Voelbingo voor blinden en slechtzienden: Spelplezier in tastbare vorm

Voelbingo is een toegankelijke variant op het klassieke bingospel, speciaal gemaakt voor wie weinig of niets ziet. In plaats van cijfers gebruik je tastbare voorwerpen, zodat je met je handen voelt of je iets op je bingokaart hebt. Dit maakt voelbingo tot een gezellige en laagdrempelige activiteit, die je makkelijk kunt aanpassen aan leeftijd, interesses, seizoen of feestdag.

Door het spel aan te passen aan de belevingswereld van de deelnemers, bied je meer dan alleen spelplezier: je stimuleert ook sociale interactie, taal, herinnering, fijne motoriek en zintuiglijke beleving. In deze tekst lees je hoe je voelbingo organiseert, welke thema’s je kunt gebruiken en waar je praktisch op moet letten.

Wat is voelbingo?

Tastbare variatie op het klassieke bingospel

In plaats van cijfers op een kaart, werk je bij voelbingo met kleine voorwerpen die je met je vingers kunt herkennen. Elk voorwerp vertegenwoordigt een vakje op je bingokaart. Als een bepaald voorwerp wordt opgenoemd of aangereikt, en jij hebt dat op je kaart, dan markeer je het.

Je kunt op verschillende manieren aanduiden dat je een item herkend hebt:

• Haal het uit het vakje

• Leg het apart

• Bedek het met een voelbare markering (bijvoorbeeld een knoop, steentje of sticker)

• Gebruik een houten fiche of vilten schijfje

Het doel is hetzelfde als bij gewone bingo: een volledige rij of volle kaart maken en dan “bingo” roepen.

Aandachtspunten bij het organiseren

• Zorg voor stevige kaarten of bordjes met duidelijke vakjes

• Gebruik voorwerpen die verschillen in textuur, vorm en grootte

• Laat spelers vooraf even oefenen met de voorwerpen

• Begeleid het spel rustig, met duidelijke verbale omschrijvingen

Seizoensbingo

Lente, zomer, herfst en winter om te voelen

Een voelbingo die past bij het seizoen brengt extra sfeer en herkenning. Elk seizoen heeft materialen die makkelijk tastbaar zijn en uitnodigen tot gesprek.

Lente

Gebruik bijvoorbeeld een minigietertje, een pluizig kuikentje, een bloemetje van stof, een satéprikker als “tuinschepje” of een echt veertje.

Zomer

Laat spelers voelen aan een zonnebrilpootje, een ijslollystokje, een stukje strandlaken of een schelp. Ook een rietje of plastic zwemring in miniatuur zijn herkenbaar.

Herfst

Kies voor een kastanje, stukje boomschors, vilten blad, dennenappel, eikel of een klein pompoentje.

Winter

Denk aan wattenbolletjes als sneeuw, een mini-kerstbal, een kaneelstokje, een stukje wollen sjaal of een belletje.

Aandachtspunten

• Vermijd scherpe, breekbare of kruimelige voorwerpen

• Combineer natuurlijke elementen met veilige kunststof of stoffen alternatieven

• Hou rekening met geur: sommige herfst- en wintermaterialen geuren sterk

Eten en drinken

Een smakelijke bingo vol herkenning

Voelbare eet- en drinkvoorwerpen zijn ideaal voor bingo. Ze spreken tot de verbeelding en zorgen vaak voor gespreksstof.

Ideeën per subthema

Ontbijt: een theezakje, koffielepeltje, stukje ontbijtkoek (ingepakt), mini-confituurpotje, zakje cornflakes.

Fruit: een sinaasappelschil, (droge) bananenschil, een gedroogde vijg, een plastic druif of een halve walnoot in dop.

Wereldkeuken: rijst in een stoffen zakje, tortilla opgerold, eetstokjes, kruidenbuiltje of stukje naanbrood.

Aandachtspunten

• Gebruik alleen verpakt voedsel of namaakmodellen om hygiëne te bewaren

• Let op allergieën bij geurige elementen zoals noten of specerijen

• Voorkom plakkerigheid: kies voor droge of ingepakte materialen

Bingo met feestdagen

Tastbare tradities voor extra sfeer

Feestdagen brengen vanzelf ideeën voor voelbare elementen. Speel in op herkenbare symbolen en materialen van het moment.

Kerst

Een stoffen ster, dennennaald, vilten kerstboom, mini-cadeautje of belletje.

Pasen

Plastic ei, stukje kunstgras, paashaasje van rubber, stukje mand, veertje.

Sinterklaas

Een juten lapje, chocoladecent in wikkel, mini-mijter, stoffen staf of viltfiguurtje van een paard.

Aandachtspunten

• Kies voor feestelijke stoffen of geurige elementen (zoals kaneel of chocolade)

• Let op duidelijke verschillen tussen voorwerpen binnen het gekozen thema

Natuurbingo

Buiten naar binnen halen

Materialen uit de natuur zijn ideaal voor voelbingo. Ze nodigen uit tot verkennen, ruiken en praten over herinneringen.

