Bananagrams is een dynamisch woordspel dat lijkt op Scrabble, maar in plaats van op een bord te spelen, leggen spelers hun eigen kruiswoordpuzzel met losse tegels. Het doel van het spel is om zo snel mogelijk alle tegels te gebruiken door woorden te vormen, wat het een spannend en uitdagend spel maakt voor spelers van alle leeftijden.Hoewel Bananagrams sterk afhankelijk is van visuele waarneming, zijn er verschillende manieren om het spel toegankelijk te maken voor mensen die blind of slechtziend zijn. Met enkele eenvoudige aanpassingen kan ook deze doelgroep volop genieten van de taaluitdagingen die het spel biedt.

Een belangrijke aanpassing is het voorzien van de tegels van braille-etiketten. Dit kan gedaan worden met behulp van een brailletang, waarmee op elke tegel de letter voelbaar wordt gemaakt. Zo kunnen blinde spelers de tegels zelfstandig herkennen en selecteren, wat hun spelervaring sterk verbetert. Voor spelers met wat zichtverlies kunnen grotere tegels met voelbare markeringen of vergrote letters gebruikt worden, zodat zij de letters makkelijker kunnen onderscheiden.

Daarnaast is het handig dat blinde spelers een ziende partner of begeleider hebben die kan helpen bij het herkennen van tegels en het begeleiden bij het leggen van woorden. Deze samenwerking verhoogt niet alleen de speelbaarheid, maar maakt het spel ook sociaal en interactief. Voor diegenen die graag een fysieke speelruimte willen gebruiken, bestaan er speciale spelborden met verhoogde randen. Deze zorgen ervoor dat de tegels op hun plaats blijven liggen en niet per ongeluk verschuiven, wat vooral handig is bij tactiele spellen.

Auditieve ondersteuning kan ook een grote rol spelen. Door letters hardop voor te lezen of spelers te vertellen welke tegels ze vasthouden, wordt het spel voor blinde spelers toegankelijker en kunnen zij beter meedoen zonder visuele aanwijzingen. Verder zijn er digitale versies van Bananagrams ontwikkeld waarbij spelers via een computer of smartphone met tekst-naar-spraak-functionaliteiten kunnen spelen. Deze digitale alternatieven lezen letters en woorden voor, waardoor het spel ook in een virtuele omgeving gespeeld kan worden.

Tot slot kunnen de spelregels worden aangepast om de toegankelijkheid te vergroten. Zo kan bijvoorbeeld worden toegestaan dat spelers bepaalde informatie delen die normaal geheim zou blijven, om zo samen het woordenspel plezierig en eerlijk te houden.

Door deze aanpassingen wordt Bananagrams niet alleen een uitdagend en leuk taalspel, maar ook een middel om taalvaardigheid, samenwerking en creativiteit bij mensen met een visuele beperking te stimuleren. Het spel biedt zo een inclusieve ervaring waarbij iedereen mee kan doen en plezier kan beleven.

Schaak- en damspellen

Aangepaste schaak- en damspellen voor mensen met een visuele beperking maken het mogelijk dat deze klassieke bordspellen gespeeld kunnen worden zonder dat spelers afhankelijk zijn van zicht. Door gebruik te maken van tactiele elementen, braille en soms audiocomponenten, wordt alle informatie die normaal visueel is, ook op een voelbare of hoorbare manier overgebracht.

Een belangrijk kenmerk van zulke aangepaste spellen is het tactiele speelbord. Dit bord heeft een voelbare structuur waarbij de velden zijn voorzien van reliëfmarkeringen. Vaak hebben de velden ook verhoogde randen, zodat de stukken stevig op hun plaats blijven liggen en niet verschuiven tijdens het spelen. Dit zorgt voor een duidelijk en hanteerbaar speeloppervlak, wat essentieel is voor blinde en slechtziende spelers.

De schaak- en damstukken zelf zijn eveneens tactiel aangepast. Ze zijn voorzien van verschillende reliëfmarkeringen of hebben unieke vormen om het type stuk en de kleur duidelijk te maken door te voelen. Zo zijn schaakstukken vaak verschillend van vorm en grootte, terwijl damstukken bijvoorbeeld kunnen variëren in hoogte of hebben een voelbare markering bovenop.

In sommige versies zijn er braillemarkeringen aangebracht op het bord en/of op de stukken, zodat spelers eenvoudig kunnen nagaan waar elk stuk zich bevindt en welke zetten mogelijk zijn. De spelregels en instructies worden vaak ook in braille meegeleverd, zodat blinde spelers zonder externe hulp zelfstandig kunnen leren en spelen.

Daarnaast kan bij sommige spellen een ziende begeleider of medespeler een rol spelen. Deze persoon kan bijvoorbeeld de zetten beschrijven en het verloop van het spel uitleggen. Dit is vooral nuttig bij spellen zoals schaken, waar het belangrijk is dat zetten soms geheim blijven voor de tegenstander. De begeleider helpt zo het spel vlot en eerlijk te laten verlopen zonder dat de blinde speler benadeeld wordt.

