Ervaringen uit Nepal komen Tom Bakx van pas in Mekongdelta

Bron: De Twentsche Courant Tubantia
30 december 1999

Hengelose oogarts opereert in de jungle van Vietnam

HENGELO

Medisch gezien is een staaroperatie geen al te ingewikkelde ingreep. Zeker niet in de westerse wereld, waar het vaak niet meer dan een poliklinische handeling is. In minder ontwikkelde landen ligt dat anders. Daar worden nog steeds veel mensen blind als gevolg van deze oogziekte. Europese oogartsen reiken de helpende hand, onder andere via Asian Eye Care, een van oorsprong Nederlandse organisatie. Bornenaar Tom Bakx is één van hen.

Oogarts Bakx, werkzaam in het Streekziekenhuis Midden Twente, is net terug van een oriÙntatiereis door Vietnam. Volgend jaar oktober gaat hij terug naar dat land, om in enkele weken tijd tientallen, en wellicht zelfs honderden staarpatiÙnten te opereren.

Volgens de Wereld Gezondheids Organisatie zijn er momenteel wereldwijd ongeveer 45 miljoen blinden. Van hen woont 90 procent in ontwikkelingslanden. Hun aantal zal naar verwachting in het jaar 2020 verdubbeld zijn. Van de huidige blinden zou bijna de helft met grote kans op succes geopereerd kunnen worden.

‘Het is niet helemaal duidelijk wat de oorzaak van staar is’, legt Tom Bakx uit. ‘Als je hier in het westen oud genoeg wordt, heb je ook een gerede kans om staar te krijgen. De lens van het oog wordt troebel, maar dat is vrij simpel te verhelpen. In arme landen, waar de levensverwachting veel minder hoog is, treedt staar vaak al op jeugdige leeftijd op. Vaak leidt dat tot blindheid, als er niet wordt ingegrepen. En wie blind is, heeft weinig kansen in de Derde Wereld.’

Nepal

Tom Bakx was 33 jaar toen hij in 1988 voor de keuze stond een degelijke en safe praktijk op te bouwen als oogarts in een Nederlands ziekenhuis ¾f het avontuur te zoeken. Hij koos voor het laatste. ‘Ik ging er toen van uit dat ik, normaal gesproken, nog een carriÞre van zo’n 32 jaar tegoed zou hebben. Om al die jaren hier in Nederland door te brengen, trok me niet bepaald. En toen het Zwitserse Rode Kruis mij de mogelijkheid bood een aantal jaren naar Nepal te gaan om daar staaroperaties te verrichten heb ik, na overleg met mijn vrouw uiteraard, meteen ‘ja’ gezegd.’

Hij werkte vier jaar in Nepal, in het laagland 500 kilometer ten zuiden van de hoofdstad Kathmandu. Zette er een oogkliniek op met 120 bedden en voerde het aantal staaroperaties op van 500 naar zo’n 3500 per jaar. ‘Een beetje oneerbiedig zou je het lopende band-werk kunnen noemen. Zo hadden we het op het laatst ook georganiseerd: vier operatietafels met een staf van acht mensen er omheen. Ik liep van de ene naar de andere tafel.’

‘De patiÙnten bleven een dag of twee in het ziekenhuis en gingen dan terug naar hun dorp. De operatie kostte hen zes gulden, voor een bezoek aan de polikliniek brachten we omgerekend twintig cent in rekening. Een symbolisch bedrag, maar wel belangrijk, omdat in die streken geldt dat de hulp nooit goed kan zijn als het gratis is.’

Toen zijn contract afliep, keerde Bakx terug naar Nederland, ook al omdat zijn vrouw inmiddels bevallen was van hun eerste kind. Een jaar lang werkte hij in Haarlem, maar toen het Rode Kruis bij hem aanklopte met de vraag of hij er iets voor voelde een tijdje naar Ghana te gaan, hoefde hij niet lang na te denken. ‘Ghana bleek nog primitiever dan Nepal. Ik werkte er ruim een jaar in een algemeen ziekenhuisje met een oogheelkundige afdeling.’

Hengelo

Hij koos bewust voor Hengelo toen eind 1994 het besluit was gevallen om naar Nederland terug te keren. ‘Een goede keuze. Het is plezierig werken in een kleinschalig, goed geoutilleerd ziekenhuis. Vijf jaar werk ik er nu en ik merk zo langzamerhand dat het bloed toch kruipt waar het niet gaan kan. De laatste jaren probeer ik er telkens een paar weken tussenuit te knijpen en ergens in een Derde Wereldland te gaan opereren. Daar gaat meestal wat vakantie in zitten en in overleg met m’n collega’s is er doorgaans wel wat extra tijd te regelen.’

‘Sinds dit jaar werk ik in opdracht van Asian Eye Care, een organisatie die zich tot doel stelt blindheid te voorkomen, dan wel blinden te opereren in landen als Vietnam, Cambodja en China. Ik heb net een oriÙntatiereis naar Vietnam achter de rug, waar we zogenoemde oogkampen willen opzetten in drie verschillende provincies in de Mekongdelta. In oktober volgend jaar ga ik terug als lid van een team dat bestaat uit twee oogartsen, een verpleegkundige en een co÷rdinator, die de plooien glad moet strijken.’

‘Het is de bedoeling dat we ergens midden in de jungle een kamp opzetten, een week opereren en dan vervolgens verder trekken naar een ander kamp. Als het lukt, willen we per dag enkele tientallen mensen helpen. Dat betekent veel improviseren en niet zeuren als de instrumenten niet zo perfect zijn als je dat gewend bent in Hengelo. Mijn ervaringen uit Nepal komen me van pas. Daarbij vergeleken is dit maar een bescheiden avontuur.’

Jos KNAAP

Laatst bijgewerkt op 8 juni 2011 – 08:30

Buitenland & Ontwikkelingssamenwerking

Ervaringen uit Nepal komen Tom Bakx van pas in Mekongdelta

Bron: De Twentsche Courant Tubantia 30 december 1999

Bron: De Twentsche Courant Tubantia
30 december 1999