Tastbare natuurideeën

• Mos

• Steentjes

• Stukje boomschors

• Schelp

• Zakje met zand

• Veer

• Dennenappel

Aandachtspunten

• Droog alles goed voor gebruik

• Bevestig losse of broze materialen in zakjes

• Combineer echt met namaak voor stevigheid

Kleding en verzorging

Herkenbare dagelijkse voorwerpen

Dagelijkse verzorging en kledij zijn perfect voor een bingo vol herkenning, vooral bij ouderen of kinderen.

Voorwerpen die je makkelijk kunt voelen

• Elastiekje

• Rits

• Knoop

• Kam

• Tandenborstelkop

• Haarclip

• Badstoflapje (washandje)

• Stukje zeep in doekje

Aandachtspunten

• Zorg voor stevige bevestiging bij scherpe voorwerpen (zoals een rits)

• Gebruik nieuwe of schone verzorgingsproducten

Geur- en geluidbingo

Een extra zintuigelijk laagje

Voeg geur en geluid toe aan je voelbingo voor meer afwisseling. Dit spreekt andere zintuigen aan en maakt het spel spannender.

Geluidselementen

• Capsules met rijst, knikkers of pasta

• Belletjes

• Kleine muziekinstrumenten zoals een sambabal of tamboerijn

Geurelementen

• Lavendel in stoffen zakje

• Zakje koffie

• Zeep

• Citroen

• Kruiden zoals tijm of kaneel

Aandachtspunten

• Sluit geurzakjes goed af om geurverspreiding te beperken

• Test geluiden vooraf op volume en verschil

Letters, taal en leren

Educatieve variaties op voelbingo

Je kunt voelbingo gebruiken om kinderen of anderstaligen op een speelse manier te helpen bij taal of leren.

Educatieve thema’s

• Letters in braille of verhoogd reliëf

• Beginletters: voelbare voorwerpen met dezelfde eerste klank

• Tegenstellingen: zacht/hard, glad/ruw

• Voorwerpen uit eenzelfde categorie: keukenspullen, schoolmateriaal

Aandachtspunten

• Leg altijd uit waarom iets op de kaart ligt

• Herhaal de woorden hardop

• Werk eventueel met audio-opnames van de woorden of beschrijvingen

Hoe pak je het aan?

Praktische tips voor voorbereiding en uitvoering

Het opzetten van een voelbingo is eenvoudig, zeker als je het stap voor stap aanpakt.

Wat heb je nodig?

• Tientallen tastbare voorwerpen per thema

• Meerdere exemplaren van elk item

• Stevige kaarten, doosjes of bakjes met vakverdeling

• Markeerhulpmiddelen: fiches, knoopjes, stickers of klittenband

Spelverloop

1. Elke speler krijgt een voelkaart met voorwerpen

2. Eén voor één worden de voorwerpen benoemd of aangereikt

3. Herkent iemand het voorwerp op zijn kaart, dan markeert hij het

4. De eerste met een rij of volle kaart roept “bingo”

Aandachtspunten

• Begeleid rustig en duidelijk

• Laat tijd om goed te voelen

• Spreek in korte, concrete zinnen

• Geef hulp bij het zoeken op de kaart

Cosmetische afwerking

Verzorgd spelmateriaal verhoogt het plezier

Het oog wil ook wat, zelfs bij een voelspel. Gebruik mooie, warme materialen die prettig aanvoelen.

Ideeën voor mooie afwerking

• Vilt, katoen, hout of leer

• Stoffen zakjes met lintjes

• Houten doosjes met voelvakjes

• Kaarten met opstaande randjes of voelbare vakverdeling

Aandachtspunten

• Maak alles stevig en duurzaam

• Gebruik materialen die niet snel vuil worden

• Zorg voor harmonie in kleur en materiaal als het spel ook door slechtzienden gebruikt wordt

In groep spelen

Samen voelen, samen plezier

Voelbingo is ideaal voor groepen. Het spel bevordert communicatie, samenspel en verbondenheid.

Waar kun je het gebruiken?

• Scholen voor blinden en slechtzienden (BE en NL)

• Woonzorgcentra

• Dagbesteding

• Thuis in familieverband

Tips voor groepsspel

• Speel in tweetallen als iemand extra hulp nodig heeft

• Werk met één spelleider die de voorwerpen benoemt

• Laat ruimte voor gesprek over herinneringen of associaties

Waar kun je voelbingo-materiaal kopen of verzamelen?

Zelf voelbingo maken met tastbare voorwerpen

Je kunt je voelbingo helemaal zelf samenstellen met alledaagse voorwerpen. Dat is goedkoop, flexibel en vaak leuker dan een kant-en-klare set.