Dankzij deze aanpassingen wordt het mogelijk dat blinde en slechtziende spelers op gelijke voet kunnen deelnemen aan schaak- en damwedstrijden. Het bevordert niet alleen hun spelplezier, maar draagt ook bij aan cognitieve stimulatie, strategisch denken en sociale interactie binnen deze tijdloze bordspellen.

Scrabble

Scrabble is een populair woordspel dat door velen wordt gespeeld, en gelukkig zijn er aangepaste versies beschikbaar voor mensen met een visuele beperking, zodat ook zij volop kunnen genieten van dit spel. Deze versies zijn speciaal ontworpen om de barrières die een standaard Scrabblebord en -tegels kunnen vormen, te verminderen. Door het integreren van tactiele en visuele hulpmiddelen wordt het mogelijk om blinde en slechtziende spelers dezelfde spelervaring te bieden als ziende spelers.
Aangepaste Scrabble-spellen beschikken over tactiele speelborden die zijn voorzien van reliëfmarkeringen of speciale indelingen. Hierdoor kunnen spelers de plaatsing van de woorden met hun vingers volgen en begrijpen. Ook de lettertegels zijn aangepast; ze zijn vaak groter, dikker en voorzien van braille-etiketten of voelbare reliëftekens. Dit maakt het voor blinde spelers mogelijk om de letters op de tegels te herkennen zonder te hoeven zien.

Naast fysieke aanpassingen bevatten veel sets ook instructies in braille, zodat de spelregels gemakkelijk toegankelijk zijn. Dit draagt bij aan een zelfstandige spelervaring voor blinde gebruikers. Soms speelt een ziende medespeler een begeleidende rol door bewegingen van tegels te beschrijven en te ondersteunen waar nodig. Voor spelers met beperkt zicht zijn er ook versies met grote letters en cijfers, wat het lezen van de tegels aanzienlijk vereenvoudigt.

Daarnaast zijn er digitale alternatieven van Scrabble die met schermlezers en tekst-naar-spraaksoftware compatibel zijn, waardoor de toegankelijkheid nog verder wordt vergroot.

Monopoly

Ook Monopoly kan uitstekend worden aangepast voor mensen met een visuele beperking. Dit bordspel, dat draait om strategie, handel en vastgoedbeheer, is dankzij tactiele en braille-elementen toegankelijk gemaakt, zodat blinde en slechtziende spelers kunnen meespelen met dezelfde spelbeleving als zienden.
Het aangepaste speelbord bevat vaak tactiele markeringen, zoals reliëfpatronen en verhoogde randen om de verschillende vakjes. Hierdoor kunnen spelers de indeling van het bord voelen en beter volgen. De speelstukken zijn eveneens tactiel ontworpen, met verschillende vormen of reliëfkenmerken die het mogelijk maken om huizen, hotels en pionnen makkelijk te onderscheiden.

Daarnaast zijn er Monopoly-edities met braille-instructies en brailletekst op het bord en de kaarten, zodat spelers de spelregels zelfstandig kunnen lezen en begrijpen. Voor slechtzienden zijn er versies met grotere letters en cijfers, wat de leesbaarheid verbetert. Sommige moderne aanpassingen bevatten audiocomponenten die gesproken instructies en aankondigingen geven tijdens het spel. Dit zorgt voor extra ondersteuning en maakt het spel dynamischer en inclusiever.

Ook de kleuren en symbolen op het bord en de kaarten kunnen worden aangepast om de zichtbaarheid te vergroten voor mensen met kleurenzienstoornissen of ander visueel ongemak. Door deze aanpassingen kunnen spelers met een visuele beperking samen met hun vrienden en familie Monopoly spelen, zonder grote belemmeringen.

Luisterbingo

Luisterbingo is een speciaal aangepaste versie van het traditionele bingospel, ontworpen voor mensen met een visuele beperking. In plaats van te vertrouwen op visuele bingokaarten met getallen en vakjes, maakt Luisterbingo gebruik van audio-instructies om de nummers aan te kondigen. Dit zorgt ervoor dat mensen die niet kunnen zien toch actief kunnen deelnemen en net zoveel plezier kunnen beleven aan het spel.

In Luisterbingo worden de nummers voorgelezen door een live bingo-omroeper of via een opname, waardoor spelers naar de nummers kunnen luisteren en deze op hun eigen lijst afvinken. De traditionele bingokaarten zijn vervangen door kaarten die een lijst met nummers bevatten, of door digitale hulpmiddelen die de nummers aangeven. Dit vereenvoudigt het proces en maakt het volledig auditief.

De snelheid waarmee de nummers worden aangekondigd kan worden aangepast aan het tempo van de spelers, zodat iedereen voldoende tijd krijgt om te markeren. Luisterbingo kan op diverse apparaten gespeeld worden, waaronder smartphones, tablets en computers, maar ook met speciale bingomachines die audio-ondersteuning bieden.

Deze vorm van bingo bevordert inclusiviteit en sociale interactie, omdat mensen met en zonder visuele beperking samen kunnen spelen. Het wordt vaak ingezet bij sociale evenementen en recreatieve activiteiten voor blinden en slechtzienden. Door het inzetten van geluid en voorgelezen instructies wordt een plezierige, toegankelijke en samenbindende spelervaring gecreëerd die iedereen kan waarderen.

