs aan je waarde als mens. Die twijfel kan verlammend zijn en het moeilijk maken om actief en met vertrouwen in de wereld te blijven staan.⁷.

Motieven voor agressie tegen blinden en slechtzienden

De redenen waarom jij als blind of slechtziend persoon te maken kunt krijgen met agressie, lopen uiteen. Soms is de agressie doelgericht: je wordt aangevallen omdat je een visuele beperking hebt. In andere gevallen ben je niet het doelwit omwille van je beperking, maar word je wél slachtoffer, gewoon omdat je op het verkeerde moment op de verkeerde plek bent. Vooroordelen, onbegrip of frustraties van anderen kunnen daarbij een rol spelen. Ook ontbreekt het vaak aan bewustzijn over wat het betekent om blind of slechtziend te zijn.

Preventie van agressie tegen blinden en slechtzienden

Er zijn verschillende manieren om agressie tegen blinden en slechtzienden te voorkomen. In wat volgt lees je welke maatregelen daarbij kunnen helpen.

Educatie over blinden en slechtzienden

Als jij mensen informeert over het leven van blinden en slechtzienden, kun je stereotypes en vooroordelen actief helpen bestrijden. Veel mensen weten weinig over hoe blinden en slechtzienden zich redden in het dagelijks leven. Door correcte en eerlijke informatie te delen, laat je zien dat blinden en slechtzienden veel meer kunnen dan vaak wordt gedacht. Dat wekt respect en zorgt voor meer begrip en acceptatie.² ³ ⁴

Begrip en acceptatie bevorderen

Als jij meewerkt aan een samenleving waarin iedereen erbij hoort, help je ook agressie tegen blinden en slechtzienden voorkomen. Deel positieve verhalen van blinden en slechtzienden. Toon hoe zij studeren, werken, sporten en zich zelfstandig verplaatsen. Zo draag je bij aan een realistischer en positiever beeld. Inclusie begint bij een open houding en bereidheid om elkaar echt te leren kennen.² ³ ⁴

Stereotypen en vooroordelen actief bestrijden

Negatieve beeldvorming en discriminatie blijven hardnekkig bestaan, ook tegenover blinden en slechtzienden. Als jij die foutieve beelden durft te benoemen en corrigeren, maak je echt verschil. Laat horen dat je onrechtvaardige uitspraken of grappen niet oké vindt. Wees een bondgenoot door respectvolle taal te gebruiken en anderen daartoe aan te moedigen.² ³ ⁴

Omgaan met agressie als je een visuele beperking hebt

Ben je slachtoffer van agressie als blinde of slechtziende? Blijf er niet mee zitten. Zoek hulp bij de politie, een slachtofferhulporganisatie of iemand die je vertrouwt. Praten over wat er gebeurd is, kan je enorm helpen. Laat jezelf nooit wijsmaken dat je moet zwijgen. Je hebt recht op veiligheid en respect.
Daarnaast zijn er een aantal praktische aandachtspunten waarmee je jezelf beter kunt beschermen:

Wees alert op je omgeving

Gebruik je andere zintuigen en ervaring om signalen van gevaar vroeg te herkennen. Als iets niet goed aanvoelt, neem dat serieus. Je hebt vaak een goed ontwikkeld waarnemingsvermogen; vertrouw daarop.

Vermijd risicovolle situaties als je alleen bent

Loop liever niet alleen door onbekende of onveilige buurten. Moet het toch, probeer dan contact te houden met iemand die weet waar je bent of loop samen met iemand die je vertrouwt.

Laat weten waar je bent

Vertel aan iemand waar je naartoe gaat en wanneer je terug verwacht te zijn. Zeker als je een langere route aflegt of op een onbekende plek bent. Zo kan er sneller hulp komen als er iets misgaat.

Meer informatie

Deel dit:

Advertenties

Laatst bijgewerkt op 11 juni 2025 – 13:36

Agressie & Veiligheid