Denk aan voorwerpen zoals:

• Stoffen lapjes, wol, vilt of lint

• Kralen, knopen, stenen, schelpen

• Kurken, veertjes, legoblokjes, rubberen ringen

• Kleine voorwerpen uit de keuken of badkamer (dopjes, schuurspons, lepels, wasknijpers)

Verdeel ze over een raster of legbord, met voelbare markeringen om de vakjes af te bakenen. Je kunt elk item in een apart vakje leggen, bijvoorbeeld in een ijsblokjeshouder, eierdoos of kartonnen vakverdeling. Gebruik eventueel voelbare stickers of braille om de indeling te verduidelijken.

Winkels en creatieve verkooppunten

Veel materialen vind je gewoon in de winkel. Bezoek bijvoorbeeld:

• Kringloopwinkels – ideaal voor goedkope, gevarieerde materialen

• Hobbywinkels (zoals Pipoos) – voor vilt, kralen, houtjes, foam en lijm

• Action, HEMA of Flying Tiger – goedkope sets met knutselmateriaal en tastbare figuurtjes

• Speelgoedwinkels – kijk naar voelmemory, sensorisch speelgoed of kleuterdozen

Zo kun je eenvoudig een gevarieerde voelbingo samenstellen met thema’s die je aanspreken.

Webshops met sensorisch of educatief materiaal

Online zijn er verschillende betrouwbare webshops met voelmateriaal, zintuigspellen of losse sets waarmee je snel aan de slag kunt. Handig als je iets specifieks zoekt of als je materiaal nodig hebt voor een school, dagcentrum of activiteitengroep.

Voorbeelden van webshops in Nederland en België zijn:

• Komvoor.nl – zorg- en spelmateriaal voor kinderen en volwassenen

• Sensolife.nl – gespecialiseerd in prikkelverwerking en sensorisch spel

• Educatief-speelgoed.nl – veel voelspellen en tactiele spellen

• Credu.nl – educatief spelmateriaal met sensorische nadruk

• Bol.com – zoektermen: sensorisch speelgoed, voelmemory, zintuigenspel

• Amazon.nl – zoek op sensory toys of tactile bingo

• AliExpress.com – goedkopere sets, maar vaak langere levertijd en variabele kwaliteit

Let er bij buitenlandse webshops zoals AliExpress wel op dat de materialen veilig zijn voor het doelpubliek en voldoen aan Europese normen.

Hulpmiddelenleveranciers in Nederland en België

Er zijn ook gespecialiseerde hulpmiddelenleveranciers (NL en BE) en organisaties die werken met blinden en slechtzienden (NL en BE). Zij bieden vaak voelmateriaal aan voor educatief of recreatief gebruik.

In Nederland

• Koninklijke Visio – biedt soms voelmaterialen aan via dagbesteding of onderwijs

• Bartiméus – kan je adviseren over aangepast spelmateriaal

• Dedicon – vooral actief op vlak van leesmateriaal, maar soms ook voelbare educatieve producten

• Webshops van hulpmiddelenleveranciers zoals:

  • AviPlus

  • Babbage

  • Worldwide Vision

In België

• Licht en Liefde – ondersteunt bij aangepaste vrijetijdsbesteding, ook voelspellen

• Luisterpuntbibliotheek – vooral voor voelbare leesmaterialen

• Hulpmiddelenleveranciers zoals:

  • Sensotec

  • Optelec België

  • Jabbla – meer gericht op communicatiehulpmiddelen, maar soms ook spelondersteuning

Tot slot

Elke voelbingo is anders

Voelbingo is een veelzijdig, tastbaar spel dat je volledig kunt aanpassen aan je spelersgroep. Of je nu werkt met jonge kinderen, volwassenen of ouderen, met blinden, slechtzienden of mensen met een verstandelijke beperking – voelbingo zorgt voor plezier, beweging, interactie en zintuiglijke verrijking.

Door creatief te zijn met thema’s, materialen en presentatie, maak je van elke bingo een unieke belevenis. En het mooie is: je hebt er weinig voor nodig, maar het effect is groot.

Voel, speel, geniet – bingo is voor iedereen.

Meer informatie

• Aangepaste spellen voor blinden en slechtzienden
• Voelbingo voor blinden en slechtzienden: Spelplezier in tastbare vorm

Sorteer op: Sorteer selectie Alfabetisch, A-Z Omgekeerd alfabetisch, Z-A Op datum, nieuwste eerst Op datum, oudste eerst

Resultaten per pagina: 25 50 100 150 200

1. Handleiding van het kaartspel 2123-05-2025 06:05:00
2. Voelbingo voor blinden en slechtzienden: Spelplezier in tastbare vorm22-05-2025 05:05:15
3. Inclusieve buitenspelletjes, ook voor blinden en slechtzienden17-11-2023 01:11:57
4. Verschillende puzzels voor blinden en slechtzienden06-10-2023 06:10:22
5. Spelend leren: Speelgoed voor blinde en slechtziende baby’s04-10-2023 03:10:36
6. Speel-o-theken: Speelgoed en spelletjes voor iedereen, ook voor blinde en slechtziende kinderen21-09-2023 03:09:59
7. Aangepaste spellen voor blinden en slechtzienden05-08-2023 07:08:34

Laatst bijgewerkt op 22 mei 2025 – 05:55