Buitenspelletjes

Mensen met een visuele beperking kunnen actief meedoen aan diverse buitenspelletjes, waardoor ook zij volop kunnen genieten van de frisse lucht en het plezier van het samenspelen met vrienden en familie. Het is belangrijk dat alle deelnemers zich veilig en comfortabel voelen tijdens het spelen. Goede begeleiding en supervisie zijn essentieel om ongelukken te voorkomen en een prettige spelomgeving te creëren. Deze aangepaste buitenspellen stimuleren niet alleen de inclusiviteit, maar bevorderen ook samenwerking, vergroten het vertrouwen en dragen bij aan het ontwikkelen van zintuiglijke vaardigheden zoals gehoor, tastzin en oriëntatie.

Een aantal blindvriendelijke buitenspelletjes zijn bijzonder geschikt om samen te spelen. Zo kan hinkelen met een begeleider worden gedaan waarbij een parcours met hinkelplekken en obstakels wordt uitgezet. De deelnemers zijn geblinddoekt en krijgen begeleiding van een partner, zodat ze het parcours veilig kunnen afleggen. Dit spel draagt bij aan balans en vertrouwen. Ook balspellen zijn erg populair; hiervoor worden zachte ballen gebruikt die geluid maken bij beweging, zodat spelers kunnen luisteren waar de bal zich bevindt en proberen deze te vangen of terug te spelen.

Een andere leuke activiteit is een geluidsspeurtocht. Hierbij worden geluiden in de omgeving herkend en gelokaliseerd, wat de auditieve waarneming en concentratie stimuleert. Verstoppertje kan ook worden aangepast: de persoon die ‘hem’ is, draagt een blinddoek en moet puur op gehoor de anderen opsporen. Dit bevordert het ruimtelijk gehoor en reactievermogen.

Slalomparcoursen met pionnen kunnen worden gelopen terwijl deelnemers geblinddoekt zijn en door een partner worden begeleid, wat de coördinatie en samenwerking verbetert. Badminton kan ook met aangepaste regels worden gespeeld, waarbij de shuttle zo is ontworpen dat hij geluid maakt, zodat spelers deze kunnen volgen. Daarnaast is er de mogelijkheid om een oriëntatiewedstrijd te organiseren, waarbij deelnemers met een kompas en kaart proberen te navigeren terwijl ze geblinddoekt zijn — een uitdagende oefening in ruimtelijk inzicht en vertrouwen.

Fotografie is verrassend genoeg ook een optie: deelnemers kunnen geblinddoekt foto’s maken van geluiden of geuren in de natuur, wat de zintuiglijke waarneming verrijkt en creativiteit stimuleert. Geluidenmemory daagt spelers uit om paren te vinden van verschillende geluiden die uit kleine doosjes of zakjes komen. Dit spel versterkt het auditief geheugen.

Touwtrekken met twee teams die geblinddoekt zijn, vraagt om heldere communicatie en teamwork. Stoelendans kan ook worden gespeeld met een blinddoek, waarbij spelers op het geluid en aanwijzingen moeten vertrouwen om een stoel te vinden zodra de muziek stopt. Een watergevecht kan een hilarische uitdaging zijn als deelnemers geblinddoekt elkaar proberen te raken op basis van gehoor.

Verder kunnen estafettes worden gehouden waarbij teams geblinddoekte deelnemers met behulp van aanwijzingen door een parcours loodsen, wat samenwerking en snelheid combineert. Geurherkenning is een rustiger spel waarbij verschillende geurige objecten zoals koffie, citroen of lavendel worden geroken en geraden, wat het zintuig van reuk traint.

Een tastbare schattenjacht is een speelse manier om verschillende texturen te ontdekken. Door bijvoorbeeld gladde stenen, knisperende bladeren of zachte stoffen als aanwijzingen te gebruiken, worden deelnemers uitgedaagd hun tastzin in te zetten. Ook ballonnen blazen kan een verrassend spel zijn: deelnemers proberen, geblinddoekt, ballonnen op de grond te laten knallen door er tegenaan te blazen, waarbij ze hun richtingsgevoel en gehoor gebruiken.

Geluiden vangen maakt gebruik van geluidsbakens, zoals belletjes of rammelaars, die deelnemers moeten vinden en ‘vangen’ door op het geluid af te gaan. Dit spel daagt uit tot snelle reactie en nauwkeurige waarneming. IJsbrekers kunnen ook in aangepaste vorm, waarbij deelnemers geblinddoekt stemmen of aanrakingen proberen te herkennen, wat de sociale interactie en zintuiglijke sensitiviteit versterkt.

Tot slot is het voel- en raadspel een klassieker die gemakkelijk aan te passen is voor allerlei leeftijden. Hierbij worden diverse objecten in zakken of dozen geplaatst en moeten deelnemers geblinddoekt raden wat ze vasthouden, wat tastzin en denkvermogen combineert.

Deze brede variëteit aan buitenspelletjes laat zien dat plezier en inclusie goed samen kunnen gaan, ook wanneer zichtbeperkingen aanwezig zijn. Door de juiste aanpassingen en aandacht voor veiligheid kunnen mensen met een visuele beperking volop meedoen en genieten van spel en beweging in de buitenlucht.

Audiogames

Audiogames zijn speciale videospellen of computergames die ontworpen zijn voor mensen met een visuele beperking. In plaats van te vertrouwen op visuele prikkels, vervangen deze games het visuele element volledig door geluid, spraak en andere auditieve aanwijzingen. Hierdoor ontstaat een inclusieve en toegankelijke spelervaring, waarbij blinde en slechtziende spelers actief kunnen deelnemen aan interactieve en uitdagende spellen zonder afhankelijk te zijn van het gezichtsvermogen.

Kenmerken

Audiogames onderscheiden zich door hun unieke ontwerp waarbij geluid en spraak centraal staan. Ze maken gebruik van uitgebreide audiofeedback, zoals geluidseffecten en gesproken instructies, die spelers helpen om de spelwereld te begrijpen en zich daarin te oriënteren. In plaats van visuele tekst of afbeeldingen wordt belangrijke informatie vaak via gesproken teksten overgebracht, zodat spelers kunnen volgen wat er in het spel gebeurt, welke doelen er zijn en welke taken uitgevoerd moeten worden.

Daarnaast maken veel audiogames gebruik van audiosignalen om de positie van personages, voorwerpen of vijanden aan te geven. Door 3D-audiotechnologie toe te passen, kunnen deze geluiden in een driedimensionaal geluidsveld worden geplaatst, wat de speler het gevoel geeft echt omringd te zijn door geluiden die hun locatie en afstand aangeven. Dit vergroot het realisme en de immersie in het spel aanzienlijk.

Sommige audiogames bieden bovendien tactiele feedback via haptische technologieën, zoals trillingen in een controller of ander apparaat. Deze tactiele signalen ondersteunen de auditieve aanwijzingen en helpen spelers nog beter te navigeren, objecten te vinden of gevaren te vermijden.

Voorbeelden

Er bestaan verschillende populaire audiogames die door blinden en slechtzienden worden gewaardeerd vanwege hun toegankelijkheid en spelplezier. Eén van de bekendste is *A Blind Legend*, een avonturenspel waarin alle informatie via geluidseffecten en gesproken dialogen wordt gepresenteerd. Spelers kunnen zo het verhaal volgen en acties uitvoeren zonder dat visuele elementen nodig zijn.

AudioWizards is een fantasy actiespel waarbij spelers met behulp van auditieve aanwijzingen vijanden bevechten en puzzels oplossen terwijl ze door verschillende levels navigeren. Dit spel vraagt veel aandacht voor geluiden en combineert actie met strategie.

Papa Sangre is een survival-horrorgame waarin spelers een donkere wereld verkennen en vijanden proberen te ontwijken of te bestrijden, puur op basis van geluiden en gesproken instructies. Deze game is bekend om zijn intense en sfeervolle auditieve ervaring.

Daarnaast zijn er spellen als Dice World, een verzameling dobbelspellen waarbij spelers worpen en acties volgen via spraak en geluidseffecten, en Blind Cricket, een sportspel gebaseerd op cricket dat volledig vertrouwt op auditieve aanwijzingen om het spel te laten verlopen.

Deze audiogames tonen duidelijk hoe technologie en creativiteit samen kunnen zorgen voor toegankelijke, uitdagende en plezierige spelervaringen voor mensen met een visuele beperking. Ze geven blinde en slechtziende spelers de mogelijkheid om te genieten van digitale spellen op een volwaardige en meeslepende manier, en dragen zo bij aan inclusie in de gamewereld.

Audio Escape Rooms

Audio Escape Rooms zijn speciaal aangepaste versies van traditionele escape rooms, gericht op blinde en slechtziende spelers. Waar in een klassieke escape room spelers opgesloten zitten in een ruimte en binnen een bepaalde tijd puzzels moeten oplossen, raadsels ontcijferen en aanwijzingen volgen om te ontsnappen, wordt bij Audio Escape Rooms het visuele aspect vervangen door een combinatie van auditieve en tactiele elementen. Dit maakt de ervaring voor mensen met een visuele handicap toegankelijk en uitdagend, waarbij ze volledig op geluiden, gesproken instructies en tastbare aanwijzingen vertrouwen.

In Audio Escape Rooms worden alle instructies en informatie gepresenteerd via geluidseffecten, sfeermuziek en gesproken dialogen. Deze auditieve componenten zorgen ervoor dat spelers zich kunnen oriënteren in de virtuele of fysieke ruimte en de benodigde puzzels kunnen aanpakken. Daarnaast bevatten sommige Audio Escape Rooms tactiele elementen zoals voelbare puzzels of objecten die spelers fysiek kunnen aanraken. Dit vergroot het gevoel van interactie en maakt het mogelijk om aanwijzingen ook via tastzin te verkrijgen, wat de ervaring verrijkt.

De verhaallijnen in Audio Escape Rooms zijn vaak aangepast om beter aan te sluiten bij de behoeften van blinden en slechtzienden. Hierdoor kunnen spelers zich volledig onderdompelen in het scenario, zonder dat het visuele aspect een belemmering vormt. Bovendien zijn deze escape rooms speelbaar via diverse apparaten, zoals smartphones, tablets, computers of speciale audiogameconsoles, waardoor ze zowel thuis als op locatie toegankelijk zijn.

Belangrijke teksten, aanwijzingen en raadsels worden altijd uitgesproken, zodat spelers deze kunnen horen en erop kunnen reageren. Ook is de tijdsdruk vaak aanpasbaar, zodat spelers met verschillende vaardigheden en tempo’s voldoende tijd krijgen om de opdrachten op te lossen. Dit draagt bij aan een inclusieve spelbeleving, waarbij de nadruk ligt op plezier, samenwerking en het beleven van spanning.

Audio Escape Rooms bieden zo een spannende en uitdagende ervaring die het teamwork en de opwinding van een traditionele escape room behoudt, maar dan op een manier die volledig toegankelijk is voor mensen met een visuele beperking. Deze aangepaste escape rooms worden geregeld aangeboden door gespecialiseerde escape room-bedrijven, organisaties voor blinden en slechtzienden, en tijdens evenementen die zich richten op inclusieve recreatie. Daarnaast zijn er ook digitale varianten beschikbaar als videogames of mobiele apps, die gemakkelijk thuis of onderweg gespeeld kunnen worden.

Aangepaste spelattributen

Pionnen

Aangepaste pionnen spelen een belangrijke rol in spellen die toegankelijk zijn gemaakt voor blinde en slechtziende spelers. Door het gebruik van tastbare symbolen, reliëfs, braille of verschillende texturen kunnen spelers hun eigen pionnen herkennen en onderscheiden van die van hun tegenstanders. Dit maakt het mogelijk om actief en zelfstandig mee te doen aan bordspellen en gezelschapsspellen die normaal gesproken sterk visueel zijn ingesteld.

Een bekend voorbeeld is het familiespel Mens-erger-je-niet, waarbij spelers proberen hun pionnen van de startpositie naar het eindpunt te verplaatsen. Met aangepaste pionnen die bijvoorbeeld braille-tekens of voelbare symbolen hebben, wordt het makkelijker voor spelers met een visuele handicap om hun eigen stukken te vinden en te verplaatsen zonder hulp.

Ook bij Schaken zijn aangepaste pionnen onmisbaar. De schaakstukken zijn dan verschillend van vorm en textuur, zodat blinde spelers het verschil tussen bijvoorbeeld een koning, toren of loper kunnen voelen. Dit maakt het mogelijk om strategisch te spelen en schaakmat te zetten zonder visuele aanwijzingen.

In spellen als Ganzenbord en Ludo helpen aangepaste pionnen met voelbare markeringen of unieke texturen om de positie op het bord beter te bepalen. Dit verhoogt de zelfstandigheid en het spelplezier aanzienlijk. Bij het strategische spel Stratego worden de pionnen voorzien van tactiele symbolen die hun rang aangeven, zodat spelers kunnen inschatten welke stukken ze in handen hebben en hoe ze die het beste kunnen inzetten.

Ook het tegelplaatsingsspel Carcassonne kan worden aangepast met pionnen (meeples) die verschillende voelbare kenmerken hebben. Dit ondersteunt blinde spelers bij het herkennen en claimen van gebieden op het bord, waardoor het spel ook voor hen toegankelijk wordt.

Door het toepassen van deze aangepaste pionnen kunnen blinde en slechtziende spelers op gelijke voet meedoen met anderen. Deze aanpassingen vergroten de inclusiviteit en zorgen ervoor dat iedereen, ongeacht visuele beperkingen, plezier kan beleven aan sociale en recreatieve spellen. Ze maken het mogelijk om actief deel te nemen aan de spelervaring en versterken zo het sociale contact en de betrokkenheid tijdens het spelen.

Dobbelstenen

Aangepaste dobbelstenen zijn onmisbare hulpmiddelen in spellen die toegankelijk zijn gemaakt voor blinde en slechtziende spelers. Deze dobbelstenen zijn zodanig ontworpen dat het resultaat van de worp niet alleen visueel, maar ook auditief of tactiel kan worden waargenomen. Dit vergemakkelijkt het spel en maakt het mogelijk om zonder visuele hulp zelfstandig mee te doen.

Een voorbeeld hiervan is Luister Yahtzee, een aangepaste variant van het klassieke Yahtzee-spel. Hier maken de dobbelstenen geluid bij het schudden of gooien, waardoor spelers kunnen afleiden welke ogen zijn gegooid. Zo kunnen blinde spelers actief deelnemen en hun score bijhouden zonder visuele aanwijzingen. In dezelfde lijn bestaat er ook Luister Ludo, waarbij de dobbelstenen eveneens geluid maken, zodat spelers de worp kunnen horen en hun pionnen volgens het gegooide aantal ogen kunnen verplaatsen.

Daarnaast is er het concept van Geluidsdomino, een variant op het dominospel waarin dobbelstenen geluid produceren om de aantallen aan te geven. Spelers moeten luisteren naar deze geluiden om juiste combinaties te vinden, wat het spel toegankelijk maakt voor mensen met een visuele beperking.

Soms wordt de techniek van geluid producerende dobbelstenen ook breder toegepast als Geluidszetten, waarbij dobbelstenen bij meerdere spellen worden aangepast zodat het resultaat hoorbaar is. Hierdoor kunnen verschillende klassieke spellen, die normaal alleen visueel zijn, ineens toegankelijk worden.

Een andere belangrijke ontwikkeling zijn de elektronische dobbelstenen. Deze dobbelstenen bevatten ingebouwde elektronica die het aantal ogen uitspreken of zelfs op een brailleregel weergeven. Ze kunnen in allerlei dobbelspellen worden ingezet om blinde en slechtziende spelers te ondersteunen bij het bepalen van het gegooide resultaat. Dit maakt het spelen nog zelfstandiger en aangenamer.

Ook bij het populaire bordspel Monopoly zijn er aangepaste versies, zoals Luister Monopoly, waarbij de dobbelstenen geluid maken om de worp kenbaar te maken. Dit stelt spelers in staat hun verplaatsingen op het bord te bepalen zonder visuele hulp.

Door het gebruik van dobbelstenen met auditieve of tactiele functies wordt de toegankelijkheid van dobbelspellen sterk vergroot. Blinde spelers kunnen de uitkomst van de worp horen of voelen en zo actief en volwaardig meedoen. Dit maakt het speelplezier en de sociale interactie voor iedereen beter en inclusiever.

Tactiele markeringen

Naast aangepaste dobbelstenen spelen ook kleine, tastbare markeringen een cruciale rol in de toegankelijkheid van spellen voor blinden en slechtzienden. Deze markeringen kunnen bijvoorbeeld belangrijke locaties op een speelbord aanduiden, zoals startposities, doelgebieden of speciale vakjes met extra functies. Door het gebruik van verschillende texturen, reliëfs of verhoogde symbolen kunnen spelers met hun tastzin snel en nauwkeurig bepalen waar ze zich op het bord bevinden en welke vakjes speciale betekenis hebben. Dit vergroot het overzicht en de speelbaarheid van het bord aanzienlijk.

Spelregelboeken

Om ervoor te zorgen dat spelers met een visuele beperking zelfstandig kunnen spelen, worden spelregels vaak aangeboden in toegankelijke formaten. Dit kan in braille zijn, waardoor blinde spelers de regels kunnen lezen met hun vingers. Daarnaast worden regels soms gedrukt in groot lettertype met contrastrijke kleuren, wat het lezen vergemakkelijkt voor mensen met een verminderd zicht. Het gebruik van duidelijke en toegankelijke spelregelboeken zorgt ervoor dat iedereen, ongeacht visuele mogelijkheden, de spelregels kan begrijpen en toepassen zonder hulp van anderen.

Audiogeleide hulpmiddelen

Tegenwoordig zijn er steeds meer technologische hulpmiddelen beschikbaar die het spelen voor mensen met een visuele beperking ondersteunen. Sommige spellen bieden companion-apps of elektronische apparaten die audiogeleide instructies geven, scores bijhouden of andere belangrijke spelinformatie audibly verstrekken. Deze hulpmiddelen geven realtime feedback en helpen spelers om de voortgang en spelregels beter te volgen. Ze vergroten de zelfstandigheid en verhogen het plezier tijdens het spelen.

Aangepaste dobbelbekers

Voor spelers die moeite hebben met het gooien van dobbelstenen zonder visuele controle, bestaan er aangepaste dobbelbekers. Deze bekers zijn ontworpen met speciale openingen of tactiele markeringen die het gemakkelijker maken om de dobbelstenen op de juiste manier te schudden en te gooien. Dit voorkomt dat de dobbelstenen wegrollen of verloren raken en verhoogt het gebruiksgemak voor blinde en slechtziende spelers.

Tastbare tegels

In spellen waarbij tegels worden geplaatst, zoals bij sommige strategie- en tegellegspellen, kunnen de tegels voorzien zijn van tastbare symbolen, reliëfmarkeringen of braille-tekens. Deze aanpassingen helpen spelers om tegels beter te herkennen en de juiste plek op het bord te bepalen. Dit zorgt ervoor dat het leggen van tegels eenvoudiger wordt en dat blinde spelers zelfstandig hun zetten kunnen doen.

Geluidsaanduidingen

In sommige spellen worden geluidssignalen gebruikt om belangrijke gebeurtenissen, acties of wijzigingen in het spel aan te geven. Deze geluidsaanduidingen zijn essentieel voor blinde spelers, omdat zij hierdoor op de hoogte blijven van wat er op het bord gebeurt, bijvoorbeeld een beurtwissel, het winnen van een ronde, of het activeren van een speciale actie. Dit verbetert het inzicht in het spelverloop en versterkt de interactie tussen spelers.

Aangepaste speelborden

Tot slot zijn er speelborden die speciaal zijn aangepast met verhoogde lijnen, reliëfmarkeringen en braille-etiketten. Dit maakt het speelveld voelbaar en overzichtelijker voor spelers met een visuele beperking. Door de tastbare structuur kunnen zij beter navigeren en hun posities op het bord bepalen, wat het spelen soepeler en plezieriger maakt. Deze bordaanpassingen zijn een fundamenteel onderdeel van het toegankelijk maken van traditionele spellen voor blinden en slechtzienden.

Waar kan je aangepaste spellen voor mensen met een visuele handicap kopen?

Er bestaan diverse gespecialiseerde organisaties en bedrijven die zich richten op het aanbieden van aangepaste spelletjes voor mensen met een visuele beperking. Deze leveranciers ontwikkelen en leveren spellen die zijn ontworpen met inclusiviteit in het achterhoofd, zodat blinde en slechtziende spelers actief kunnen deelnemen aan het spelplezier. Voor België zijn er bijvoorbeeld organisaties zoals de overzichtspagina hulpmiddelen België, en in Nederland kun je terecht bij diverse gespecialiseerde winkels via het overzicht hulpmiddelen Nederland. Bekende voorbeelden zijn onder meer Worldwide Vision, die een breed scala aan inclusieve spellen aanbiedt, en de spel-o-theek van de Brailleliga, waar je blindvriendelijke spelletjes kunt huren. Daarnaast zijn er gespecialiseerde webshops zoals de Low Vision Shop en andere hulpmiddelenleveranciers die zich richten op het toegankelijk maken van vrijetijdsproducten.

Naast fysieke winkels en organisaties is het ook mogelijk om via online platforms en gespecialiseerde webshops aangepaste spellen te bestellen. Vaak bieden deze leveranciers een uitgebreid assortiment met diverse soorten spellen, waaronder tactiele bordspellen, braillekaarten en elektronische hulpmiddelen die spraak of geluid ondersteunen. Het voordeel van deze gespecialiseerde aanbieders is dat zij de noden van mensen met een visuele beperking goed kennen en advies kunnen geven over welk spel het beste aansluit bij de wensen en mogelijkheden van de speler.

Geschikte spelletjes uit de reguliere winkel

Kenmerken

Hoewel reguliere winkels niet altijd spellen aanbieden die speciaal zijn ontworpen voor blinden en slechtzienden, zijn er toch een aantal spellen verkrijgbaar die vanwege hun ontwerp of aanpassingsmogelijkheden geschikt kunnen zijn voor mensen met een visuele beperking. Bij het kiezen van een spel is het belangrijk te letten op bepaalde kenmerken die de toegankelijkheid vergroten.

Zo zijn spellen met tactiele elementen bijvoorbeeld zeer geschikt, omdat deze het mogelijk maken om informatie via de tastzin op te nemen. Kaarten met reliëf, speelborden met voelbare structuren en verhoogde symbolen helpen om spelonderdelen te herkennen zonder zicht. Ook grootletterversies van bekende spellen zijn een goede optie voor mensen die slechtziend zijn. Hierbij zijn letters en cijfers vergroot, zodat ze eenvoudiger te lezen zijn.

Daarnaast kunnen geluidseffecten of spraakondersteuning in spellen een meerwaarde bieden. Spellen die geluid gebruiken om acties aan te geven of instructies voor te lezen, kunnen het speelplezier vergroten en het spel beter toegankelijk maken. Moderne bordspellen met spraakgestuurde technologie bieden zelfs mogelijkheden voor interactie zonder dat je hoeft te kijken, wat erg handig is voor spelers met een visuele beperking.

Een andere manier om reguliere spellen toegankelijker te maken, is het gebruik van audiobeschrijvingen die online beschikbaar zijn. Zo kunnen de spelregels via audio worden gevolgd, wat blinden en slechtzienden helpt om zelfstandig te spelen. Verder is het mogelijk om bestaande spellen zelf aan te passen met braillestickers of speciale braillesets die op kaarten en spelonderdelen kunnen worden geplakt.

Spellen waarbij samenwerken en communiceren centraal staan, in plaats van visuele informatie, zijn ook erg geschikt voor spelers met een visuele beperking. Door het teamaspect en de focus op verbale interactie kunnen deze spellen gemakkelijk inclusief worden gespeeld.

Voorbeelden

In de reguliere winkel zijn er verschillende spellen te vinden die – al dan niet met kleine aanpassingen – geschikt zijn voor blinde en slechtziende spelers. Zo is er bijvoorbeeld een versie van het populaire kaartspel Uno die braillemarkeringen op de kaarten heeft. Deze markeringen maken het voor blinde spelers mogelijk om de kaarten te voelen en te herkennen. Ook het kaartspel Dobble is populair onder slechtzienden vanwege de verhoogde symbolen op de kaarten, waardoor ze gemakkelijker te onderscheiden zijn.

Voor woordspelletjes is er Scrabble in een grootletteruitvoering, waarbij de letters en cijfers groter zijn afgebeeld. Dit maakt het spel toegankelijker voor mensen met een verminderd gezichtsvermogen. Voor bingoliefhebbers is er de variant Luisterbingo, waarbij de nummers via audio worden voorgelezen, zodat blinde en slechtziende spelers het spel kunnen volgen.

Een andere leuke optie is Luister Klaverjassen, een aangepaste versie van het kaartspel waarbij de kaarten en de scores via audiocomponenten worden meegedeeld, zodat slechtzienden actief kunnen meespelen. Daarnaast zijn er strategische bordspellen zoals Carcassonne en Ticket to Ride die beschikken over tactiele elementen, bijvoorbeeld voelbare speelstukken of bordonderdelen, waardoor ze ook voor blinden en slechtzienden toegankelijk worden.

Ook houten puzzels met voelbare onderdelen zijn populair, omdat ze een uitdagende en tactiele spelervaring bieden voor mensen met een visuele beperking. Moderne avonturenspellen met spraakgestuurde technologie of gesproken instructies maken het spelen nog toegankelijker en bieden een nieuwe dimensie aan het spelplezier.

Verder zijn er spellen die gebruikmaken van geluid, zoals Herken het geluid, waarbij op een cd geluiden worden afgespeeld die herkend moeten worden. Of Herken de stem, waarbij bekende stemmen op cd staan om te identificeren, en Herken de hits, waarbij fragmenten van liedjes worden gespeeld. Deze spellen zijn perfect voor een luistergerichte spelervaring.

Tot slot is er ook het Houten dominospel, waarbij de dominostenen voorzien zijn van holtes in het hout die de cijfers aangeven. Dit maakt het makkelijker om de stenen te herkennen via aanraking. Let er hierbij wel op dat de dominostenen niet te klein zijn, zodat ze comfortabel vast te houden en te onderscheiden zijn.

Samengevat is het mogelijk om met een beetje creativiteit en de juiste keuze van spellen ook vanuit reguliere winkels een leuke en inclusieve spelervaring te creëren voor mensen met een visuele beperking. Met kleine aanpassingen of het kiezen van spellen met tactiele en auditieve kenmerken wordt het spelen leuker en beter toegankelijk.

Aanpassen van spelletjes voor blinde en slechtziende mensen

Zelf aanpassen

Veel spellen kunnen zelf worden aangepast om ze toegankelijker te maken voor blinden en slechtzienden. Hoewel niet alle spellen even eenvoudig aan te passen zijn, is met wat creativiteit en inzet veel mogelijk. Het is vooral belangrijk om open te staan voor het creëren van inclusieve spelervaringen die passen bij de visuele capaciteiten van alle spelers. Voor specifieke tips en ideeën kun je ook contact zoeken met gespecialiseerde organisaties, zoals blindenverenigingen, of deelgenomen aan forums waar ervaringen en aanpassingsmogelijkheden worden gedeeld.

Er zijn verschillende praktische aanpassingen die je zelf kunt maken. Zo kun je bijvoorbeeld braillestickers gebruiken om kaarten te markeren, waardoor blinde spelers gemakkelijk de waarde en het type kaart kunnen herkennen door te voelen. Ook het maken van grootletterversies van spellen waarbij tekst of cijfers een rol spelen, zoals bordspellen of dobbelspellen, kan de leesbaarheid sterk verbeteren voor slechtzienden. Daarnaast is het mogelijk om tactiele elementen toe te voegen, zoals verhoogde symbolen of voelbare structuren op speelborden en speelstukken, zodat spelers informatie via aanraking kunnen verwerken.

Voor spellen met een verhalend element kunnen audiobeschrijvingen een grote hulp zijn. Door acties, omgevingen en gebeurtenissen te omschrijven, kunnen blinde spelers het verhaal en de spelprogressie beter volgen. Bij digitale spellen kunnen geluidseffecten en haptische feedback (zoals trillingen) extra aanwijzingen bieden, waardoor spelers met een visuele beperking ook goed kunnen meedoen. Daarnaast kun je simpele fysieke aanpassingen doen, zoals lijnen trekken met lijm op speelborden om vakjes beter te onderscheiden, of figuurtjes van memory met voelbare strepen natekenen met een dik of opvallend potlood.

Spellen die teamwork en communicatie stimuleren zijn van nature vaak toegankelijker, omdat ze minder afhankelijk zijn van visuele elementen. Door deze samenwerkingsspellen te kiezen of aan te passen, zorg je ervoor dat iedereen samen plezier kan beleven, ongeacht visuele beperkingen.

Spelletjes laten aanpassen

Het zelf aanpassen van spellen vergt tijd en soms ook specifieke materialen of vaardigheden. Wanneer je dit niet zelf wilt of kunt doen, zijn er ook professionele diensten beschikbaar die het werk voor je kunnen uitvoeren. Zo kun je spellen opsturen naar gespecialiseerde bedrijven zoals BAB_SP. Zij passen spellen aan op maat van blinde en slechtziende spelers, en bieden deze diensten tegen betaling aan. Dit bespaart je veel tijd en moeite, terwijl je toch aangepaste spellen kunt gebruiken.
BAB_SP heeft daarnaast ook een assortiment aangepaste spellen die je direct bij hen kunt bestellen, zonder dat je zelf iets hoeft aan te passen of op te sturen. Bijvoorbeeld het bekende bordspel Kolonisten van Catan is beschikbaar in een aangepaste versie. Door gebruik te maken van zulke gespecialiseerde aanbieders kun je snel en efficiënt beschikken over kwalitatief aangepaste spelletjes, wat het sociale spelplezier voor iedereen ten goede komt.